Атамекен үкіметтен Өзбекстанға ұн мен сусындарды экспорттаушылардың мүдделерін қорғауды сұрайды

«Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасы Қазақстанға ұн мен сусындарды экспорттаушылардың  жағдайын қолдауды сұрады және Өзбекстанға қарсы тиісті шараларды қолдануды ұсынды. Бұл туралы палата басқарма төрағасының бірінші орынбасары Эльдар Жумағазиев мәлімдеді.

Оның айтуынша, жақын арада Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Асқар Маминнің Өзбекстанның Премьер-Министрі Абдулла Ариповпен кездесуі жоспарланған.

«Біз Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне осы мәселелерді премьер-министрлердің келесі екі жақты кездесуіне қосу туралы тиісті ұсыныс жібердік. Біз Қазақстан Республикасының үкіметі бұл мәселеде бізді қолдайды және Өзбекстан үкіметімен астық пен ұнға импорттық баждардың бірдей мөлшерлемесін қолдану немесе оларды нөлдеу, сондай-ақ алкогольсіз сусындарға акцизді алып тастау туралы келіседі деп сенеміз. Әйтпесе, айна шаралары қабылдануы керек!»- деп жазды Э.Жұмағазиев Facebook парақшасында.

Басқарма төрағасының айтуынша, ұн көптеген жылдар бойы көрші елдерде сұранысқа ие болған. Алайда, көршілес елдер өздерінің ұн тарту өнеркәсібін дамыту үшін астықты жеткізуге қолайлы жағдай туғызатын тарифтік емес реттеу шараларын қолдана бастады. Мәселен, Өзбекстан импортталатын ұнға акциздер енгізді, Тәжікстанда - ҚҚС салығы бар (импортталған ұнға - 18%, импортталған астыққа - 10%), Қырғызстан астық импортына ҚҚС ставкасын нөл қылып қойды.

Сонымен бірге, көрші мемлекеттердің «серіктестері» қазақстандық бидайды жергілікті ұнмен араластырып, оны «таза» қазақ ұны ретінде  өткізіп, бағаны түсіре бастады және еліміздегі диірменшілердің нарықтарына кіруде.

«Атамекен» төрағасының орынбасары Өзбекстан ұзақ жылдар бойы қазақстандық бидай мен ұнды өз нарығында қол жетімді етіп келген еді. 2011 жылдан бастап 2017 жылға дейін импортталатын ұнға акциздік салық 10-15% -ды құрады. Өзбекстан Республикасы Министрлер Кабинеті 2018-жылдың 24-августындағы қаулысымен импортталған астық өнимдері кеден бажынан босатылды. Өзбекстан Республикасы Президентінің жарлығымен 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап импортталатын астық үшін - 0%, импортталған ұн үшін - 10% кедендік әкелу баж салығы енгізілді.

 Нәтижесінде Өзбекстанға ұн экспорты көлемі 2012 жылғы 1 243 мың тоннадан 2019 жылы 388 мың тоннаға дейін қысқарды, ал қазақстандық бидай импорты 2012 жылғы 658 мың тоннадан 2019 жылы 2,187 мың тоннаға дейін өсті.

«Алкогольсіз сусындарға қатысты жағдайда осындай жағдайда. Біздің еліміздің оңтүстік облыстары Өзбекстаннан келетін сусындарға толы. Қазіргі уақытта Өзбекстаннан Қазақстанға әкелінетін алкогольсіз сусындарға «стандартты салық салуды» қоспағанда, кедендік баж салығы және басқа салықтар салынбайды. Өзбекстанға тауарлар экспорты кезінде қазақстандық өндірушілер кедендік құнға (!!!) 25% акциз төлейді, бұл отандық компанияларды бәсекеге қабілетті емес етуде», - деп атап өтті Эльдар Жұмагазиев.

Ол Өзбекстанда алкогольсіз сусындарға акциздік мөлшерлемелер белгіленгенін айтты: шырындар мен шырынды сусындар (СЭҚ ТН  коды  - 2009) -5%; газдалған сусындар (СЭҚ ТН  коды- 2202) - 25%.

Нәтижесінде, 2019 жылдың аяғында Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы алкогольсіз сусындардың сауда айналымы келесідей болды: шырындар мен шырын сусындары - Өзбекстанға экспорт 11,8 мың долларға 22,9 тоннаны құрады, Өзбекстаннан импорт 6124 доллар болып 8273,6 тоннаны құрады. Газдалған сусындардың - Өзбекстанға экспорты 200,9 мың доллары сомасына 443,6 тонна болды, Өзбекстаннан 604,9 мың доллар көлемінде 1373,2 тонна импорт келді.