Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Сыбайлас жемқорлық Қазақстанның ветеринарлық қауіпсіздігіне кері әсер етуде
26 марта 2021
Қазақстанда соңғы жылдары ветеринарлық және фитосанитарлық бақылау саласында сыбайлас жемқорлық қылмыстар саны артып келеді. сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл департаменті 2018 жылы- 134, 2019 жылы - 155, ал 2020 жылы - 181 қылмыстық істі тіркеді.
Аталған салада негізінен ұрлық, парақорлық, рұқсат беру істері қызмет бабын асыра пайдалануда және тамақ сапасын бақылауда көп кездеседі. Өткен жылы осындай істер бойынша 29 адам сотталған. Бұл туралы бүгін өткен брифингте ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің ерекше істер жөніндегі тергеушісі Данияр Бигайдаров мәлімдеді.
Бұған дейін Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің төрағасы Сақташ Хасенов ұйымдастырған ет өнімдерін Қазақстанға әкелуге заңсыз рұқсат беру ісін тоқтатқан болатын. Оның 37 млн теңге пара алғаны дәлелденді, сол үшін ол 2017 жылы 8 жылға бас бостандығынан айырылды. Ал сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің тергеушілері осы жағдайға ұқсас істерді тергеу нәтижелері мен тәжірибесін жинақтап, уәкілетті мемлекеттік органдарға қылмыстардың орын алу себептері мен жағдайларын жою, алдын алу туралы ұсыныстар енгізді. Алайда одан бері де жағдай әлі түбегейлі өзгерген жоқ.
«Осы істерге қарсы жасалып жатқан шараларға қарамастан, елдегі эпизоотикалық жағдай әлі де көңіл көншітпейді. Ветеринариялы-санитарлық нормаларды қамтамасыз ету нашар деңгейде, ал оны сақтау арқылы ауыл шаруашылық өнімдерін тұтыну кезінде азаматтарды түрлі ауруларды жұқтырудан қорғау үшін қажет», - деді Данияр Бигайдаров.
Тақырыпқа байланысты оқу: Серік Рахимбаев: Ветеринария салысында біз үшінші елдер қатарындамыз
Оның айтуынша, департамент қызметкерлері ауыл шаруашылық өнімдерін басқа елдерге әкетуге заңсыз рұқсат беру және оларды заңсыз сату фактілерін үнемі әшкерлеп отырады. Атап айтқанда, 10 наурызда Алматыдағы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет агроөнеркәсіптік кешендегі Мемлекеттік инспекция комитетінің карантиндік, өсімдіктерді қорғау және фитосанитарлық бақылау бекеттерінде мемлекеттік бақылау бөлімінің бастығына қатысты сотқа дейінгі тергеуді бастады. Ол үздіксіз түрде қаланың азық-түлік базарларының әкімшілері мен директорларынан 10 мыңнан 60 мыңға дейін пара алды деп күдіктелуде. Осыған орай департамент басшысы оларды әкімшілік жауапкершілікке тартпауға және фитосанитарлық бақылау жүргізбеуге уәде берген.
Осындай фактілер тек 2020 жылы Алматы, Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Маңғыстау, Павлодар облыстарында, Шымкентте және Нұр-Сұлтан қалаларында анықталды.
Сондай-ақ, Данияр Бигайдаровтың айтуынша, мал мен балық етін ветеринарлық-санитарлық сертификаттарсыз және тиісті рұқсаттарсыз сату және тасымалдау фактілері бар. Сертификаттар ақылы түрде берілген, дегенмен бұл мемлекеттік қызмет ақысыз түрде көрсетілуі керек.
Тақырыпқа байланысты оқу: Ветеринарлық агенттік құру туралы ұсынысты үкімет қолдамады
Данияр Бигайдаров бұған дейін Агенттік «Атамекен» ұлттық палатасымен бірлесіп, ветеринариялық бақылау және қадағалау саласында сараптама жүргізіп, сыбайлас жемқорлыққа ықпал ететін кейбір жағдайларды анықтағанын айтты. БАБЖ (бірыңғай автоматтандырылған басқару жүйесі) деректер қорында және «Е-Лицензия» дерек қорының «Электрондық үкімет» порталымен біріктірілмеуі басты мәселелердің бірі болып табылады. Нәтижесінде азаматтар электронды форматта «Ветеринарлық анықтама беру», «Ветеринариялық паспорт бере отырып ауыл шаруашылығы малдарын тіркеу» және басқа да мемлекеттік қызметтерге қол жеткізе алмауда. Шенеуніктермен байланысу сыбайлас жемқорлыққа әкеліп соғады.
Сонымен қатар, бұл салада ветеринарлық анықтамаларды қатаң түрде есепке алу жұмысы жоқ. Яғни кез-келген адамға баспаханадан бланк қағаздарды басып шығаруға мүмкіндік береді және оларды өз қалауынша қолдана алады.
«Республикадағы заңнама бойынша ветеринарлық анықтамалар беру есебін жүргізу ақпараттық жүйелер арқылы жасалмайды және олардың заңдылығын қадағалайтын талаптар қарастырылмаған», - деді жемқорлыққа қарсы комитет тергеушісі.
Сонымен бірге, ветеринария саласындағы кәсіпкерлік қызметпен айналысуға лицензия беру мәселесі де бақыланбайды, нәтижесінде іс жүзінде талаптарға сәйкес келмейтін күмәнді нысандарға ветеринариялық-санитариялық құжаттар беріледі.
Мемлекеттік органдар мен ветеринариялық зертханалар арасында сараптама куәліктерін - сынақ хаттамасын беру үшін бірыңғай ақпараттық жүйе жоқ және бұл мемлекеттік қызмет тек қағаз түрінде, лауазымды адаммен тікелей байланыс арқылы жасалады.
Вакцинациялауға жататын малдардың тіркелмеуі жануарлардың ерекше қауіпті ауруларының өршу және таралу қаупін тудырады.
Тақырыпқа байланысты оқу: ҚР-да ветеринарлық қызметті нығайтуға бағытталған үш жылдық жоспар жасалынды
«Егер халықаралық тәжірибеге сүйенетін болсақ, кейбір дамыған елдерде ветеринарлық бақылау қызметтері жеке меншік ұйымдардың бақылауына берілген. Соның нәтижесінде, ветеринарлар заңды түрде өз жұмыстары үшін лайықты жақсы еңбекақы алады және өз жұмысын сапалы түрде орындайды. Ауыл шаруашылығы министрлігіне бұл мәселені қайта қарау қажет деп санаймыз. Тиісті шаралардың қабылдануы осы саладағы сыбайлас жемқорлық мәселесін барынша азайтуға және елімізге әкелінетін ауыл шаруашылық өнімдерінің сапасын жақсартуға мүмкіндік береді», - деп қорытындылады Данияр Бигайдаров.
