Сенатор Қазақстан АӨК-терін мемлекеттік тұрғыда қолдауды ЕАЭО елдерінің деңгейіне дейін арттыруға шақырады

Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаты Мұратбай Жолдасбаев премьер-министр Асқар Маминге жазған жолдауында ЕАЭО елдерінің деңгейіндегідей етіп мемлекеттік қолдау жасауды, аграрлық саланы қаржыландыруды ұлғайтуды ұсынды. Депутат атап өткендей, қазіргі кезде Қазақстанда қолдау деңгейі ІЖӨ-нің 5% -ын, Ресейде - 6,3%, Беларуссияда - 8,1% құрайды.

«Мемлекеттік қаржылық қолдауды өнеркәсіпке жеткілікті  дәрежеде қамтамасыз ете отырып, оны Еуразиялық экономикалық одақтағы көршілер деңгейіне дейін жеткізіп, жабдықты жаңартуға арналған инвестициялық субсидияны 50% -ға дейін арттырып, тыңайтқыштардың қажетті мөлшерін қолдана отырып және 70% субсидиялау арқылы ғана біз қажетті нәтижелерге қол жеткізе аламыз. Сонымен қатар, ауылшаруашылық ғылымына қаржылық қолдауды қамтамасыз ету, саланы цифрландыру үшін минималды стандартты әзірлеу, шаруашылық жүргізуші субъектілерге ұзақ мерзімді арзан несиелер беру және энергия бағаларының тұрақтылығын қамтамасыз ету қажет. Бұл шаралар қандай да бір жолмен экономиканың ең қиын да негізгі салаларының бірін дамытуға мүмкіндік береді», - деді М.Жолдасбаев.

Ол 2017-2021 жылдарға арналған агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың мемлекеттік бағдарламасында әр жылдағы тиісті қаржыландыру көлемімен барлық индикаторлар енгізілгенін атап өтті. 2018 жылы талап етілетін 454,2 млрд.теңгеден 342 млрд.теңге бөлінді, игерілмеген қаржы көлемі 112 млрд.теңгені құрады. 2019 жылы жоспарланған 507,6 млрд.теңгеден 422 млрд.теңге бөлінді, бөлінбегені 85 млрд.теңге болды. Нәтижесінде, 2019 жылдың қорытындылары бойынша, Ауыл шаруашылығы министрлігі бағдарламада белгіленген, жоспарланған 40 жұмыстың  25-еуін орындады.

«Сонымен бірге, Ауыл шаруашылығы министрлігі алға қойылған мақсаттарға жете алмағаны үшін тағы да кінәлі болады, ал қалғандары сырттан бақылаушылар болады. Осылайша, бағдарламаны жүзеге асыру үшін ұжымдық жауапкершілік жоқ», - деді сенатор жағдайдың агроөнеркәсіптік кешенді дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарламаларға ұқсас екенін атап өтті.

Бұған дейін Қазақстан Республикасының Президенті Қасым - Жомарт Тоқаев агроөнеркәсіптік кешендегі адам басына 5 мың долларды құрайтын еңбек өнімділігі болса да аталған саланы жақсарту керектігін айтқан болатын. Оны ЕАЭО-дағы көршілермен салыстыруға келмейтінін де ескерткен: Ресейде - 18,4 мың доллар, Беларуссияда - 33,5 мың доллар, ол еңбек өнімділігі мен экспортты 2022 жылға қарай 2,5 есе арттыру мақсатын қойды.

Мұратбай Жолдасбаев өзінің өтінішінде еңбек өнімділігінің артуы техникалық жабдықтарға байланысты екенін атап өтті. Ауыл шаруашылығы министрлігі 2000 жылдан бері жабдықтардың 80% -ы тозғанын, оларды жаңарту ісі төмен екендігін көрсетеді. 20 жыл ішінде біз бұл мәселені шешу үшін бірде бір қадам ілгері жүрмедік. Алайда технологиялық прогрес жедел қарқынмен дамиды емес пе? Әр 5-10 жылда жаңа техника шығарылады, бұл өндіріс шығындарын азайтып, кірісті айтарлықтай арттырады.

«Егер біз ауыл жұмысшыларына азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін үлкен міндеттер жүктейтін болса, онда бағдарламада көрсетілген шаралар үшін тиісті қаржылық қолдауды бөлуіміз керек деп ойлаймын. Жабдықтар ескірген, біз жаңа тұқымдарды, тыңайтқыштарды қолданбаймыз. Барлық шаруашылық субъектілеріне 1 га үшін 5 кг-ды ғана қолданамыз деуге болады. Жыл сайын жиналған өнім төмен, сапасы нашар дейміз. Себебі біз жерге ештеңе бермей, одан бәрін сығып алудамыз. Олай болса, жоғары сапалы күшті бидай қайдан пайда болады», - деп жазылды жіберілген өтінімде.

Депутат барлық технологиялық өндіріс тізбегін сақтай отырып, мемлекет тек астық өндіру үшін кеңестік өнімділік көрсеткіштерінен әр гектарға 10-12 центнерден алыстап, дәнді дақылдардың өнімділігін гектарына 20-25 центнерге дейін арттырып, астықтың жалпы түсімін 30 миллионға дейін жеткізе алады деп сенеді. Нәтижесінде бұл экспорттық әлеуетті арттырып, ел қазынасына шетел валютасының түсуін едәуір арттырады.