БҚО фермерлері киіктердің жаппай көшуінен шығынға ұшырауда

Экология министрлігі ғалымдармен және жергілікті билік органдарымен бірлесіп, жайылымдар мен өрістерді жабайы жануарлардың басып алуынан зардап шегіп жатқан Батыс Қазақстандық фермерлерге көмектесіп, соңғы кезде елді мекен маңында көбейіп кеткен киік мәселесін шешуде. Бұл туралы БҚО әкімі Ғали Есқалиев ОКҚ брифингінде мәлімдеді.

Әкімнің айтуынша, киіктердің табын болып көшетін аймағында БҚО-ның төрт ауданы орналасқан. Фермерлердің шағымдарынан кейін президенттің тапсырмасы бойынша экология министрі Мағзұм Мирзағалиев облысқа аттанды.

«Біз бұл мәселені жергілікті тұрғындармен, фермерлермен, ғалымдармен талқыладық. Қазір бір қорытындыға келдік, сонымен қатар ғылыми зерттеулер мен талдауларды қажет ететін мәселелер де бар. Сондықтан, Президент әкімшілігімен келісе отырып, біз биыл жалпы ауданы 650 мың гектарға жуық қорықты және жабайы табиғат қорығын құратын боламыз. Бұл мәселені толығымен шешпейді, бірақ ең болмағанда, осылайша шетінен біртіндеп шеше бастаймыз», - деді Ғали Есқалиев.

Ол сондай-ақ 78 аңшы инспектор киіктердің қозғалысын бақылайтынын атап өтті.

Сонымен қатар, мамандар мен ғалымдар арасынан жұмыс тобы құрылды, олар жағдайды сол жерде зерттеп жатыр. Атап айтқанда, қазір су жетіспейтіндіктен ақбөкен бармайтын жерлерді суару жоспарлануда.

«Қазір біз суландыру мәселесін қарастырып жатырмыз, жер астынан су шығаратын боламыз және киіктерді сол жаққа қарай бағыттаймыз. Жайықтың сол жағалауында жайылымға арналған жерлеріміз бар. Қазір үш каналды қалпына келтіре бастаймыз, бұл жайылымдық жерлерді кеңітуге мүмкіндік береді. Жабайы жануарларды сол жерге көшіру қиынға соғар, бірақ біз ғалымдармен бірге бұл мәселені қарастырудамыз. Бұл фермерлерге қосымша жайылым алуға мүмкіндік береді», - деп атап өтті облыс әкімі.

Тақырыпқа байланысты оқу: ТМД аймағындағы ең ірі суармалы жер Павлодар өлкесінде құрылды

Ол киіктердің саны мен ауылшаруашылық малдардың көбеюінде тепе-теңдік сақтау туралы Мемлекет басшысының тапсырмасы бар екенін баса айтты. Қазіргі уақытта осы тепе-теңдікті сақтау үшін ғылыми жұмыстар жасалып жатқандығын  жеткізді.

Бұған дейін Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі Батыс Қазақстан облысы - елдегі киіктердің ең көп шоғырланған өңірі екенін хабарлады. 2019 жылғы деректер бойынша БҚО аумағында 217 мың киік болған. 2020 жылы пандемияға байланысты ешқандай жазбалар жүргізілмеді. 2023 жылға дейін киіктерді ғылыми зерттеуден басқа мақсаттарға пайдалануға заңмен тыйым салынған.

ҚР Білім және ғылым министрлігі Зоология институтының териология зертханасының меңгерушісі Алексей Грачевтің айтуынша, қазір киіктердің санын реттеу мәселесін мүлдем қозғауға болмайды.

«Қандай да бір шешім қабылдамас бұрын, мәселені егжей-тегжейлі зерттеу қажет. Мемлекет бір кездері киіктердің санын қалпына келтіру үшін орасан зор ресурс жұмсады. Қазір ол тек қалпына келтірілуде, яғни ол әлі жоғары шегіне жеткен жоқ. Сондықтан, қазіргі уақытта бұл жағдайға байланысты ешқандай  мәселені көтерудің керегі жоқ», - деді ғалым.