Қазақстандық ғалым Өтеген Нұржанов өмірден озды

Көптеген жылдар бойы Ж.Жиембаев атындағы Қазақ өсімдік қорғау және карантин ҒЗИ пестицидтер токсикологиясы зертханасын басқарған қазақстандық ғалым Нұржанов Өтеген Сиеуғалиұлы 87 жасында қайтыс болды. Бұл туралы ғылыми орталықта өкінішпен хабарлады.

Өтеген Нұржанов 1936 жылы 13 қазанда Батыс Қазақстан облысы Ақжайық ауданы Чапаев ауылында мемлекеттік қызметші отбасында дүниеге келген.

1954 жылы Қазақ мемлекеттік ауыл шаруашылығы институтының агрономия факультетіне оқуға түсіп, 1959 жылы Қартоп және көкөніс шаруашылығының республикалық тәжірибе станциясына жіберілді.

1961 жылы Ленинградтағы Бүкілодақтық ауылшаруашылық микробиология ҒЗИ аспирантурасына түсті. Химик, станцияның агрохимия бөлімінің меңгерушісі А. Д. Хватовтың жетекшілігімен фотосинтездің қарқындылығын, хлорофилл мен қанттың құрамын анықтау бойынша талдаулар жүргізді, 1965 жылы Бүкілодақтық ауыл шаруашылығы микробиологиясы ҒЗИ-да биология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін "Витамин түзуші микробтар мен гиббереллиннің өсімдіктердің өсуіне әсері" тақырыбындағы диссертацияны қорғады.

1968 жылдан В.Р. Вильямс атындағы Қазақ егіншілік ҒЗИ-да микробиология зертханасының аға ғылыми қызметкері ретінде жұмыс істеді. 1966 жылдың қазан айында Мәскеудегі КСРО ауыл шаруашылығы қызметкерлерінің бірінші мерекесінде Социалистік Еңбек батырларынан тұратын Қазақстан делегациясын басқарды, Кремль Съездер сарайында Үкіметтің қабылдауында болды.  БЛКЖО ОК және КСРО ХШЖК құрмет грамоталарымен марапатталған (1966 ж.).

Ө. С. Нұржанов Ашерсония және Вертициллиум тұқымдас энтомопатогенді саңырауқұлақтардың әртүрлі штаммдарының жылыжай ақ шыбындарына әсерін зерттеді. 1982-1983 жылдары алма бағын зиянкестер мен аурулардан қорғау үшін қолданылатын пестицидтердің ыдырау ұзақтығын зерттеу бойынша зерттеулер жүргізді.

1982 жылдан 1987 жылға дейін ғылыми-техникалық ақпарат және патенттеу тобын басқарды, онда институттың ғылыми жетістіктерін насихаттауға және енгізуге, бірқатар республикалық және одақтық тақырыптық көрмелер, кеңестер мен семинарлар ұйымдастыруға және өткізуге көп күш жұмсады.

1988 жылғы қаңтарда Өсімдіктерді қорғау институтының пестицидтерді қолдану және жаппай талдау регламенттерін әзірлеу жөніндегі зертханасына (кейіннен - пестицидтердің токсикология зертханасына) аға ғылыми қызметкер лауазымына ауыстырылды. 1990 жылы ол осы зертхананың меңгерушісі болып сайланды, оны 2008 жылдың сәуіріне дейін қысқа үзілістермен басқарды, содан кейін жасына байланысты 2011 жылға дейін жұмыс істеген жетекші ғылыми қызметкер лауазымына ауысты. Қазіргі уақытта зертхана Өтеген Нұржановтың жетекшілігімен табысты жұмыс істеуде.

Ө. С. Нұржановтың басшылығымен зертхана ИСО/МЭК 17025 халықаралық стандартына сәйкес техникалық құзыреттілікке аккредиттеуден өтті. Қазіргі уақытта зертхана фитосанитарлық зертханалық талдаудың ірі сынақ орталығына айналды.

Өтеген Нұржанов ауыл шаруашылығы дақылдарын зиянкестерден, аурулар мен арамшөптерден қорғау жөніндегі ұсынымдардың, әдістемелік нұсқаулықтардың, тақырыптық жинақтардың, өсімдіктерді қорғау жөніндегі анықтамалықтың (2004 ж.) тең авторы бола отырып, институттың аса маңызды ғылыми әзірлемелеріне үлес қосты. Жүргізілген зерттеулердің нәтижелері бойынша ол ауыл шаруашылығы микробиологиясы, биохимия және өсімдіктерді қорғау мәселелері бойынша 40-тан астам ғылыми мақалалар жариялады.

Өтеген Нұржанов жұбайымен бірге екі ұл тәрбиелеп, олар жоғары оқу орындарын бітіріп, қазір табысты жұмыс істеуде.

ElDala.kz редакциясы Өтеген Сиеуғалиұлы Нұржановтың туыстары мен жақындарына шын жүректен көңіл айтады.