Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Мал экспортына тыйым салу етті мал шаруашылығын өлтіреді
Кеше
Қазақстанның ірі ет өндіруші елге айналуының барлық мүмкіндіктеріне қарамастан, бұл әлеует әлі іске асырылған жоқ. Мұның көптеген себептері бар және олардың бірі - тірі мал экспортына әкімшілік шектеулер, олар 2019 жылдан бері қандай да бір түрде бар. Фермерлер тыйым салулар мен квоталар малдың өсуін тежейтінін және бүкіл саланың кірістілігін төмендететінін атап өтті.
АгроКеруен Ет 2025 бұл тақырыпты қазақтың ақбас тұқымының бірінші санаттағы асыл тұқымды репродукторы болып табылатын «Крымское» ЖШС фермерлерімен талқылады.
Жемшөп дайындауда қиындық болмайды
Шаруашылық Қостанай облысы Денисов ауданы Қырым ауылында жұмыс істейді. Шаруашылық «Арай» ірі агрохолдингінің құрылымына кіреді. Qazaq Аqbas аналық табынында 907 бас бар. Қазір жалпы мал саны 1806 бас, ол көбейіп, төлінен 200 қашар қалады. 6 мың гектар жайылымның ауданы кеңеюге мүмкіндік береді.
Ақбас санының көбеюі туралы ойлауға соңғы екі маусымның қолайлы жағдайлары мүмкіндік берді, бұл кезде жемшөп дайындауда қиындықтар туындамады. Бұл кезең жайылым да, шабындық та ылғалдан зардап шеккен құрғақ жылдардан кейін келді.
«Крымское»-да өсімдік шаруашылығы белсенді дамып келеді, бұл қуатты азық-түлік қорын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Аймақ құрғақ, ал топырақ төмен құнарлылыққа ие болғанына қарамастан, 23 мың гектар егістікке күнбағыс, зығыр, бидай, арпа, жемшөп шөптері себіліп, осы аймақ үшін жақсы өнім алынады.
Биылғы жылы (өткен жылдағыдай) жауын-шашын қуантты, сондықтан қазір егістіктер жақсы және маусымның лайықты нәтижесіне үміт бар.
Сондай ақ, шаруашылықта 5 мың га шабындық бар, онда қазір белсенді шөп жинау жүріп жатыр - шөп жақсы шықты. Жыл сайынғы шөптерді өсірудің арқасында шаруашылық жыл сайын 4 мың тоннаға дейін шырынды жем дайындайды. Сондықтан қысқа қажетті қор еш қиындықсыз жиналады.
Шетелдіктерді Qazaq Aqbas қызықтырады
«Крымское»-да мал басын көбейту туралы шешім қабылдаудың тағы бір себебі - жыл басында орын алған асыл тұқымды және тауарлық мал бағасының қымбаттауы. Әсіресе асыл тұқымды мал бойынша өсім байқалады - егер өткен жылы бірінші санаттағы бұқаның құны 600 мың теңге болса, биылғы жылы баға 1 млн және одан жоғары көтерілді. Тауарлық мал бір килограмм үшін 1800 теңгеге дейін қымбаттады.
Ұзақ уақыт бойы мал шаруашылығы нөлге жұмыс істеп, ақбастарын іс жүзінде өзіндік құны бойынша сатқаннан кейін, бағаның өсуімен саланың тартымдылығы артады деген үміт пайда болды. Алайда үкімет 15 мамырда үш ай мерзімге бұқашықтарды экспорттауға толық тыйым салды. Биліктің бұл шешімі фермерлердің көңілін қалдырды, өйткені ол мал мен ет бағасын тағы да саланың төмен табыстылығына байланысты мал шаруашылығын дамытудың мағынасы жоқ деңгейге дейін төмендетуі мүмкін.
