Үздік бұқаларды төмен бағамен қайдан сатып алуға болады

«Сәбит» шаруа қожалығы Батыс Қазақстанда жұмыс істейді, бірақ бүкіл ел бойынша қазақ ақбас тұқымын өсірушілерге белгілі, өйткені бұл шаруашылықтың бұқалары Asyl Tulik компаниясында ұрық алуда пайдаланылады және барлық өңірлерде жасанды ұрықтандыру үшін жоғары сапалы материал береді.

Дегенмен, танымал Полёт бұқасы жақында бұл жұмыстан шығарылды, ал қазір Asyl Tulik-тегі «Сәбит» ШҚ генетикасын тек Ринг бұқасы ұсынады. Көп ұзамай оған шаруашылықтың бұқаларынан біреу көмекке келуі мүмкін - Қазақтың ақбас тұқымы республикалық палатасы Asyl Tulik-ке жақсы бұқаларды жеткізетіні туралы келісті. Таңдау «Сәбит» ШҚ бұқаларына түсуі мүмкін, өйткені олар Qazaq Аqbas-тың үлгілі генетикасы болып табылады. Өткен жылы Batys Fest-те «Сәбит» ШҚ бұқасы өз жастық тобында чемпион болғаны кездейсоқ емес.

Биылғы жылы шаруашылық шілде айының соңында Batys Fest-ке қатысуды жоспарлап отыр. Сондай-ақ, Jana Dala Дала күні аясында мал көрмесіне «Сәбит» ШҚ өзінің төрт бұқасын тапсырды. Бұл өз малын 2 мың км-ден асатын жолға жіберуді шешкен БҚО-ның жалғыз асыл тұқымды репродукторы. «Сәбит» ШҚ басшысы Ерболат Құрманғалиев өз бұқаларын аукционға шығаруды жоспарлап отырған жоқ. Алайда, егер сатып алушы жақсы ұсыныспен келсе, онда сатылым болуы мүмкін.

 

Асыл тұқымды жұмыстың төрт бағыты

2000 жылдан бастап БҚО Ақжайық ауданы Алғабас ауылында «Сәбит» ШҚ жұмыс істейді, 2004 жылы қазақ ақбасы бойынша асыл тұқымды мәртебеге ие болды. Мал басы Qazaq Aqbas селекциялық орталықтарының бірі - Чапаев асыл тұқымды зауытынан әкелінді. 2006 жылдан бастап шаруашылық жасанды ұрықтандыруды қолданады, ол шамамен 60% жағдайда сәтті өтеді, бұқалар тазартуға жіберіледі.

Қазір Qazaq Аqbas аналық табыны осында - 1000-ға жуық бас және жас мал. Мал жеті базада ұсталады. Бірақ бұл бәрі емес: шаруашылық сонымен қатар Көшім жылқы тұқымы (шамамен 1000 бас) және қойлардың екі тұқымы - Ақжайық ет-жүнді (шамамен 1000 бас) және Еділбай тұқымы (шамамен 500 бас) бойынша асыл тұқымды болып табылады. Жануарларды азықтандыру үшін шаруашылықта 22 мың гектардан астам ауылшаруашылық алқаптары бар, олардың арасында жайылымдар, шабындықтар, егістік жерлер бар.

 

Сұраныс өсуде, баға да өсуде

Табиғи жұптасуға арналған асыл тұқымды бұқалар да көп сатылады: «Сәбит» ШҚ 2024 жылы қазақ ақбас тұқымды асыл тұқымды репродукторлар рейтингінің бірінші орнын БҚО-ның тағы бір шаруашылығымен - «Аманер» ШҚ бөлісті. Асыл тұқымды өндірушілердің әрқайсысы бірінші санаттағы 129 бұқашықты сатты.

Айтпақшы, бағалар туралы: Батыс Қазақстан облысындағы Qazaq Аqbas асыл тұқымды репродукторлары бірінші санаттағы бұқалардың бағасын әлі көтермеді, оларды бір басына 700-800 мың теңгеден береді. Басқа облыстарда баға 1 млн теңгеден асты. Себебі, БҚО-да - қазақтың ақбас тұқымының ең көп саны, мұнда 306 палата мүшелері және 20 бірінші санаттағы асыл тұқымды репродукторлар бар. Сапалы бұқалардың бағасын ұстап тұру арқылы репродукторлар бастаушы шаруашылықтарға өз өндірушілерін қолайлы бағамен сатып алуға және олардың малының сапасын жақсартуға мүмкіндік береді.

Қашарларға сұраныс та жақсы, БҚО-да олар басқа аймақтарға қарағанда арзанырақ сатылады, 12 айлық басына 400-450 мың теңгеден.

 

Қыстың жылымығы мал өсірушілерге қауіп төндіреді

Әрине, мал бағасының өсуі ерте ме, кеш пе болады, өйткені бұл объективті процесс: шаруа қожалықтарының шығындары жылдан жылға артып келеді және оларды жабу керек. Әрине, негізгі шығын – жем.

Соңғы жылдары қыс Батыс Қазақстанның фермерлерін қуантпады: қаңтар және ақпан айларында қар еріп, жаңбыр жауды, бұл қыстың басында жауған қар қабатында мұз қабығының пайда болуына әкелді. Бұл жағдайда ірі қара малдан басқа, жылқылар да қысқы жайылымдарда жем таба алмайды. Барлық малды көктемге дейін азықтандыру керек. Бұл ұстау шығындарын арттырады және мал құнының өсуіне әкеледі.

«Сәбит» ШҚ-ның ірі қара мал, жылқы және қой бойынша үлкен санын ескере отырып, мұнда жемге деген қажеттілік өте жоғары. Жыл сайын әрқайсысы жарты тоннадан 12 мың орам шөп қоры қалыптасады. Азық-түлік қорын нығайту үшін шаруашылық әрқайсысы 80 га дөңгелек типті екі жаңбырлатқыш машинаны енгізді, соның арқасында жоңышқа мен судан шөптерін өсіреді. Жоңышқа үш рет шабылады, осы маусымда біреуі шабылған.

 

Мал басының өсуін жайылымдардың жетіспеушілігі тежейді

Алайда, шөптен басқа, шаруашылық өзінің бордақылау алаңы үшін астықты қажет етеді - олар малды сою салмағына дейін өз бетінше бордақылауды жөн көреді, өйткені тауарлық малға сұраныс мұнай аймақтарының жақындығына байланысты жоғары. Әзірге шаруашылықта жемшөп сатып алуға мәжбүр, бірақ биылғы жылы әрқайсысы 80 га болатын тағы екі жаңбырлатқыш қондырғы орнату жоспарланған. Біреуі арпа өсіруге, екіншісі бидай өсіруге қолданылады.

Су көзі - Киров су қоймасынан Первомайский арнасы.

«Сәбит» ШҚ сапалы мал өсіру және оған деген жоғары сұранысты жабу үшін аналық мал басын ұлғайтқысы келеді. Бірақ бұл үшін алдымен жемшөп қорын нығайту және жайылым алаңын кеңейту мәселесін шешу қажет. Өкінішке орай, мұны істеу қиын, өйткені айналадағы барлық жерлерде басқа шаруа қожалықтары орналасқан.

ElDala.kz командасы «Сәбит» шаруа қожалығына сапалы төл және лайықты баға тілейді! Ал біз жобаның серіктесі - Qazaq Аqbas Қазақтың ақбас тұқымы республикалық палатасының қолдауымен АгроКеруен Ет 2025 бағыты бойынша әрі қарай жүреміз.

Сергей Буянов

Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.