Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Қазақстанның фермерлері ақбасқа әділ бағаны атады
Кеше
«Аңқаты» асыл тұқымды зауыты қазақтың ақбас тұқымын іріктеу орталықтарының бірі болды. Дәл осы жерде 1930 жылдан бастап жаңа тұқымды шығару жұмыстары жүргізілді: Уругвайдан әкелінген герефорд бұқалары жергілікті дала малымен жұптасып, нәтижесінде төлдері әкелік ет қасиеттерін, сондай-ақ аналық желіден азыққа қарапайымдықты және ауа-райының күйзелістеріне төзімділікті мұра етті.
Аңқатылықтардың жаңа желілері
90-шы жылдары асыл тұқымды зауыт қиын кезеңді бастан өткерді, бірақ кәсіпорын жабылмады, мамандар мен малды да сақтай алды. Мұнда Кактус, Ландыш, Майлан және Сәлем сияқты өндірушілердің желілері әлі де жалғасуда. Қазір селекция бойынша жұмыстар жалғасуда, Qazaq Aqbas барлық күшті жақтары жақсы көрсетілуі тиіс жаңа желілер шығарылуда.
Бұл туралы ElDala.kz командасына «Аңқаты» ЖШС директоры Ерік Есенғалиев айтып берді.
- Бір кездері Аңқаты асыл тұқымды зауытында қазақтың ақбас тұқымының өзіндік түрі - Аңқаты шығарылды. Біз бұл түрді сақтадық. Ол өзінің үлкендігімен, созыңқылығымен және жақсы салмақ қосумен ерекшеленеді. Жазғы жайылымдарда, қосымша азықтандырусыз бұл мал күніне 700 грамм жинайды. Ал егер оны қосымша азықтандырса, онда тәулігіне 1 кг - 1,2 кг салмақ қосады. Жаңа желілермен жұмыс жасай отырып, біздің селекционерлер тұқымның сапасын жақсартады. Мысалы, жазғы жайылымда малдың салмақ қосуы 700 грамм емес, 1000-ға жетуі өте жақсы болар еді.
Қыста дайындыққа келетін болсақ, биылғы жылы табиғи шабындықтарла суық мамырға байланысты шөптер нашар. Сондықтан «Аңқаты»-да өздерінің себілген судан шөбіне үміт артады, оны қазір шауып жатыр. Шаруашылықта барлығы 12 мың га егістік бар, онда судан шөбінен басқа күздік бидай, арпа, күнбағыс, ноқат өсіріледі.
Бұқаның құны кем дегенде миллион болуы керек
Аңқатыдан шыққан мал бұрын бүкіл Қазақстанға, сондай-ақ Ресейдің көптеген аймақтарына, әсіресе дала рельефі мен климаты ұқсас аймақтарға сатылған. Бұл Волгоград, Орынбор, Астрахань. Онда Qazaq Аqbas мал басы бүгінгі күнге дейін сақталып келеді. Айтпақшы, екі елдің мал өсірушілеріне генетика спектрін кеңейту және тұқымның дамуын алға жылжыту үшін асыл тұқымды малмен алмасу өте пайдалы болар еді. Өкінішке орай, асыл тұқымды мал экспортына тыйым салу ынтымақтастықтың мұндай әлеуетін іске асыруға мүмкіндік бермейді.
«Аңқаты»-дағы аналық табын қазір 800-ге жуық бас. Оны кеңейту жоспарлары бар, бірақ қаржылық қиындықтар әзірге мүмкіндік бермей отыр.
- Биылғы жылдың өзінде біз аналық малды 1500 басқа дейін жеткізгіміз келді, бірақ өткен жылы құрғақшылыққа байланысты егін жинамадық және несиелер бойынша қарыздарды жабу үшін өзімізге дайындалған қашарларды сатуға тура келді, - деп Ерік Есенғалиев түсіндірді. - Бірақ өсу жоспары сақталуда, биыл 300 қашарды қосамыз. Бірте-бірте өсеміз. Асыл тұқымды малға сұраныс қазір үлкен және біз нарықтағы ұсынысты арттыруымыз керек.
Биылғы жылы «Аңқаты» 350 қашарды сатуға қойды - олар сол сәтте сатылып кетті. Бірінші санаттағы бұқалармен де солай болды: өткен жылы шаруашылық 100-ден астам басты сатты, шамамен осынша сан биыл да сынақтан өтеді. Айтпақшы, «Аңқаты»-да қазір бұқашықтарды сынауға арналған жаңа орталықтың құрылысы аяқталуда. Бұл жаңа зертханамен үлгілі болады.
Алайда элиталық бұқалардың бағасы «Аңқаты»-ны әзірге қанағаттандырмайды.
- Қазір бірінші санаттағы бұқа үшін 700-800 мың теңге ұсынылады. Біздің мал үшін бұл жеткіліксіз. Әсіресе, біз ғылыми жұмыс жүргізіп жатқанымызды және осы процеске көп қаражат салғанымызды ескерсек. Сондықтан біз үшін шығындарымызды өтейтін әділ баға бірінші санаттағы бұқа үшін кемінде 1 млн теңге болар еді, - деп атап өтті Ерік Есенғалиев.
Осы жерде айта кететін жайт, Батыс Қазақстан облысында асыл тұқымды мал бағасы Қазақстанның басқа аймақтарымен салыстырғанда әлі де төмен. Көптеген өңірлерде бірінші санатты бұқалар бағасы 1 млн теңгеден асып кеткен. Бұл Батыс Қазақстанда да болатын шығар.
Ақбастардың алтын қоры
Әрине, «Аңқаты» ЖШС-нің басты құндылығы мен ерекше мақтанышы - асыл тұқымды бұқалар. Олардың қазір 11 басы бар. Бұл қазақ ақбас тұқымының ең үздік өкілдері және Qazaq Аqbas-тың барлық генетикалық байлығының орталығы деп айтуға болады.
Осы жануарлардың құндылығын ескере отырып, мен оларды жайылымда табынға жібермеймін, бұқалар жыл бойы қорада болады. Мұнда мамандар олардың ұрығын алып, жайылымға шығып, қолдан ұрықтандыруды жүзеге асырады. Осылайша сапалы жас мал шығады, тұқым осылай дамиды.
Қолдан ұрықтандыру ұрықты екі рет енгізу арқылы 80% жағдайда сәттілік әкеледі. Қалған 20% арнайы бұқалармен тазартылады.
Айтпақшы, тұқым материалын жеткізумен айналысатын Asyl Tulik компаниясында бірден үш «Аңқаты» бұқасы бар, олардың арасында көптеген фермерлерге белгілі Алпан бар.
ElDala.kz командасы «Аңқаты» ЖШС ұжымына табыс тілейді. Сондай-ақ, Qazaq Аqbas Қазақтың ақбас тұқымың республикалық палатасына АгроКеруен Ет 2025 жобасын қолдағаны үшін алғыс айтамыз. Біз еліміздің алты аймағындағы 10 шаруашылықты аралап, осы репортажбен бағытымызды аяқтаймыз.
Бізбен бірге болғандарыңызға рахмет!
