Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Мүйізді дат сиырлары органиктерге қызмет етеді. АгроКеруен Сүт 2022, 1-күн
Қазақстанда алғашқы органикалық сүт өндіретін ферманың құрылысы Ақмола облысында жоспарланған. Мұнда сиырлар біздің еліміз үшін жаңа тұқым - қызыл дат болады. Егер жоба сәтті болса, онда 2024 жылы сөрелерде экологиялық таза сүт өнімдері пайда болады.
14 шілдеде АгроКеруен Сүт 2022 науқанының басталуы өте қызықты болды: ElDala.kz командасы Қазақстан үшін бірегей жобаның егжей-тегжейін білу үшін Еңбек ауылына барды. Айтпақшы, АгроКеруеннің серіктестері, Hunland компаниясы және Ірі қара малдың сүт және аралас тұқымдарының республикалық палатасы оны жүзеге асыруға белсенді қатысады.
«Еңбек» ЖШС 2013 жылдан бері органикалық егіншілікпен айналысып келеді. Мұнда 13 мың га егістік жер бар, олардың 5 мың га астамы органикалық сертификатталған. Органикалық өндіріс жағдайларына сәйкес дақылдар жиынтығы өте кең. Сондай-ақ, шаруашылықта 16 мың га жайылым бар. Бұл органикалық мал шаруашылығын дамытуға жағдай жасайды. Өйткені қажеттінің бәрі бар: жем-шөп базасы мен жаюға арналған аумақ.
«Еңбек» ЖШС директоры Қуаныш Рақышев (суретте) сүт бағытын кездейсоқ таңдаған жоқ - оның дәстүрлі сүт фермасы бар. Жаңа, органикалық ферма құрылысы - осы бағыттағы ілгері қадам. Рас, бұл қадам өте қиын, өйткені кәсіпорынды құру және сертификаттау үшін көптеген талаптарға жауап беріп, өндірілген сүттің шынымен таза екенін және жануарлардың тіршілігі үшін «адами» жағдайлар жасалғанын дәлелдеу үшін көптеген тексерулерден өту керек.
Шілде айының соңында Германияда BioFach әлемдегі ең ірі органикалық азық-түлік көрмесі өтеді және фермер еуропалық сертификаттау компанияларымен келіссөздер жүргізуге барады. Нәтижеге жету жолындағы барлық қиындықтарды жеңу үшін олардан жобаны жүзеге асыру бойынша ұсынымдар алу керек.
- Көптеген ерекшеліктер бар, бұл - дәстүрлі технологиямен салыстырғанда мүлдем басқа технология, - деді Қуаныш Рақышев. - Ветеринариялық мәселелерден бастап, органикалық алқаптарда өсірілетін жем-шөп базасына дейін. Үй-жайларға қойылатын талаптар да бар: адамдардың ең аз қолжетімділігі, сиырлар мен бұзаулар үшін қолайлы жағдайлар. Мұның бәрін ескеру және орындау керек.
Барлық талаптар орындалып, ферма салынғанда, мал сатып алуға кезек келеді. Бұл жерде «Еңбек» Hunland компаниясының қолдауына сүйенеді. Жай мал емес, «органикалық» ерекшелігі бар мал қажет. Ал Hunland компаниясының ұсынары бар.
Компания Қазақстанда 2009 жылдан бастап жұмыс істейді және фермерлермен өзара іс-қимылда үлкен тәжірибе жинақтады. Оның негізінде даму барлық елдер үшін классикалық жолмен жүреді деп қорытынды жасауға болады: бірінші кезеңде асыл тұқымды мал әкелінеді, алайда ең жақсысы емес. Тікелей айту керек, бұл - негізінен 20 жыл бұрынғы генетика. Бүгінде мұндай жануарлар сүт саласының тұрақты дамуы мен экономикалық тиімділігіне деген сұранысын қанағаттандыра алмайды. Сондықтан Hunland Ірі қара малдың сүт және аралас тұқымдарының республикалық палатасымен бірлесіп, Қазақстанның сүтті мал басының генетикалық әлеуетіне сапалы секіріс бере алатын элиталық малға баса назар аудара отырып, импорттың жаңа стратегиясы идеясын ілгерілетуде.
- Біздің компания халықаралық болғандықтан, біз көптеген елдердің тәжірибесін талдай аламыз, - деді Hunland компаниялар тобының аймақтық директоры Алексей Китаин. - Және барлық жерде біз сүт бизнесінің шыңына шығу шамамен бір сценарий бойынша жүріп жатқанын көреміз. Барлық фермерлер осы бизнеске кіру үшін шамамен бір бағаны төлейді - бұл қателіктер бағасы. Оның орнына фермерлер сапалы секіріс жасауға мүмкіндік беретін тәжірибе алады. Яғни, тек тауар өндірісін жүргізуге мүмкіндік беретін малды әкелуден элиталық асыл тұқымды малды, элиталық генетиканы импорттауға көшу. Бұл қадам да қажет, өйткені соңғы екі жылда экономикалық жағдай түбегейлі өзгерді. Экономикалық көрсеткіштерге назар аудармайтын кәсіпқой емес адамдардың бизнесті жүргізу мүмкіндіктері қазір іс жүзінде жоқ. Қазір жануарларды пайдаланудың экономикалық көрсеткіштері, фермалар құрылысының өзіндік құны, бір сауу орнының өзіндік құны, азықтың өзіндік құны өте маңызды. Табыстың барлық компоненттері жануарлардың генетикасына негізделген. Генетика бүгінгі күні бұл - алыпсатарлық комбинация емес, нақты ақша әкелетін нәрсе.
- Яғни, жақсы генетика - бұл жануардың жемді аз тұтынып, көбірек сүт беруі ме?
