Шығыс Қазақстанда егінге риза, бірақ бағаның өсуін күтуде

Подсолнечник ВКО
Фото көзі: ElDala.kz

Шығыс Қазақстан үшін, сондай-ақ еліміздің солтүстік өңірлері үшін осы маусымда ауа райы қолайсыз болды. Көктемдегі жаңбыр егіс науқанының барысын кешіктірді. Жазда да жауын-шашын көп болды, бұл арамшөптерден, зиянкестерден және аурулардан өңдеуді уақытында жүргізуге кедергі келтірді. Сондықтан жауын-шашынға әдетте қуанатын фермерлер биылғы жылы олардың аз болуын тіледі.

Бұл туралы ElDala.kz командасына Шығыс Қазақстан облысы Алтай ауданы Соловьево ауылында 4 600 га жерді өңдейтін "Соловьевские Нивы и К" ЖШС директоры Қаныбек Құжаханов айтып берді. Дәл осы жерден АгроКеруен Егін 2024 басталды.

Аграрлық Клондайк

Қазір күзде шығыстағы ауа-райы солтүстікке қарағанда сәл жақсырақ. Егін жинау аймақ үшін әдеттегі мерзімнен бірнеше аптадан кейін басталғанымен, фермерлер бидайдың көп бөлігін жинай алды, көлемі мен сапасы жағынан жақсы өнім алды.

Рас, баға қуантпайды - 27% дән желімшесі бар 3-сыныпты астық үшін тоннасына 80 мың теңге.

Айта кету керек, ШҚО-ның Алтай (бұрынғы Зырян) ауданындағы топырақ Қазақстандағы ең үздіктердің бірі болып саналады. "Соловьевские Нивы" ЖШС жеріндегі бонитет балы - 60-тан 89-ға дейін.

- Бізде, Зырян өңірінде, әлемдегі ең үздік жер бар, - деді Қаныбек Құжаханов. - Гарвардта, ауыл шаруашылығы факультетіне кіре берісте әлемдегі ең жоғары бонитет баллы - біздің ауданымыздың Бородино ауылында деген белгі бар. Бұл жер біздің қасымызда орналасқан. Сондықтан бізде осында - Клондайк.

Сондай-ақ мұнда ылғал жеткілікті - жазда үнемі жаңбыр жауады, ал қысы бір жарым метр қарлы. Нәтижесінде, ерекше инвестициясыз сол бидайдың өнімділігі гектардан 30 ц (Қазақстан үшін орташа көрсеткіш гектардан 12 ц).

Алайда, астық, әрине, Шығыс Қазақстан үшін негізгі дақыл емес. Мұнда негізгі назар майлы дақылдарға аударылады - бұл соңғы жылдардағы ең табысты дақылдар.

"Соловьевские Нивы и К" ЖШС биыл өзінің негізгі алаңдарын екі дақылға - рапс пен күнбағысқа берді. Сонымен қатар, олар орташадан жоғары өнім алу үшін дақылдармен жұмыс істеудің ең заманауи тәсілдерін қолдануды шешті.

Дайын шешімдер

Маусым бойы шаруа қожалығына рекордқа жету жолында екі дақылдың толық технологиялық картасын құрастырған «Эридон Қазақстан» компаниясының мамандары қолдау көрсетті.

- Бұған дейін біз Қазақстандағы көптеген компаниялармен жұмыс істедік, бірақ бізге "Эридон Қазақстан" ұсынған қызметтер кешенін ешкім ұсына алмады, - деді Қаныбек Құжаханов. - Біз үшін сапалы агроөнеркәсіптік кешен де, вегетациялық кезеңде егу және жұмыс істеу үшін қажет нәрсенің бәрін - тұқым материалы мен агрохимияның барлық кешенін уақтылы жеткізу де маңызды болды. Әрине Эридон бізге ұсынған технология көп еңбекті қажет етеді, бірақ тиімдірек.

Соңғы нәтижелер туралы айтуға әлі ерте, өйткені күнбағыс қазан айында жиналады, ал рапсқа енді ғана шықты. Бірақ рапс өрістері қазірдің өзінде шамамен гектардан 24 ц береді, ал көрші өрісте гектардан 18 ц-ден жоғары емес. Яғни 25% өсім айқын. Бұл ферманың рапсты күнбағыс сабанына себуге мәжбүр болғанына қарамастан.

- Рапстың үздік алқаптары әлі алда, маусым қорытындысы бойынша біз гектардан 24 ц қазіргі орташа өнімділіктің айтарлықтай өсуін күтеміз, - деп атап өтті Қаныбек Құжаханов.

Күнбағыс та жақсы, толығымен қалыптасқан қалпақшалары мен тығыз тұқымдары бар. Және жинаудың басталуын күтеді. Айтпақшы, оны көктемнен бері топыраққа сусыз аммиак қосу арқылы күтіп-баптауда.

- "Соловьевские Нивы" ЖШС-де қандай да бір түсініксіз агротехнологиялармен тәжірибе жасауға ниет те, мүмкіндік те болған жоқ, оларға кепілді нәтиже қажет болды, - деді "Эридон Қазақстан" компаниясының өңірлік директоры Евгений Брюзгин (суретте). - Сондықтан біз оларға әртүрлі аймақтарда және әртүрлі табиғи-климаттық жағдайларда тәжірибеде бірнеше рет тексерілген дайын шешімдерімізді ұсындық. Бізде олардың тиімділігіне күмән жоқ.

