Қазақстандық фермерлер бидай бағасының тоннасына 120 мың теңге болуын әділетті деп санайды

Манат Габдулин
Фото көзі: ElDala.kz

Орташа өнімділік пен астық сапасының төмендігін ескере отырып, биылғы маусымда 4-сыныпты бидай тоннасына кемінде 120 мың теңге тұруы керек. Тек осындай баға гектарға салынған инвестицияны өтейді және шаруашылықты одан әрі дамытуға мүмкіндік беретін табыстылықты қамтамасыз етеді. Бұл туралы «Майбалық» Агрофирмасының директоры Манат Ғабдулин АгроКеруен Егін 2025 аясында айтып берді.

Ылғал тапшылығы

«Майбалық» Агрофирмасы Солтүстік Қазақстан облысы Майбалық ауылының маңында 20 мың га жерді өңдейді. Көптеген көршілес аудандардан айырмашылығы, шаруашылықтың егістік алқаптарында биылғы маусымда жауын-шашын түспеді, соның салдарынан жазда ылғал тапшылығы байқалды. Сондықтан мұнда өнімділік орташа деңгейде алынады.

Дегенмен, жауын-шашын күзде басталды, ол қазірдің өзінде егінге зиян келтіріп, егіс жұмыстарын кешіктіреді.

- Соңғы жылдары бидайдың табыстылығы төмендеп бара жатқанын көріп отырмыз, сондықтан барлық агроқұрылымдар сияқты нарықтағы жағдайға бейімделіп жатырмыз, - деді Манат Ғабдулин. - Біз айналымға маржиналды дақылдарды - бұршақ және майлы дақылдарды енгіземіз. Биыл бізде 3 мың гектар жасымық, 4,5 мың гектар зығыр егілді. Қалған 12,5 мың гектар алқапқа бидай егілді.

Бағасы да, сапасы да жоқ

Шаруашылықтың егістік алқаптары үлкен, ал жекелеген учаскелер аймақ бойынша шашыраңқы. Негізгі алап Майбалық ауылының маңында орналасқан, дәл осы жерде жауын-шашын көп болған жоқ: жазда 15 мм-де бір ғана өнімді жаңбыр жауды. Мұнда негізінен бидай егілді. Басқа учаскелерде жақсы болды: мысалы, Возвышенка аймағында - жазда 35 мм. Мұнда негізінен жасымық пен зығыр егіледі.

- Жасымықты жинап болдық, ол 18 ц/га берді, - деді Манат Ғабдулин. - Зығырдан десикация жасалды, енді біз жинауды бастай алатын сәтті күтеміз. Әзірге бидайды жинаймыз. Онда орташа өнімділік - 21 ц/га деңгейінде.

Фермерлер астықтың сапасына риза емес: 4-сыныпты бидай, желімшесі 20-21% құрайды. Құрамында желімшесі 23% құрайтын 3-сыныпты бидаймен алқаптар бар, бірақ олар өте аз. Бидайдың бағасы да көңіл көншітпейді: 4-сыныпты бар болғаны 70 мың теңгеден сатылып жатыр. Бір гектарға салынған инвестиция мен шығымдылықты ескерсек, фермерлер тоннасына 120 мың теңгені әділ баға деп есептер еді.

«Майбалық« агрофирмасының егістіктеріндегі бидайдың негізгі сорты - «Сансет» (KWS селекциясы). Ол 80% аумақты алып жатыр. Қалған 20% «Гранни» сұрыпы.

«Эридонның» зығырды қорғау технологиясы

Зығырға келетін болсақ, шаруашылық бұл дақылмен ұзақ уақыт жұмыс істеп келеді. Оның мәселесі - трипс зиянкестері, ол ерте егу кезінде көптеген қиындықтар тудырады.

- Трипс көптеген зақым келтіреді, өсу нүктелерін өлтіреді, деп атап өтті Манат Ғабдулин. - Егер уақытында тоқтатылмаса, онда зардап шеккен өрісте өнімділік іс жүзінде жоқ, максимум 7-8 ц/га болады. Біз өсудің бастапқы кезеңінде зығырды қорғау үшін әртүрлі нұсқаларды іздедік. Инсектицидтік өңдеу кезінде оны ерте қолдану үшін бізге табиғи жабысқақ зат қажет болды. Біз бір фирмаға, екіншісіне жүгініп, биыл «Эридон Қазақстанға» келдік. Олар бізге инсектицидпен араластыруға және емдеуге болатын жабысқақ зат ұсынды. Зығырға аз зиян келтіреді. Сонымен қатар, олар өздерінің бірнеше шешімдерін ұсынды. Мысалы, тұқымдарды «БлэкДжек» және «МиллерСтарт» препараттарының қоспасымен өңдеу. Вегетация кезеңінде зығырдың тармақталуын ынталандыру үшін «МиллерПлекс» препаратымен жұмыс істедік. Біз оның әсерін көріп отырмыз - биыл зығыр әлдеқайда жақсы. Біз өнімділікті 15-тен 20 ц/га-ға дейін күтеміз. Алдыңғы маусымдарда біз ең көбі 10 ц/га алдық.

Майлы дақылдар бидайды ауыспалы егістен ығыстырып жатыр

«Эридон Қазақстан» менеджері Азамат Бабаевтың айтуынша, «Майбалық» агрофирмасымен жұмыс маусым басынан бері жүргізіліп келеді. Зығыр өсірудің толық агротехнологиясы ұсынылды - тұқымды себу алдындағы өңдеуден бастап егін жинау алдында десикацияға дейін. Сондай-ақ, жасымық бойынша жұмыс жүргізілді, ол вегетация кезінде буынаралықты ұзарту үшін «МиллерСтарт» препаратымен өңделді - бұл төмен өсетін дақыл үшін маңызды. Нәтижесі - өнімділіктің жоғарылауы және шығындардың төмендеуі.

Осы маусымда барлық майлы дақылдардың бағасы жоғары болса да, зығыр үшін ең жақсы баға - 250 мың теңгеге дейін беріледі. Бұл Еуропадағы жақсы бағаларға байланысты. Сондай-ақ, экспорттық сұраныс рапсқа жоғары бағаны қалыптастырды - 240 мың теңге/тоннаға дейін. Күнбағыс үшін тоннасына 210 мың теңге ұсынылады.

Технология қазір пысықталғанын және майлы дақылдардың бағасы тұрақты екенін ескере отырып, келесі маусымда «Майбалық» Агрофирмасы дақылдар құрылымындағы бидайдың үлесін 30%-ға дейін қысқартып, әртараптандыруды жалғастырады. Зығыр астына алаң қосып, күнбағыс өсіре бастайды. Бұршақ дақылдары да ауыспалы егісте болады - бұршақ жасымыққа қосылады.

ElDala.kz командасы «Майбалық» Агрофирмасының ұжымына жақсы ауа-райы мен жоғары өнім тілейді! Біз жоба серіктестерінің қолдауымен JAC T9 пикапында АгроКеруен Егін 2025 бағыты бойынша әрі қарай жүреміз:

«Эридон Қазақстан» - өсімдіктерді қорғау және озық агротехнологияларды жеткізуші;

«Астық Транс» - Қазақстандағы астық вагондарының ең ірі операторы;

JAC - бренд Қазақстандағы жаңа автокөліктерді жеткізушілердің Үздік-5 қатарына кіреді.

Сергей Буянов