Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
«Фермерлерге несие беру жолдарын ашу керек»
2021-2025 жылдарға арналған АӨК дамытудың ұлттық жобасын Президент Тоқаев бекітті. Сонымен қатар, жаңа құжат бұрынғы бағдарламаның негізін құрайтын міндеттерден өзгеше: сол саладағы еңбек өнімділігін 2,5 есеге арттыру, сондай-ақ қайта өңделген ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортын 2 есеге ұлғайту.
Екінші міндетті орындау біріншісіне тікелей байланысты екені анық - дүкен сөрелерде тауар болса ғана жұмыс ары қарай жалғасады. Қазақстан өзін көптеген маңызды позициялар бойынша азық-түлікпен қамтамасыз ете алмайынша (картоптан сүтке дейін), сондай-ақ қайта өңдеу кәсіпорындарын жүктей алмайынша, экспорт туралы айтудың мәні жоқ.
Өсудің жалғыз жолы - еңбек өнімділігін арттыру. Ауылда адамдар аз емес қой, өндіріс көлемін ұлғайту тек әр жұмысшының қайтарымын арттыру арқылы ғана мүмкін болады.
Бұл тұрғыда экономикалық тиімділігі жағынан әлемдік көшбасшылардан кем түспейтін алдыңғы қатарлы шаруашылықтардың тәжірибесі қызықты. Мысалы, Ақмола облысында жұмыс істейтін «Родина» агрофирмасы еңбек өнімділігінің жоғары болуы есебінен Қазақстанның астанасын сүт өнімдерімен қамтамасыз етеді.
«Родина» агрофирмасының бас директоры Иван Сауэр (суретте) Қазақстанның барлық аграрлық саласын осы деңгейге қалай көтеру керектігі туралы (және мұны істеу мүмкін бе) ElDala.kz порталына айтып берді:
- Егер бүгін біз еңбек өнімділігін 2,5 есеге өсіруді мақсат етіп отырсақ, онда алдымен қайда және қай бағытта жетістікке жеткіміз келетінін нақты білу қажет.
Өйткені, бір жағынан, бізде АӨК-тің басым бөлігі - ұсақ және орта шаруашылықтар, сондай-ақ ЖҚШ туралы айтып отырмыз. Біз ЖҚШ және ұсақ фермаларда еңбек әрдайым өнімділігі төмен, рентабельді, қарапайым, шағын механикаландырылған болатынын түсінуіміз керек. Егер біз еңбек өнімділігін арттыруға қол жеткізгіміз келсе, онда орасан зор қаржы салу керек. Әйтпесе - қандай жетістік туралы айтуға болады?
Тақырыпқа қатысты оқу: Үкімет АӨК дамытудың бес жылдық ұлттық жобасын бекітті
ЖҚШ біздегідей сиырды қалай сатып алады, бағады және асырайды? Орасан зор инвестиция салмай ақ. Ал қазір ауыл тұрғындарына берілетін шағын несиелер жеткіліксіз. Мұны түсіну керек.
ЖҚШ ұсақ шаруа қожалықтарын біріктіре аламыз деген идеялардың барлығы - бұл сандырақ. Ондайды жасау қолымыздан келмейтіні анық. Оның орнына біз шағын және орта фермерлер үшін қолжетімді несие шлюздерін ашуымыз керек. Өйткені мал шаруашылығы мен бау-бақша салалары үшін бұл - перспектива. Ірі бизнес мал шаруашылығына бармайды, бізде мысалдар бар. Олар ең жақсы жағдайда қонақтарды қайда апаруға болатындай бір шаруашылық жасайды. Бар болғаны, олар ары қарай бармайды. Бұл қаржы, ресурстық және мамандар үшін қажет қой. Ал ұсақ шаруашылықтар - ірі мал шаруашылығы кәсіпорындарына өсетін инкубаторлар.
Несие беру керек және біреу шығынға ұшырайды деп қорықпау керек. Табиғи іріктеу жүргізілуі тиіс. Айталық, жас, мықты, іске құштар, жақсы білім алған адам. Ол бизнес ашқысы келеді - оған есікті ашыңыз, несие алып, сынап көрсін. Әрине, тілек әрдайым шындыққа айналмайды. Сәтсіз болды - банкроттық процедурасы керек, ал орындалмаған бизнесмен біреуге жалдамалы қызметкер болып барады. Содан кейін, бәлкім, тәжірибе жинақтаған соң, ол тағы да байқап көреді.
Тақырыпқа қатысты оқу: АӨК-ны алдығы бес жыл дамыту ұлттық жобасына 4,9 трлн тенге бөлінді
Қараңыз, Германияда жыл сайын ондаған мың фермер қирап қалады. Және бұл кімде-кім ірі болса, біреу өз жерін әлдебір нысандар үшін сатады деп қабылданады. Мұның бәрі табиғи. Бірақ біз «банкроттық» деген сөзден жалықпаймыз. Жарайды, бізде 90-шы жылдардың ортасында компанейлік банкроттық пен жалған банкроттық тәжірибесі болды - бұл дұрыс емес, бұған қайта оралуға болмайды. Өркениетті экономикалық жүйеге келу керек. Біреуі банкротқа ұшырағанда - оның қасындағы адам ірі әрі тиімді бола түсті. Иесіз жер қалмайды - оны мықты адам алады.
Бұл ретте Иван Сауэр қазіргі уақытқа дейін еңбек өнімділігін арттыруға ешқандай нақты қадам жасалмағанына назар аударады. Иә, қағазда өсім болды, бірақ бұл статистикамен ойнау ғана еді. Егер Ауыл шаруашылығы министрлігі саланың нақты өсуіне қол жеткізгісі келсе, олардан бас тарту керек.
Тақырыпқа қатысты оқу: АШМ биылғы жылы бизнеске қарсы міндеттемелер енгізе бастады
Көрсеткішті арттыруға арналған әлеует үлкен, құралдар әртүрлі қолданылуы мүмкін. Бұл жоғары рентабельді дақылдар (майлы дақылдар, қатты бидай және т.б.) астындағы алқаптарды ұлғайту, бұл тек ең жоғарғы жүктеме кезеңінде ғана маусымдық қызметкерлерді тарту - әлемде осылай болып отыр. Оң тәжірибені қабылдау керек.
- Біздің ауылда көптеген адамдар тұрады, - деп атап өтті Иван Сауэр. - Еңбек өнімділігін есептегенде, оны барлық ауыл тұрғындарына бөлеміз. Бірақ бұл дұрыс емес. «Ауыл тұрғыны» және «АӨК қызметкері» ұғымдарын шатастырудың қажеті жоқ.