- Иә, жем-шөп конверсиясы - бұл маңызды құрамдастардың бірі, бұл біз үшін ерекше қызығушылық тудырады. Бұдан басқа, бұл - жануарлардың денсаулығы, құнарлылық сияқты көрсеткіштер. Сондай-ақ, маңызды көрсеткіш - өнімді ұзақ өмір сүру, өйткені мал өте қымбат және ол тек үшінші сүтеюден бастап пайда әкеле бастайды, ал бұған дейін тек инвестициялық шығындарды өтейді. Сондықтан екінші сүтеюден кейін ақауға шығатын малды импорттаудың мағынасы жоқ.
Сондықтан Hunland бірнеше жыл бұрын нарыққа жоғары асыл тұқымды индекстері мен генетикалық паспорттары бар элиталық асыл тұқымды малды ұсыну туралы стратегиялық шешім қабылдады. Мұндай жануарлар селекцияны белсенді дамытуға мүмкіндік береді. Бұл тәсілде компанияның пікірлесі Ірі қара малдың сүт және аралас тұқымдарының республикалық палатасы болды.
«Еңбек» ЖШС-ға келетін болсақ, ол үшін озық генетика маңызды, неліктен десек: органикалық сүт өндіру жануарларды емдеу үшін антибиотиктерді пайдалануға жол бермейді. Сондықтан Hunland жаңа органикалық ферма үшін арнайы мал тұқымын - дат қызыл тұқымын сатып алуды ұсынды. Бұл жануарлардың ерекшелігі - гендер деңгейінде енгізілген ең күшті табиғи иммунитетте. Осының арқасында мал ауруға аз сезімтал, сондықтан оны емдеу үшін антибиотиктерді қолданудың қажеті жоқ.
Сонымен қатар, бұл тұқым май мен ақуызға бай сүт береді, бұл оны ірімшіктер мен басқа да сүт өнімдерін жасауға өте ыңғайлы етеді. Ірімшікке жарамдылығы бойынша дат қызыл тұқымы көшбасшы - швиц сиырларынан кейін екінші орында. Бұл да кәсіпорынға экономикалық тиімділік қосады.
- Оганикалық жем өндіріс ерекшелігіне байланысты төмен қуатқа ие, - деп атап өтті Алексей Китаин (суретте). - Алайда, дат қызыл тұқымы, соған қарамастан, сапалы сүттің көп мөлшерін береді.
Биылғы жылы Hunland бұл малды Түркістан облысына жеткізуді бастайды, ал келесі жылы «Еңбек» ЖШС жаңа фермасына жеткізу жоспарлануда. Бұл жоба жаңа тұқым үшін алғашқы ауқымды болады. Осыған ұқсас жоба - 1200 басқа арналған органикалық ферма - Hunland компаниясы Удмуртияда (Ресей) жүзеге асыруға көмектесті. Онда дат қызыл тұқымы өзін өте жақсы көрсетті - жануарлар жақсы бейімделді және шартты жем-шөп энергетикалық кедейлігі кезінде жоғары өнімділікті көрсетеді.
Сонымен қатар, «Еңбек» ЖШС сүт фермасын органикалық өсімдік шаруашылығымен байланыстыра алды. Атап айтқанда: өткен жылы мұнда көңнің сұйық фракциясын қаттысынан бөлуге мүмкіндік беретін жабдық орнатылды.
Қатты көң арнайы аппаратта зарарсыздандырылады және мал үшін төсеніш жасауға жұмсалады. Өсімдіктердің дамуы үшін құнды азот бар сұйық фракция лагуналарда тұндырылады, содан кейін арнайы құбырлар арқылы органикалық өрістерге кетеді. Жеткізу ұзындығы - 10 км дейін! Бұл да Қазақстан үшін бірегей технология, басқа шаруашылықтарда егістікке сұйық органикалық заттарды автокөлікпен шығаруға тура келеді.
Бұл ретте органикалық заттар өнімділікті арттыру үшін өте маңызды, өйткені органикалық өсімдік шаруашылығында минералды тыңайтқыштарға тыйым салынады. «Еңбек» бұл әдісті бірінші рет қолданады және маусым қорытындысы бойынша мұнда түсімнің бір жарым-екі есе артуы күтіледі.
Органикалық шикізат өнімділігінің өсуі сүт жобасын ескере отырып маңызды. Себебі көп жем-шөп қажет - жаңа ферманың жобалық қуаты - 1200 бас.
Қазір жұмыс істеп тұрған дәстүрлі фермаға келетін болсақ, мұнда 600 сиыр сауылады. Тұқым екеу - симментал және қара шұбар. Рас, олар да жасанды ұрықтандыру әдісімен голштинизацияланған.
- Симменталдарды біз 2011 жылы Австриядан әкелдік, - деді сүт кешенінің меңгерушісі Ләззат Бүртібаева. - Бұл ет-сүт бағытындағы 300 қысыр мал болды. Сүт сипаттамаларын арттыру үшін біз оларды голшинизацияладық. Сондай-ақ, олар бұрын фермерде ұсталған қара шұбар тұқымды голштин тұқымымен будандастырды. Қазір симменталдардың сүт шығымы сүтею кезінде орта есеппен 8,5-9 тонна, қара шұбар сиырдың сүт шығымы - 7,5-8 тонна. Біз Food Master компаниясына тәулігіне 8 тоннаға жуық сүт тапсырамыз.
«Еңбек» ЖШС-да дәстүрлі сүт шаруашылығы одан әрі дами береді. Бағдар түсінікті - мал генетикасын жақсарту, бұл тұрғыда Ірі қара малдың сүт және аралас тұқымдарының республикалық палатасының мамандары фермаға қолдау көрсетеді.
