Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Маусым айының қуаңдығы Қазақстан астық өндірісі болжамына әсер еткен жоқ
Биылғы маусымда Қазақстан мен Ресейде бидай өндірісінің болжамы Халықаралық астық кеңесінде өзгеріссіз қалды. Сонымен қатар, екі ел үшін түпкілікті қорлардың болжалы айтарлықтай төмендеді.
Нарықтың жалпы жағдайы
Маусым айында Халықаралық астық кеңесі астықтың барлық түрлерін өндіру және тұтыну болжамын 1,3 млн. тоннаға қысқартты. Жаңа бағалауға сәйкес, 2019/20 маркетингтік жылы өндіру 2175,4 млн тоннаны, ал тұтыну 2180,7 млн тоннаны құрамақшы. Осы фактіні ескере отырып, дүниежүзілік астық қоры 2019/20 MЖ соңында 1 млн тоннаға, яғни 614-тен 615-ке дейін артады деп уәде етеді.
Қазақстанға келетін болсақ, 2020/21 МЖ біздің елімізде астықтың барлық түрлері 18,2 млн. тонна деңгейінде өндіріледі деп күтілуде. Бұл бір жыл бұрынғыға қарағанда 1,7 миллион тоннаға артық. Мамырмен салыстырғанда маусым айындағы болжам өзгерген жоқ. Ал Ресейде болжам – 118,9 млн тоннадан 120,4-ке дейін өсіп отыр.
Сауда-саттық болжамдары тұрақты түрде жоғарылап, рекордтық деңгейде сақталады. Бидай, жүгері, арпа және құмай көрсеткіштерінің өсуін ескере отырып, маусымда бұл көрсеткіш 385,6 млн. тоннаны құрады, бұл өткен аймен салыстырғанда 6 млн. тоннаға жоғары.
Тақырып бойынша: «ХАК Қазақстанда астық түсімі 18,2 млн. тонна деңгейінде болады деп күтеді» мақаласын оқыңыз.
Жүгері, арпа, сұлы және бидай жинаудың күтілетін шығымдылығы 2020/21 МЖ әлемдік шығымдылық болжамын рекордтық 2223 млн. тоннаға дейін көтерді. Өткен жылмен салыстырғанда бірден 62 миллион тоннаға ұлғаяды деп күтілуде. Бұл өсімдегі басты үлес жүгерінің рекордтық шығымдылығы – 55 миллион тонна болуы керек, ал бидай 6 миллион тоннаға өседі, бұл да рекордтық көрсеткіш болады.
Астықты тұтыну бұрынғы 2217,7 млн. тонна деңгейінде қалады деп күтілуде. Өнеркәсіптік сектордағы астыққа сұраныстың аздап төмендеуі, азық-түлік пен ауылшаруашылық жемге сұраныстың артуын өтемекші.
2020/2021 жылдары бастапқы қорлар мен өндіріс көлемінің артуы мүмкін болғандықтан, түпкілікті қор көрсеткіштері де өсуде. Өткен аймен салыстырғанда болжам бірден 8 миллион тоннаға артты және қазір 635 миллион тоннаны құрайды. Бұл көрсеткіш үш маусымдық деңгейге жақын. Алдыңғы MЖ-мен салыстырғанда өсім 20 миллион тоннаны құрайды.
2020/21 MЖ астық саудасының бағасы өткен аймен салыстырғанда 3 млн. тоннаға артып, 390 млн. тоннаны құрады. Бұл негізінен бидай жеткізілімінің артуына байланысты болды.
Бидай
Бидайдың әлемдік өндірісі 2019/20 MЖ бұрынғы деңгейінде қалды, шамамен 762 млн. тонна. 2020/21 жылдары ол 6 млн тоннаға өседі деп күтілуде. Өткен айдан бері бұл көрсеткіш тағы 1,5 миллионға артып, 767,6 млн. тоннаны құрады.
Бидай бұдан да көп сатылатын болады – сауда көрсеткіштері 2 миллион тоннаға, 178-ден 180 миллион тоннаға артты.
2019/20 MЖ үшін өнімнің болжамды түпкілікті қоры 273,6 млн. тоннаны құрап, 1 млн. тоннаға дейін азайды. 2020/21 MЖ бұл көрсеткіштің 17 миллионға (290 миллион тоннаға дейін) артуын уәде етеді.
Қазақ бидайы да өте тұрақты. Алдыңғы болжамдармен салыстырғанда өзгерістер аз. 2020/21 МЖ біздің диқандарға егіннің түсімі 1,5 млн. тоннаға ұлғаяды деп уәде етеді (биылғы 11,5 млн. Тоннамен салыстырғанда 12,9 млн. тоннаға дейін)
Тақырып бойынша: «Синоптиктер маусым айының алғашқы онкүндігіндегі егіннің өсу жағдайын бағалады» мақаласын қараңыз.
Осыған байланысты біз ішкі тұтынуды толық қамтамасыз етеміз, ол бұрынғысынша 2,3 млн тоннаны құрайды және бидайды негізгі әлемдік экспорттаушылардың қатарында қалып, 7,5 млн тонна экспорттай аламыз. Бұл көрсеткіш, әрине, егін шығымы мол 2018/19 жылдардағыдан 1,5 миллион тоннаға аз, бірақ шығым аз 2019/20 жылдардағыдан 1 миллионға көп болып отыр.
