Неліктен Қазақстанға инвестиция жасау керек?

Венгриялық UBM Group холдингі Қазақстандағы жем өндірісіне 62 млн доллар инвестициялайды. Жем шығаратын үш зауыт және премикс шығаратын бір зауыт салынады. Олардың барлығы қазақстандық шикізатпен жұмыс істейтін болады. Сондай-ақ жобада зертхана мен оқу орталығын салу қарастырылған.

UBM — Венгриядағы ең ірі жем өндіруші, оның өнімдері Еуропаның басқа елдерінде де сатылады. Неліктен компания қазақстандық нарыққа шығуды шешті және біздің елімізде қандай жұмыс жоспарлары бар — бұл туралы UBM Group қазақстандық инвестициялық менеджері, доктор Петер Золтан айтып берді.

— Қазақстанға инвестиция жасау туралы сурақ риторикалық болып көрінуі мүмкін, өйткені біз биылғы жылы көптеген форумдар мен БАҚ-та сөйлеген сөзде Қазақстанды неліктен инвестиция жасау үшін әлеуетті деп санайтынымызды түсіндірдік, деді Петер Золтан (суретте).—  Біз ішкі және аймақтық нарықтардағы UBM амбициялары туралы егжей-тегжейлі мәліметтер бердік, сондықтан біз Орталық Азия нарығы ұсынатын кеңейту және инвестициялық мүмкіндіктерді қарастырдық және барлық аспектілерді ескере отырып (жем өнеркәсібіндегі жағдай, нарықтың мүмкіндіктері, бәсекелестік, күтілетін пайда мен табыстылық), Орталық Азия аймағы бізге Солтүстік Африка мен Таяу Шығыс аймақтарына қарағанда ең қолайлы болып көрінді, мұнда UBM кәсіптік, коммерциялық және операциялық тәжірибесін барынша пайдалануға болады.

Петер Хорватх, UBM бас директоры

Осы жылдың ақпан айында өткізілген Орталық Азия өңіріндегі мүмкіндіктерді бағалау қазақстандық мал шаруашылығы мен жемшөп өнеркәсібінің күтілетін өсуі мен серпіні UBM Group үшін үлкен мүмкіндіктер ашатынын көрсетті. Бұл Қазақстанның Орталық Азия өңіріндегі ең серпінді дамып келе жатқан экономика болып табылатындығымен, жоғары ресурстармен, ашық және инклюзивті менталитетпен және шетелдік инвестицияларды қолдаумен нығайтылды. Қазақстандық ауыл шаруашылығы, мал шаруашылығы және жемшөп өнеркәсібі бүгінде жемшөп туралы заманауи және тиімді білімді беру, жемшөп өндірісі бойынша заманауи қуаттарды дамыту, жемшөп өнеркәсібіне кешенді қызмет көрсету қажеттілігін қамтамасыз ете алатын нақты сын-тегеуріннің алдында тұр.

Өзара түсіністікке қазақ пен венгр ойлауының бір-бірінен онша алыс еместігі де септігін тигізеді, бұған қыпшақтардың ортақ өткені дәлел. Венгрия қор биржасында тіркелген UBM Group компаниясының жемшөп өнеркәсібінде жұмыс істеу және дамытуда 28 жылдық тәжірибесі бар, бұл күрделі жобалар мен даму бағдарламалары туралы ойлануға мүмкіндік береді. UBM – Венгриядағы жетекші жемшөп өндіруші компания, Орталық Еуропа аймағындағы жем шикізаты саудасы мен құрама жем өндірісіндегі негізгі ойыншы, сонымен қатар біз шошқа шаруашылығында жұмыс істей бастадық.

Өткен қаржы жылында біз 545 миллион АҚШ доллары көлемінде шоғырландырылған сатудан түскен табысқа қол жеткіздік, бұл біздің 408 штаттық адал қызметкерлеріміздің жұмысының нәтижесі болды және экспорттық нарықтарда одан әрі дамудың негізін қалады. 2023-2024 қаржы жылында біз 1,7 миллион тонна құрама жем саттық және 809 мың тонна жем қоспасын өндірдік. Біз өз өнімдерімізді 19 елге саттық, бұл ретте айналымымыздың 54%-ы экспорттық нарықтарға тиесілі болды. Біздің Венгрияда 6 зауытымыз және Словакия, Румыния және Сербияда бір зауыттан бар. Біздің орта мерзімді стратегиялық жоспарымыз Румыния мен Сербияда бір жаңа құрама жем зауытын салуды және біз үшін жаңа нарықты білдіретін Қазақстанға кешенді инвестицияларды бастауды көздейді.

