Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Азық-түлік корпорациясы құс өсірушілерге астықты жеңілдетілген бағамен бере алмайды
Бүкіл әлем ақшаны оңды-солды басып шығаруда, бұл инфляцияның туындауына әкелуде. Қазақстан әлемдік экономикаға интеграцияланғандықтан, жалпы бұл үрдіс біздің елге де әсер етеді. Демек, азық-түлік бағасы қымбаттай береді. Елдегі ең ірі тауық жұмыртқасын өндіруші «Қазгер Құс» компаниясының қаржы директоры Яков Мартин осылай деп есептейді.
- Жылжымайтын мүліктен бастап азық-түлікке дейінгі барлық нәрсе қымбаттайды, - деп атап өтті Яков Мартин. - Бірақ елдегі жағдай жайлы айтар болсақ, бізге, құс өсірушілерге жұмыртқа бағасының өсуін ұстап тұруға не көмектесе алар еді? Жемшөп сатып алуға мемлекеттің көмегі ауадай қажет. Азық түлік корпорациясы бар, жақында біз оның басшылығымен онлайн режимде кездестік. Астық сатып алу мәселесі талқыланды. 2020 жылы да, биылғы жылдың басында да Азық-түлік корпорациясынан 3-ші сыныпты бидайды нарықтық бағадан төмен бағамен сатып алдық. Бұл мемлекет тарапынан біз үшін азық құнының өсуін қалай да бір шектеуге, ұстап тұруға мүмкіндік береді. Алайда, бұл жолы біз Азық-түлік корпорациясы бізге жаңа астықты жеңілдетілген бағамен сата алмайтынын естідік. Яғни Азық-түлік корпорациясы астықты коммерциялық бағамен сататын болады. Оның қандай бағада болатынын біз білмейміз, себебі әзірше сатылып жатқан жоқ.
Құрама жем құрамындағы бидай 50-60% алады, ал жұмыртқаның өзіндік құны құрамындағы азықтың өзі де 50-60%. Демек, жалпы бидай құнын жұмыртқаның өзіндік құнының 25-30% -ы анықтайды.
Тақырыпқа байланысты оқу: Қазақстанда 1,5 млн тонна астық тартылды
Өткен жылды еске алсақ, Азық-түлік корпорациясы астықты форвардтық келісім-шарттар аясында фермерлерден нарықтан төмен бағамен сатып алған. Дәл осы шараның есебінен кейін құс өсірушілер мен наубайханашыларға жеңілдетілген бағамен бидай сатқан болатын. Рас, фермерлер белгіленген баға деңгейіне өте наразы болды және биылғы маусымда форвардтар бойынша жағдай өзгеруі мүмкін. Бұл солай бола ма, әзірге белгісіз - сатып алу бағасы әлі жарияланған жоқ.
Тақырыпқа байланысты оқу: БҚДА: СҚО әкімдігі құс өсірушілерге субсидияны теңдей бөлмеді
Осындай жұмыстардың нәтижесінде құс өсірушілерді мемлекеттік қолдаудың ең аз көмегінен де сырт қалуда. Біріншіден, бұл кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау, екіншіден, күрделі салымдар кезіндегі инвестициялық субсидиялар, үшіншіден, 1 жұмыртқаға 1,5 теңге көлемінде субсидия беру.
Бірақ шын мәнінде бұл шараларды қаржыландыруға бюджеттен қаражат жоқ, және олар жұмыс істемейді.
- Проблеманың неде екенін білмеймін - бюджетті жоспарлау сапасында ма әлде қаражаттың жоқтығында ма, - деп атап өтті Яков Мартин. - Бірақ бұл жағдай жыл сайын осылай қайталанады - жағдай өзгермейді.
Сондықтан да астықты белгіленген бағамен сатып алу саланы қолдаудың жалғыз жолы болған еді және жұмыртқа сияқты әлеуметтік маңызы бар тамақ өніміне бағаның өсуін тежеу тәсілі. Егер қазір бұл шара болмаса, онда мемлекетте басқа көмек құралдар қалмайды. Бағаны белгілеу нарықтағы ахуалға байланысты анықталатын болады. Ал ол, бұрын айтылғандай, жемшөптің қымбаттауына, оның ішінде дәнді дақылдар, майлы дақылдар және басқалары (электр қуаты, көлік шығындары және т.б.) бар.
Тақырыпқа байланысты оқу: Қазақстанда құстарды субсидиялайтын сақтандыру шаралары қолданылатын болады
Жаңа маусымда жемшөп тапшылығынан бағаның қандай болары да белгісіз.
Құс фабрикалары жағдайдың осындай болатындығына дайындалып жатыр және қазір, күзде, жаппай егін жинау науқаны кезеңінде жемшөп сатып алған дұрыс деп есептейді, себебі баға төмен. Алайда ол үшін несие алу керек, ал мұнымен қатар кепілдік мүліктің болмауы да проблема туындайды.
- Сондықтан, егер біз бүгін мемлекеттен күтіп отырған қолдау туралы сөз қозғайтын болсақ, онда бізге кепілдікті қамтамасыз етуетін қандай да бір құрал ұсынылуы тиіс, - деп атап өтті Яков Мартин. - Менің ойымша, бұған сақтандыру компанияларын көмекке шақыруға болар еді. Олар кредитор алдындағы міндеттемелерді қайтару тәуекелін өз мойнына алуы мүмкін. Халықаралық тәжірибеде ол бар, ал бізде мұнымен біреудің айналысқанын естіген жоқпын. Ал айтылған құрал ыңғайлы.
Баға бойынша болжамдарға келетін болсақ, құс өсірушілер ағымдағы жылы өнімдердің құны төмендеуді күтпейді. Қазір фермерлер 3-сыныпты бидайды 115 мың теңгеден/тоннадан (ҚҚС-пен) ұсынады. Нарықта 4-ші және 5-ші сыныпты астық жоқ, тіпті жинау кезінде де көп болуы мүмкін емес - жаздың ыстық болуы жоғары сапалы астықтың өсуіне әкелді. Өткен жылы да солай болды.
Тақырыпқа байланысты оқу: Жұмыртқа өндірушілер Қытайға экспортты ашуды сұрауда
Әзірге құс өсірушілер 90 мың теңгеден сатып алынған бидайды пайдалануда. Бағаның 115 мың теңгеге дейін өсуі бір жұмыртқаның 7% қымбаттауына әкеледі. Бұл - соңғы өнімнің өзіндік құнының 30% -ын құрайтын бидай ғана. Басқа құрамдас бөліктерге бағаның өсуі де жұмыртқа бағасының өсуіне әкеледі. Мысалы, күнбағыс майын қазір құс фабрикалары 600 мың теңгеден/тоннасы, ал күнжара дақылын - 150 мың теңгеден/тоннасын сатып алуда.
