Соңғы 10 жыл ішінде Қазақстандағы ұн экспорты айтарлықтай төмендеді

Қазақстанда соңғы 10 жыл ішіндегі ұн экспорты бойынша ең төменгі көрсеткіш тіркелді: ол 68,4 мың тонна болып қаңтар айында тіркелді. Бұл туралы Қазақстанның астық өңдеушілер одағының президенті Евгений Ган мәлімдеді.

Оның хабарлауынша, ұн экспорты бірнеше жылдан бері төмендеп келеді. Салыстыру үшін айтар болсақ, 2018 жылдың қаңтар айында Қазақстан 270,3 мың тонна, 2019 жылдың қаңтарында - 164,3 мың тонна, 2020 жылы - 90,9 мың тонна экспорттады.

«Агроөнеркәсіптік кешендегі алдыңғы қатардағы көшбасшы болып табылатын бұл сала соңғы жылдары құлдырап келеді. Қазіргі кезде елдегі қанша ұн диірменінің банкротқа ұшырағанын айтудың өзі қиын, себебі олар банктерде кепілдікте (қалпына келтірілмейтін) тұр. Басты мәселе, менің ойымша, уәкілетті орган (министрлік) – ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі ұйымдастыруы қажет, ал салаға қатысты басқа министрліктер мен ведомстволардың әрекетсіздігі болып отыр»-деп жазды Евгений Ган Facebook бетінде.

Ұн өңдеушілер одағының басшысы екі жарым жыл бұрын ҚР Президенті Ауыл шаруашылығы министрлігіне диірмен саласын қолдауды тапсырғанын атап өтті. ҚР «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен бірлесіп, Жол картасы әзірленді, бірақ «ол бірнеше рет ведомствоаралық құжат айналымының батпағына «батып» кеткендіктен, осындай күйге шалдығып отыр. Одақтың жазған сауалдарына ешқандай жауап қайтарылмауда.

Тақырыпқа байланысты оқу: Сауда министрлігі биржа саудасынан ұнды алып тастауға келіспеді

Атап айтқанда, астық өңдеушілер Жол картасы бойынша дәнді және бұршақ тұқымдас дақылдар мен олардан жасалған өнімдердің экспорты үшін салынатын ҚҚС қайтарымын қолдану мәселесін қарастыруда. Бұл тәсіл құны жоғары өнім экспортын жақсартудың бір тәсілі болып табылады.

«Бұл ұсыныстың мәні қарапайым – өнімді экспорттағанда қайтарылатын ҚҚС ставкасын дифференциалау арқылы өңделген өнімдердің экспортын ынталандыру болып табылады. Өңделген өнімді экспортқа жіберсе - толық көлемде ҚҚС алады, шикізат жеткізсе – ҚҚС алынады. Біз осындай механизмді ТАЛҚЫЛАУДЫ ұсынамыз. ҚР Ұлттық экономика министрлігі біздің ұсынысымызды қарап, бұл тармақты Жол картасынан «ЭКОНОМИКАМЫЗДЫҢ ӘЛІ ДЕ ШИКІ ТҰСТАРЫНЫҢ БАР ЕКЕНДІГІН» айтып, алып тастауды ұсынды», - деді Евгений Ган.

Ол Ұлттық экономика министрлігінің бұл ұстанымы ел үкіметінің саясатына қайшы келетіндігін, шикізат өткізуден бас тарту екендігін баса айтты. Өнімді өңдеу үлкен мультипликативті іс: қайта өңдеумен айналысқанда бұл салаларда алтыдан онға дейін жаңа жұмыс орындары ашылады. Сонымен бірге база ұлғайып, қызметкерлердің жалпы біліктілік деңгейі өседі.

«Біз бұл мәселеге қатысты ҚР Ұлттық экономика министрлігінің шешімі  қате деп есептейміз, сонымен бірге Елбасы және ҚР Президенті қойған міндеттерге қайшы келеді деп санаймыз», - деп қорытындылады сөзін Евгений. Ган.

Естеріңізге сала кетейік, 2020 жылдың сәуір айында елде төтенше жағдай режимінің енгізілуімен Қазақстанда ауыл шаруашылық өнімдерінің жекелеген түрлерін экспорттауға тыйым салынған болатын. Ұн мен бидайдың экспортына 1 маусымнан бастап рұқсат етілді, бұл тыйым диірмендердің сыртқы нарықтағы орындарын жоғалтуларына себеп болды.