Осы жылдың басынан бастап біз Қазақстанға экономикалық жағдайды зерделеу, мал шаруашылығы және құрама жем өнеркәсібі туралы деректер мен ақпаратты жинау үшін бірнеше рет келдік және, әрине, бірлескен кәсіпорындар бойынша әлеуетті серіктестерді іздеу үшін көптеген компаниялармен кездестік. Біз инвестициялар үшін қолайлы орындар мен іскер серіктестерді табу үшін тоғыз облысқа (әкімдіктерге) бардық. Сізге Қазақстанның көлемі туралы түсінік беру үшін оның Венгриядан 30 есе үлкен, ал 17 облыстың ең кішісі Венгриядан үлкен екенін айтайын. Облыстармен және мүмкіндіктермен танысудан басқа, біз қазақстандық және Венгриялық үкіметтік органдар мен мекемелерге Қазақстанның облыстарында бизнесті іске қосуды қолдауға қолдау және ынтымақтастық үшін жүгіндік.

Барлық ақпарат пен өз әсерлері негізінде UBM иелері Қазақстанда кешенді инвестициялық жобаны іске қосу туралы шешім қабылдады, дегенмен біз бастапқыда "тек" құрама жем зауытын салуды жоспарладық. Біз қазір 2025-2028 жылдардағы инвестициялық кезеңде 180 жаңа жұмыс орнын құруға мүмкіндік беретін 62 миллион АҚШ долларын инвестициялауды жоспарлап отырмыз. Бұл бағдарлама қуаттылығы жылына 30 мың тонна премикс өндіретін зауытты, жалпы инвестиция көлемі 27,5 млн АҚШ долларын құрайтын Алматы облысындағы заманауи зертхана мен оқу орталығын, сондай-ақ Қостанай, Ақмола және Түркістан облыстарындағы инвестиция көлемі 11,5 млн АҚШ долларын құрайтын қуаттылығы жылына 100 мың тонна құрама жем өндіретін үш зауытты салуды қамтиды. Біз қазақстандық бірлескен кәсіпорындар нысанында құрама жем өндіру жөніндегі қазақстандық қуаттарды іске асыруға және пайдалануға ниеттіміз, олар үшін біз де келесі жылдың басында компаниялар құруды бастаймыз.

Біздің компанияның жемшөп өндіру және оларды сату саласындағы халықаралық білімінің арқасында қазақстандық құрама жем өнеркәсібінің операторлары тағамдық құндылығы мен құны бойынша оңтайландырылған жемшөпті кәдеге жарату үшін кешенді инвестициялық пакет алады. Заманауи және автоматтандырылған кешендер жануарлардың жасына және жем қоспасының түріне (майдаланған, түйіршіктелген немесе ұсақталған) байланысты пайдаланудың барлық бағыттары бойынша қарқынды және жартылай қарқынды мал шаруашылығының қажеттіліктерін қамтамасыз ете алады.

Біз серіктестерімізге ұсынуды жоспарлап отырған қызметтердің толық пакеті орталықтандырылған оқытудан басқа, толық зертханалық қызмет көрсетуді, қоректік заттарды оңтайландыруды және жемшөптің тікелей шығындарын, техникалық және кәсіби қызметтер мен кеңес беруді қамтиды. Әрине, біз өз тұтынушыларымызға олардың фермалары үшін экономикалық оңтайлылықты табу үшін сапаны қамтамасыз етуде және рецептура әзірлеуде қолдау көрсетуге дайын боламыз.

Бұл жоспар шынайы және мүмкін бе? Жауап сөзсіз оң, өйткені біз Қазақстан үкіметі де, Венгрия үкіметі де қолдаған жақсы дайындалған және ойластырылған жобаны таңдап алдық және біз осы өршіл көзқарасты жүзеге асыра алатын лайықты қазақстандық серіктестерді таптық.

Біз сондай-ақ жақын арада инвестициялық пакетті іске қосу үшін Қазақстан мемлекетінің қолдауына ие болдық, оны Қазақстанның Президенті Тоқаевтың 20 қарашада Венгрияға сапары кезінде қол қойылған ынтымақтастық туралы келісім куәландырады, онда Қазақстанның Ауыл шаруашылығы министрлігі мен Қазақ инвестициялық агенттігі Қазақстандағы UBM Group инвестицияларына қолдау көрсетеді. Бұл салтанатты шара бізге жобаның мәртебесі туралы толығырақ ақпарат беруге мүмкіндік берді.

Әрине, атқарылған жұмыстар мен қол жеткізілген нәтижелерден басқа, әлі де UBM тобының аясында, жобаға байланысты әріптестеріміздің белсенді қатысуын талап ететін, әрі қарай қарқынды белсенділікті қажет ететін міндеттердің негізгі бөлігі әлі де қалады, әрине, қазақстандық команданы жинау, ол үшін біз ағылшын және орыс тілдерін меңгерген, өңірді жақсы білетін жаңа әріптестерді алуымыз керек.