Фермердің бақыты

Дәл осы Қаныбек Құжахановқа ұнады: «Эридон Қазақстан» кейбір басқа компаниялар сияқты өздерінің жаңа препараттарын қолданып, фермерлерге тәжірибе жүргізбейді. Эридонның көзқарасы басқаша - мұнда фермерлерге тек маманның алдын-ала есептейтін нәтижесін беретін дәлелденген дайын шешімдер ғана ұсынылады. Бұл маман - «Эридон Қазақстан»  директорының технологиялық мәселелер жөніндегі орынбасары Виктор Сверида.

Рапсқа арналған "Эридонның" дайын шешімі - өсімдікті сабақтануға және егіннің әлеуетін арттыруға мүмкіндік беретін "Миллерплекс" теңіз балдыры негізіндегі биостимуляторды пайдалану. "Омега" препараты рапстың вегетациялық кезеңін ұзартады және бүршіктердің санын, сондай-ақ олардың толықтығын арттыруға мүмкіндік береді. Рапс қабығын мерзімінен бұрын ашудан қорғау үшін Vapor Gard препараты қолданылды.

- Шаруа, ол немен бақытты? - деп бөлісті Қаныбек Құжаханов. - Көктемде егін егіп, оған барып, жұмыстың нәтижелерін көрсе - көшеттер қалай пайда болады, олар қалай дамиды, болашақ өнім қалай қалыптасады. Бірақ шаруа даму барысына әсер ете алатын, оны басқара алатын болса, екі есе бақытты. "Эридон" компаниясының препараттарын қолданған кезде біз осыны сезіндік. Мысалы, біз егістікке келіп, қазірдің өзінде гүлдеп болған рапсқа "Омега" қолдандық. Ал рапс қайта жанданды! Біз гүлдену кезеңін ұзарттық. Егер басқаларды рапс екі аптада гүлдесе, онда ол бізде бір айға жуық гүлдеді.

Күнбағысқа келетін болсақ, фермада гербицидтік өңдеумен бірге "Терра Сорб Фолиар" аминқышқылдық кешені қолданылды. Препарат фитоуыттылықты төмендетуге және вегетациялық кезеңнің тежелуіне жол бермейді. Күнбағыс себетінің толықтығын қамтамасыз ету үшін сол "Терра Сорб Фолиар" бор ерітіндісімен бірге қолданылды. Эридонның осы дайын шешімінің арқасында күнбағыс өнімділігінің артуы 15-20% құрайды.

Қуатты техника

Қуатты техникалық парк шаруашылыққа заманауи тәсілдерді енгізуге мүмкіндік береді. Мұнда ол негізінен John Deere техникасымен жабдықталған - тракторлар, егіс кешендері, бүріккіштер. New Holland комбайндары жинауда жұмыс істейді. Қаныбек Құжаханов өз шаруашылығының энергиямен жабдықталуын нормативтен 150%-ға бағалайды. Бұл егістіктерді өңдеу кезінде қазіргі жаңбырлы маусымда "құрғақ терезелерді" барынша тиімді пайдалануға мүмкіндік берді.

Қазіргі заманғы техника паркінің тағы бір маңызды пайдасы: ауылда адамдар аз, сондықтан әлсіз тракторлар мен комбайндарда жұмыс істейтін ешкім болмас еді. Ал қуатты машина бүгінде ескірген техниканың бірнеше бірлігін ауыстыруға мүмкіндік береді. Мұндай даму механизаторларға да тиімді - олар азаяды, бірақ жалақы қоры өсуде. Нәтижесінде олар үлкен жұмыс көлемі үшін көбірек алады. Қаныбек Құжахановтың айтуынша, егістікте механизаторлар бір айда 900 мың теңгеден 1,2 млн теңгеге дейін алған. Жинау кезінде де жалақы миллионнан асады.

Төмен бағалар

Егіннің көлемі мен сапасынан басқа фермерлерді алаңдататын нәрсе - ауылшаруашылық өнімдерінің бағасы. Олар әлі де қанағаттанарлық емес: рапс үшін тоннасына 195 мың теңге (қоймадан) ұсынады, дегенмен өткен жылы бағасы тоннасына 215 мың теңге болды.

Былтырғы егіннің күнбағысы үшін қазір 190 мың теңге ұсынылады, бірақ жаңа егін жинау басталған кезде бағаның тоннасына 140-150 мың теңгеге дейін төмендеуі болжануда. Бұл да өткен жылғы деңгейден төмен.

- Рапсқа келетін болсақ, биылғы жылы оның әділ бағасы - тоннасына 250 мың теңге деп есептеймін, - деді Қаныбек Құжаханов. - Бұл өткен жылмен салыстырғанда 20% жоғары болады. Өйткені, біздің бір жылдағы шығындарымыз да өткен маусымнан бастап осы шамаға өсті. Біз механизаторлардың жалақысын 20%-ға арттырдық, дизель отыны литріне 216-дан 250 теңгеге дейін қымбаттады, қосалқы бөлшектер де 15-тен 30%-ға дейін өсті. Өсімдіктерді қорғау құралдары мен тұқымдардың бағасы өсті.

ElDala.kz командасы "Соловьевские Нивы" ЖШС ұжымына аграрлық маусымның сәтті аяқталуын тілейді. Ал біз жобаның серіктестері - "ФосАгро-Регион" және "Эридон Қазақстан" компанияларының қолдауымен АгроКеруен Егін 2024 бағыты бойынша әрі қарай жүреміз.

Сергей Буянов