- Біз қазақтың ақбас малын көп жылдан бері ұстап келеміз, - деп атап өтті «Крымское» ЖШС директоры Виктор Одинцов. – Бұл тамаша тұқым, малдан айырылғымыз келмейді. Осылайша, соңғы жылдардағы барлық қиындықтарға қарамастан, біз нарықтағы жағдайдың жақсаруын күттік және үміттендік. Жыл басында шынымен де баға көтерілді, мал шаруашылығын тиімді етуге үміт пайда болды. Бірақ мамыр айында енгізілген мал экспортына тыйым бірден нарыққа әсер етті - сұраныс төмендеді. Сондықтан біз енгізілген тыйымға теріс қараймыз. Экспорт ашылады, оның ішінде асыл тұқымды малдың экспортына рұқсат етіледі деп үміттенеміз. шетелдіктердің қызығушылығы бар, әлеуетті сатып алушылар бізге үнемі жүгінеді. Тауарлық малдың бір килограмы үшін 7 доллар, асыл тұқымды мал одан да қымбат болады. Бұл мүмкіндіктерді пайдалану қажет, өйткені олар Қазақстанда мал шаруашылығын дамытуға серпін береді.
Бұзауларды қалай сақтап қалуға болады
Петр Мечиславович Нейрановский, мал шаруашылығы жөніндегі директордың орынбасары, шаруашылықтың ардагері. Ол жарты ғасырдан астам уақытты «Крымское»-да жұмыс істеуге арнады және қазір шаруашылыққа көмектесуді жалғастыруда.
- Қазақ ақбас тұқымының алғашқы малы 1972 жылы «Крымское»-ға әкелінді, - деді Петр Нейрановский. - Бұған дейін тек қой шаруашылығы болған. Ақбастардың аналық басы Покровкадан әкелінді - бұл біздің Денисов ауданындағы ауыл. Содан бері біз бұл малды сақтап келеміз.
Осы жылдар ішінде Петр Мечиславович ақбастардың күшті жақтарын жақсы зерттеді: азықтың қарапайымдылығы, тіпті нашар жайылымдарда да салмақ қосу қабілеті, қиын ауа-райына - жазда ыстыққа, қыста аязға төзімділік.
Айтпақшы, «Крымское»-да ежелгі дәстүр бойынша қыста ұстау кезінде аналық малға арналған байлау әдісі қолданылады - сиырлар қорада ұсталады. Бұл жағдайда бұзаулардың амандығы жоғары, деп шаруашылықта атап өтеді. Ал жас мал қыста ашық серуендеу алаңдарында байлаусыз тұрады және өзін жақсы сезінеді.
Элиталық бұқалардың жоғары салмақ қосуы
Өткен жылы «Крымское» жас малынан бірінші санатқа 50 бұқа іріктеуден өтті. Өз өнімділігін сынау кезінде олар күніне орта есеппен 1200 грамм салмақ қосты. Осы маусымда шаруашылықта нарықтағы сұранысты қанағаттандыру үшін 100-ге дейін бұқаларды сынақтан өткізу жоспарлануда. Ал элиталық өндіруші бұқаларға деген қызығушылық шынымен де өсті: олар енді бірінші санаттағы басқа асыл тұқымды шаруашылықтарға ғана емес, сонымен қатар көптеген тауарлық шаруашылықтарға да қызықты. Барлығы сапалы генетиканың артықшылықтарын түсінді және жақсы салмақ қосуы үшін малдарын жақсартқысы келеді.
- Біздің бұқаларды көбіне бізден алыс емес Ақтөбе облысының шаруа қожалықтары сатып алады, - дейді «Крымское» ЖШС мал шаруашылығының бас маманы Гүлнұр Лебедик. Ал бұқаларды ауыстыру үшін әдетте Солтүстік Қазақстаннан өндірушілер әкелеміз. Биыл Қарағанды облысынан «Агро Система» ЖШС-нен алдық, олардың бұқалары бізге қатты ұнады. Біз географияны кеңейтіп, Абай немесе Шығыс Қазақстан облыстарынан жаңа өндірушілерді әкелуді ойлап жатырмыз.
Шаруашылықтың жоспарында жасанды ұрықтандыруды енгізу бар, ол әлі қолданылмайды, ол үшін ұрықтандырушылар, ветеринарлар қажет. Бұл да мәселе: адамдар қалаға кетіп, жұмысшыларды да, мамандарды да іздеуде қиындықтар туғызады...
ElDala.kz командасы «Крымское» ЖШС ұжымына барлық қиындықтарды еңсеруді және мал шаруашылығын кеңейту жоспарларын іске асыруды тілейді. Ал біз жобаның серіктесі - Qazaq Аqbas Қазақтың ақбас тұқымының республикалық палатасының қолдауымен АгроКеруен Ет 2025 бағыты бойынша әрі қарай жүреміз.