Келесі маңызды міндет Қазақстанның мемлекеттік және өңірлік билік органдарымен қолдау мен жеңілдіктердің нақты нысандарын қамтитын және келесі жылдың наурыз айында жасасу жоспарланып отырған, сол арқылы Қазақстанның әкімшілігі талап ететін әдеттегі мерзімдерді "жеделдете" отырып, инвестициялық келісімдер жасасу болады. Бұл инвестициялық пакетті әзірлеу мен қаржыландырудың нақты негізін қамтамасыз етеді.

Алдағы жылы жобаны нақты іске қосу үшін біз бірқатар міндеттерді шешуіміз керек, оның ішінде UBM үшін жемшөптің толық тұжырымдамасын әзірлеу (нарықты егжей-тегжейлі зерттеу жүргізу, әлеуетті әріптестердің премикстер мен құрама жемдерге қажеттіліктерін бағалау, Қазақстанда және экспорттық нарықта өткізу мүмкіндіктерін егжей-тегжейлі нақтылау). Әрине, премикстер мен құрама жем өндіретін зауыттардың технологиялық және өндірістік тұжырымдамасы бекітілгеннен кейін неғұрлым егжей-тегжейлі жоспарлар әзірленіп, негізгі тендерлер сұратылатын болады, содан кейін Қазақстанда құрылыс және лицензиялау жоспарларын әзірлеу процесі басталады. Жобаны іске асыру үшін қандай жабдықтар мен технологиялар импортталатыны, ал қайсысы жергілікті нарыққа жеткізілетіні туралы нақты түсінікке ие болу, сондай-ақ құрылыс пен инфрақұрылым туралы шешім қабылдау қажет.

Қазақстанның жемге деген ағымдағы қажеттіліктері мен болашаққа деген үміттерін негізге ала отырып, кешенді мал шаруашылығына (құс, шошқа, сүтті және етті мал қарқынды бордақылауда) (премикстер мен құрама жем), сондай-ақ жартылай қарқынды мал шаруашылығы, етті жылқы шаруашылығы, қойларды, ешкілерді  және түйелерді азықтандыру сияқты мал шаруашылығының "типтік қазақстандық" қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін шешімдер әзірлеу қажет. Осының бәріне қол жеткізу үшін бізге жергілікті сарапшылардан егжей-тегжейлі сауалнама жүргізу, нарық қатысушыларын білу және мүмкіндігінше жемдік қоспалар нарығын зерттеу және маркетингті бастау қажет, бұл қазіргі уақытта қолданылатын рецепттерді жинауды және көптеген үлгілерді сынауды қамтиды.

Біз тапқан екі бірлескен серіктестен басқа, біз келесі жылдың басында ұзақ мерзімді келешекте ынтымақтаса алатын компаниялар мен иелерді табу үшін басқа әлеуетті серіктестермен келіссөздер жүргізіп жатырмыз. Бұл ретте серіктес инвестиция салу үшін ықтимал орындарды да анықтайды, бұл Қазақстан мемлекеті инвестициялық келісімдер жасау үшін бізден күтетін нәрсе. Таңдалған инвестициялық орындарда біз өңірлік атқарушы билік органдарымен инвестициялық аймақтарды және инфрақұрылымды, мүмкін, өтеусіз беру туралы келісімдер жасасуға тиіс боламыз.

Әрине, бес қазақстандық компанияны құру, оларды басқаруға лайықты адамдарды табу, сондай-ақ көптеген әкімшілік міндеттер сияқты сансыз басқа да міндеттер бар. Біздің қатысуымыз туралы хабардарлықты арттыру, салалық байланыстар орнату және кәсіби кездесулерге қатысу, сондай-ақ маркетингтік қызметті жандандыру үшін (гранттардың көмегімен мүмкіндігінше) қазақстандық және өңірлік кәсіби ұйымдармен байланыс орнату қажет. Біз қазақстандық нарықта, негізінен бұқаралық ақпарат құралдары арқылы, Қазақстанда да, үйде де қатысуымызды ілгерілетуге тырыстық және қазан айының соңында Астана мен Алматыда ауыл шаруашылығы көрмелерінде өз стендіміз болды.

Біз күрделі мәселелерге тап болдық па? Иә, әрине, көптеген ортақ қасиеттер мен тарихи байланыстарға қарамастан, бизнесті жүргізу тәсілдерінде және қатаң кестелерді сақтауда айтарлықтай айырмашылықтар бар, бірақ біз өзара мүдделер мен құрметке негізделген дұрыс адами қарым-қатынастарды құра алсақ, оларды шешуге болады деп санаймыз.

Қазақтың «Иншалла» дұғасын келтіре отырып, бірер жылдан кейін табысты, екі жаққа да тиімді жоба мен жұмыс істеп тұрған UBM қуат жүйесінің нәтижесін хабарлаймыз деп сенеміз.