Зығыр мен шемішке арзандайды

Фото көзі: фото Сергей Буянова

Қазақстандық астық нарықтың барлық қатысушыларының көңілінен шығатын оңтайлы баға деңгейіне жетті. Фермерлер 3-класты бидайды 115-117 мың теңгеден сатады, ол экспортқа $290-$295 (DAP Сарыағаш) кетеді. Осы деңгейге дейін ол желтоқсан айының басында $310-ға төмендеді.

Алайда, майлы дақылдар бойынша жағдай әлі тұрақсыз. Сарапшылар шиеленісті шемішке мен майға экспорттық квоталарды енгізу күшейтеді деп санайды. Шектеулер 2021 жылғы желтоқсаннан бастап 2022 жылғы 1 шілдеге дейін қолданыста болады және125 мың тоннаны және тиісінше 110 мың тоннаны құрайды.

Тақырып бойынша оқу: ҚР-да күнбағыс пен май әкетуге квоталар бекітілді

- Нарықтарды басқару зергерлік міндет, оны сантехникалық әдістермен жасауға болмайды, - деп өз пікірімен ElDala.kz-те бөлісті сарапшы-Қазақстан Астық одағының ресми өкілі Евгений Карабанов. - Ал күнбағыс квоталарымен қазір жағдай шиеленіскен. Жалпы, мемлекет үшін ең жақсы нұсқа - мониторинг жүргізу және нарыққа өзін-өзі реттеуге келуге мүмкіндік бере отырып, араласпау. Жақында бағаның 150 мың теңгеге дейін өсуі жөніндегі болжамдардың айналасындағы жағдайды қысып, экспорты да квоталауды ұсынған бидайға қараңыз. Бірақ біз әуел бастан бағалар 115-130 мың теңге дәлізінде қалады деген болжам жасадық және баға бұл деңгейді көтермеді. Бұдан кейін не болатынын болжау қиын. Бірақ әзірге өсу үшін емес, одан әрі төмендеу үшін факторлар көп.

Астық нарығындағы жағдай шын мәнінде тұрақты, нарықтың барлық қатысушыларын қазіргі баға деңгейі қанағаттандырады. Сонымен қатар, ұн тартқыштар Ресейде бидайды белсенді сатып ала бастады. Бұл оларға пайдалы, өйткені егер олар астықты ұнға өңдеп, оны бір кезең ішінде экспорттаса, онда олар үшін ҚҚС төлеу міндетті туындамайды. Сондай-ақ, құс өсірушілер Ресей Федерациясынан астық сатып алады - азық-түлік корпорациясынан арзандатылған астық бөлудің де қажеті жоқ.

Тақырып бойынша оқу: Астық нарығы құлдырауға жақын

Күнбағысқа келетін болсақ, қазір Қазақстан нарығында бір тонна шемішке бағасы - 230-240 мың теңге/тонна. Фермерлер бұл бағаны төмен деп санайды, өйткені бір жыл бұрын ол ең жоғары кезеңде 300 мыңнан жоғары болған. Алайда, осы маусымда бағаның мұндай деңгейіне ешқандай себеп жоқ - Ресей мен Украина күнбағыстың өте жақсы мөлшерін алды

- Нәтижесінде біздің фермерлер қазір өз өнімін ұстап отыр, сатпайды, - деп атап өтті Евгений Карабанов. - Себебі қазір нарықта бір ойыншы бар - біздің қазақстандық қайта өңдеушілер. Фермерлер балама көргісі келеді, өздері үшін әділ бағаны анықтау үшін қайта өңдеушілер мен трейдерлер арасындағы бәсекелестікті көргісі келеді. Сондықтан мен қазір экспортқа квота енгізудің не үшін қажет екенін түсінбеймін.

Бұл жағдайда көктемде фермерлер егін егуге қаражат алу үшін күнбағыстың үлкен көлемін ішкі нарыққа шығаруға мәжбүр болған кезде бағаның құлдырау қаупі пайда болады. Бағаның төмендеуінен аграршылар зардап шегеді, өйткені 2022 жылғы егінге толыққанды дайындалуға ресурстары болмайды.

Тақырып бойынша оқу: Қазақстандағы астық қоры 12,7 млн тоннаны құрайды

Зығыр бойынша да осыған ұқсас жағдай қалыптасып отыр, оның тоннасының бағасы қазір 340-350 мың теңгені құрайды. Сатып алушылардың белсенділігі өте төмен, себебі Қытай Қазақстаннан жеткізілімдер үшін жабық. Еуропа олар үшін зығырдың қазіргі бағасы тым жоғары екенін ашық айтады - Еуропалық қайта өңдеушілердің майының құны шикізат құнымен байланыстырылмайды.

- Сондықтан да зығыр бойынша бағаның өсуін күтудің қажеті жоқ, - деп атап өтті Евгений Карабанов. - Қазір зығыр 400 мың теңге/тоннаға дейін қымбаттайды деген үмітпен отырғандардың көңілі қалуы мүмкін.

Сергей Буянов, автордың фотосы