KazGrain 20 млн тонна бидай жиналады деп болжайды
Көктем мен жазда ауа-райының қолайсыздығына қарамастан, Қазақстан биыл жақсы өнім алады. Елдің дәстүрлі өткізу нарықтарын да, қазір Қазақстаннан жеткізілімге қызығушылық таныта бастаған елдерді де астықпен қамтамасыз ету үшін оны жинау және кептіру қажет. Бұл фермерлерге жеткілікті табыстылықты қамтамасыз ете отырып, ауыл шаруашылығы өнімдерінің ішкі бағасын да қолдайды.
ElDala.kz порталымен осындай болжаммен KazGrain Ұлттық экспорттаушылар қауымдастығының басқарма кеңесінің басшысы Қанат Көбесов бөлісті.
- Биылғы жылы көлемі бойынша бидайдың жақсы өнімі күтілуде, сапасы да былтырғыдан әлдеқайда жақсы болады, - деді Қанат Көбесов. - Сонымен қатар, бізде азық-түлік астығының өте жоғары өтпелі қалдықтары бар. Егін жинаудың соңына қарай 25-26 млн тонна астық қоры болады. Оның ішінен 10 млн тоннадан астам бидай экспорттық әлеуетімізді құрайды.
Әрине, қазір нарықтың барлық қатысушыларын Қазақстан бұл көлемдерді экспортқа тұрақты түрде жеткізе ала ма деген сұрақ толғандырады. Астыққа деген сұраныс бойынша да, теміржолшылардың мүмкіндіктері бойынша да тасымалдауды уақтылы қамтамасыз ету жөнінде алаңдаушылық бар. Трейдерлер болашаққа оптимистік көзқараспен қарайды, өйткені мемлекет экспортты қолдауға дайын. Оның ішінде, қазір әлемдік нарықта қазақстандық бидайдың бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін тасымалдарды субсидиялау мүмкіндігі талқылануда.
- Өткен аптада бізде осы мәселелерге жетекшілік ететін вице-премьер Серік Жұманғариннің қатысуымен екі кеңес өтті, - деп атап өтті Қанат Көбесов. - Қазақстандық астық саудасының барлық тар тұстары талқыланды. Бидайды экспорттау бойынша, оның ішінде тасымалдауды ұйымдастыру бөлігінде ҚТЖ компаниясының қатысуымен жүйелі шаралар әзірленуде. Әрине, негізгі стратегия - бұл біздің дәстүрлі нарықпен, Орта Азия елдерімен жұмыс істеу. Плюс Қытай. Қара теңіз және Балтық порттары арқылы, соның ішінде Солтүстік Африкаға жаңа бағыттар бойынша жеткізу мүмкіндіктері бар. Сонымен қатар, Еуропалық одақ тоннасына 95 еуро көлемінде Ресей бидайына тосқауыл баж салығын енгізді. Бізде Ресейді бұрынғы нарықтарының бір бөлігіне ауыстыруға мүмкіндігіміз бар.
Биылғы жылы көптеген өңірлерде бидайдың сапасы ауа-райының қолайсыздығынан, соның ішінде Еуропалық Одақ пен Ресейде зардап шеккенін ескерсек, сапалы қазақстандық бидайға деген қызығушылық жоғары болады деп күтілуде. Бұл астық нарығына қатысушыларға қазіргі деңгейден бағаның өсуін күтуге негіз береді.
- Егер қазір өзбектерден бидай бойынша біз DAP Сарыағашта тоннасына 200 доллар ұсынысын көріп отырсақ, онда трейдердің жаңа өніміне 4-сыныпты бидайға 230 доллар және қатардағы 3-сыныпқа 250-260 доллар бастапқы бағасы қалыптастырылады, - деді Қанат Көбесов.
Сарапшы атап өткендей, бидайдан басқа, Қытайға арпа жеткізу бойынша үлкен мүмкіндіктер бар. Қазір қытайлық сатып алушылар DAP Алашанькоуда бір тонна жемдік астық үшін 174 доллар ұсынады, бірақ қыркүйек айында 205-215 долларға дейін өседі деп болжануда. Сонымен қатар, егер Орталық Азиядағы сатып алушылар төлемдерді екі-үш айға кейінге қалдыруды сұраса, онда қытайлық серіктестер бірден төлейді.
Логистикаға келетін болсақ, экспорттық әлеуеті 10 млн тонна болған жағдайда, ҚТЖ компаниясы айына 800 мың - 1 млн тонна жүк тиеуге әбден қабілетті. Әрине, теміржолшылардың қызметтеріне маусымдық сұраныстың біркелкі емес элементі бар және туындауы мүмкін мәселелерді реттеу үшін жедел штабтар құрылды.