Қазақстанда агробизнестің қандай салалары инвесторларды тартады

Қазіргі уақытта елімізде агроөнеркәсіптік кешеннің шикізаттық бағытынан ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеуді дамытуға көшуге ерекше назар аударылуда. Сондай-ақ ауыл шаруашылығымен айналысатындардың санын айтарлықтай арттыру маңызды. Ел президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қойған осы міндеттерді іске асыруда Қазақстан экономикасына инвестициялар тарту үлкен рөл атқарады.

«Жас-Қанат 2006» және Poultry-Agro компанияларының бас директоры, Қазақстанның жұмыртқа өндірушілер қауымдастығының президенті Қайрат Маишев ElDala.kz порталына агробизнесті жүргізу жағдайларын жақсарту, мемлекеттік қолдау шараларын оңтайландыру және мемлекет үшін басым салада бизнес-процестерді құру осы мақсаттарға қалай қол жеткізуге көмектесуі тиіс екенін айтып берді.

- Қайрат Әлімбайұлы, жақында Үкімет отырысында АӨК-ке инвестиция тарту мәселесі талқыланды. Саладағы инвестициялық жағдайды қалай бағалауға болады?

- Бүгінде мемлекет шаруалардың қаржыландыруға қол жеткізуін барынша жеңілдету үшін көп жұмыс атқаруда. Кеңесте бүгін 444,5 млрд теңге сомасына жеңілдетілген қаржыландыру үшін АӨК саласындағы 90 жобаның пулы құрылғаны атап өтілді. Бұл мемлекет үшін басым бағыттар - ет, сүт, астық өңдеу, жылыжай шаруашылығын дамыту бойынша өндіріс көлемін ұлғайтуға мүмкіндік беретін жобалар.

Қазіргі уақытта әлемдік нарықта бәсекелестік артып келе жатқанын көріп отырмыз. Мысалы, ЕАЭО елдерінде мемлекеттік қолдау үнемі артып келеді. Біз бұл процестерден артта қалуға болмайтынына сенімдімін және оларға жылдамдық беру маңызды.

- Сала сарапшысы ретінде қазіргі кезде АӨК-ке инвестициялар үшін қандай салалар неғұрлым тартымды екендігі туралы айтып бересіз бе?

- Біз бүгінде көп астық өндіреміз, бірақ өнімділікпен жұмыс істеу және бәсекеге қабілетті болу керек екенін түсінуіміз керек. Шаруалар экономикалық тиімді, жоғары табысты дақылдарға назар аударуы керек.

Ет, құс еті, сүт және басқа да салаларды қамтитын басқа салаларға келетін болсақ, қосымша құн алу үшін шикізатты өңдеу тереңдігін арттыру маңызды. Бұл мәселелерде нарық пен сатып алу сұранысын зерделеу, осы өлшемдерді біріктіру және салаға инвестиция салудан әсер алу қажет екенін атап өтемін.

- Биылғы жылы АӨК-ке Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша 140 млрд инвестиция тартылды, олардың басым бөлігі бес негізгі аграрлық өңірде өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығына бағытталған. Мысалы, сіздің салаңызда инвесторларды табу және жаңа жобаны бастау қаншалықты қиын (немесе оңай)?

- Егер нарықта қандай да бір өнім сұранысқа ие болса, бұл қажеттілік 100% өз өндірісімен жабылмаса, онда дәл осы бағыт бірінші кезекте инвесторлар арасында сұранысқа ие болады. Қазақстанда АӨК-тің осындай бірқатар салалары бар - құс еті, сүт, жеміс-жидек, қант және т.б. өндіру.

Жұмыртқа өнеркәсібінде жағдай сәл өзгеше: мұнда біз ішкі нарықты толығымен қамтамасыз етіп, әрі қарай даму үшін өңдеуді дамыту, қосылған құнды ұлғайту және экспортқа шығу қажет. Бұл мәселе бүгінде Ауыл шаруашылығы министрлігімен талқылануда және бұл үлкен экономикалық нәтиже береді: жұмыс орындары, салық түсімдері және экспорттық түсімдер.

- Отандық бизнес АӨК инвестицияларына қаншалықты дайын?

-Бүгінгі таңда біздің бизнестің инвестициялық белсенділігі артып келеді. Және, ең алдымен, импортты алмастыру бар салаларда - олар ең тиімді болып табылады. Инвестицияларға қызығушылықты арттырады, несие беру сапасы, кепіл саясаты. АӨК дамыту бағдарламасында осы тармақтар көзделген. Тиімділік тұрғысынан қолданыстағы бағдарламаларға талдау жүргізу өзекті екеніне сенімдімін, содан кейін біз нәтижеге қол жеткіземіз. Бүгінгі таңда инвестициялық ахуал үнемі жақсарып келеді және бұл жұмыстың нәтижелері жақын арада көрінетініне сенімдімін.

Мемлекет басшысы Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2024-2028 жылдарға арналған ұлттық жобасында көрсетілген ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемін екі есеге арттыру міндетін қойды. Егер алға қойылған мақсатқа сәйкес жедел жоспарлар туралы айтатын болсақ, онда бұл кәсіпорындардың жобаланған қуатына жетуі, елдің табыстылығы мен экспорттық әлеуетін арттыру, соның салдарынан бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін арттыру дегенді білдіреді.

Мемлекет пен бизнестің ауыл мен инфрақұрылымды дамытуда күш біріктіруі маңызды. Мемлекет – қолдау, бизнес – энергия, жұмысқа қабілеттілік, ашықтық және тиімділік. Тек осындай бірлескен іс-шаралар тұрақты дамуды қамтамасыз ете алады.

Елена Кашарина