0,1 млн. тоннадан аспайтын аз ғана бидайды импорттаймыз.
Бірақ біздің түпкілікті қорымыздың болжамы айдан айға азайып келеді. Сәуірде ол 1,6 миллион, мамырда 1,3 миллион, маусымда 1,1 миллион тонна болды.
Көрші ел нарығы да әсер ететіндіктен, Ресейдегі жағдайға назар сала кетейік.
Ресей Федерациясының бірқатар аймақтарында құрғақ жаздың күтілуіне байланысты, өткен айда 1 млн тоннаға азайтылған 2020/21 MЖ бидайдың болжамдары осы айда өзгеріссіз қалды. Мамандардың айтуынша, солтүстік көршіміз 79 миллион тонна өнім шығарады. Ішкі тұтыну бұрынғы – 13,7 млн. тонна деңгейінде қалады. Көктем айларында төмендейтін ресейлік экспорттың болжамы, маусым айында өзгеріссіз қалды және бұрыынғысынша 36,1 миллион тоннаны құрап отыр. Бірақ түпкілікті қор 12-ден 10,8 миллион тоннаға дейін төмендейді.
Соя бұршағы
Соңғы айларда ең проблемалы болып көрінген соя бұршағының нарығы, ақырында, оң динамиканы көрсете бастады. 2019/20 MЖ есебі өндіріс көлемінің 0,6 миллион тоннаға (336,7 миллион тоннаға дейін) артқандығын көрсетті. Артуы мардымсыз, бірақ бастапқы қорлардың аздап өсуі мен тұтынудың аздап төмендеуімен қатар әлемдік қорлар бірден 3 млн тоннаға (44 млн тоннаға дейін) артады деп күтілуде, ал екі ай бұрынғы болжамдармен салыстырғанда, қорлар 6 млн тоннаға артқан.
Астық шығымсыздығы бұршақ тұқымдастар нарығының уақытша құлдырауының басты себебі болған, АҚШ бойынша болжамдар өзгеріссіз қалды. Бразилиядағы көрсеткіштер барлық негізгі көрсеткіштер бойынша жоғарылады. Қытайға жеткізілімдер бұрын күткеннен көрі маңызды болды. Осыған сүйене отырып, биылғы жылы сауданың болжамы ең жоғары деңгейге 155 млн. тоннаға дейін өсті, бұл алдыңғы MЖ-ғе қарағанда екі пайызға жоғары.
Тақырып бойынша: «Қазақстандағы құрғақшылық 60 күнге созылды» мақаласын оқыңыз.
2020/21 MЖ бұршақты дақылдарды дағдарыстан шығаруды және өндірісті 364 млн. тоннаға дейін ұлғайтуға уәде береді. Бұл рекордтық деңгей және ол 2019/20 MЖ деңгейіне қарағанда бірден 8% жоғары. Сауда да жоғары 160,2 миллион тонна деңгейіне жетеді. Бұл Қытайдан импортқа тұрақты сұраныстың болуына байланысты болады. Әлемдік қорлар да 1 млн. тоннаға өсіп, 45 млн. тоннаны құрайды. Қорлардың бұл деңгейін көктемде болжанғандай қалыпты, бірақ төмен емес деп санауға болады.
Күріш
Үндістан мен Қытайда күріш өндірісі өседі деп болжануына қарамастан, Азияның басқа елдерінде оның төмендеуі өндіріс болжамын 496,3 миллион тоннаға дейін қысқартты. Сауда да азайды (42,4 млн. тоннаға дейін).
2019/20 МЖ өндірістің аздаған қысқаруын және әлемдік жеткізілімдердің жалпы көлемін ескере отырып, күріштің әлемдік қорларының болжамы іс жүзінде өзгеріссіз қалды және әлі де рекордтық 176 млн. тонна деңгейінде тұр.
Тақырып бойынша: «Қазгидромет егістік жағдайын бағалады» мақаласын оқыңыз.
Өткен айдағы болжаммен салыстырғанда өндірістің 1 млн. тоннаға, яғни 506-дан 505 млн-ға дейін азайғанына қарамастан, 2020/21 жылдары оның рекордтық көрсеткіштері әлі де күтілуде.
Осыған байланысты әлемдік қорлардың болжамы бірден 2 миллион тоннаға, 182-ден 180-ге дейін төмендеді, бұл әлі де жаңа рекордтық көрсеткіш.
Күрішке сұраныс әлі де жоғары, сондықтан 2020/21 MЖ сауда тұрақты болып қалады және аздаған өсуді көрсетеді (44 млн. тоннаға дейін).
Жүгері
Жүгері әлі де қызық амплитуда көрсетуде. 2019/20 MЖ өндірісінің күтпеген бағасы төмендеуді жалғастыруда (1117 млн. тонна), бірақ 2020/21 жылдардағы бұрын-соңды болмаған егіннің болжамы (1172 млн. тонна) өсуді жалғастыруда. Яғни, егер сәуір айында болжамдар былтырғы жылмен салыстырғанда + 39 млн тоннаға, мамырда +50 млн тоннаға уәде берсе, маусымның аяғында бұл көрсеткіш + 55 млн тоннаға дейін өсті.
Әрине, ауылшаруашылық дақылдары өндірісінің мұндай өсуі әлемдік сауданың (175 млн. тоннаға дейін), сондай-ақ әлемдік қордың (296 млн. тоннаға дейін) айтарлықтай өсуін уәде етеді.
