Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Арабтар қазақстандық қозы етінің бір килосы үшін 10 доллар төлеуге дайын
30 ноября 2023
Қазақстанның ет өндіру мен экспорттаудағы әлеуеті мал шаруашылығының дәстүрлі түрлерін - қой шаруашылығын, жылқы шаруашылығын, түйе шаруашылығын дамытумен байланысты. Қозы етін өндіруге баса назар аудару керек, өйткені әлемдік сұраныс қой етінің осы түріне шоғырланған. Бұл туралы "Атамекен" Ұлттық Кәсіпкерлер палатасы Басқарма төрағасының орынбасары Ербол Есенеев Jańa Dala / Vet Astana ‘2023 конференциясы аясында айтты.
Қазақстанда шалғайдағы мал шаруашылығын дамытуға қолайлы 183 млн жайылым бар. Оның үстіне, осы аумақтың шамамен 100 млн гектары қазір фермерлер арасында бөлінбеген, босалқы жерлерде орналасқан.
- Бұл жерлер ең қолайлы аймақтарда емес, жайылымдардың өсімдігі тапшы екені анық, - деді Ербол Есенеев. - Онда ірі қара мал өсіруге болмайды - жемшөп қоры жеткіліксіз. Бірақ қой өсіруге олар өте қолайлы.
Қой шаруашылығынан басқа, шалғайдағы мал шаруашылығы жылқы мен түйе өсірудің әлеуетін арттырады. Жылқы еті Жапонияда сұранысқа ие, ал Қытай Түркістан облысындағы екі зауытта сублимация жасап, Аспан асты еліне жіберу үшін түйе сүтін белсенді түрде сатып алуда.
Алайда, қой шаруашылығында өзіндік құны төмен сапалы ет өндірудегі ең үлкен әлеует. Бос жайылымдардың едәуір ауданы Қазақстандағы қойлардың санын қысқа уақыт ішінде екі есеге көбейтуге мүмкіндік береді, оларды 2023 жылға қарай қазіргі 20 млн бастан 40 млн-ға дейін жеткізеді, ет өндірісі де екі есеге өседі. Қазір Қазақстан ішкі нарықтың қажеттілігін толығымен жаба отырып, жылына 155 мың тонна қой еті өндіріледі. Экспорттың әлеуеті болуы үшін малды көбейту керек.
Қой етін экспорттау үшін жағдай жасау мәселесі бар. Нарықтар ашық - бұл ең алдымен араб елдері, онда бір килограмм еттің бағасы 7-10 долларға жетеді (жеткізіліммен). Салыстыру үшін, Қытайдағы сиыр етінің құны екі есе төмен - кг үшін 5 доллар.
Алайда, қой етін Шығысқа белсенді экспорттау үшін инфрақұрылым қажет - халал қағидаттары бойынша сойыс жүргізетін ет комбинаттары және тоңазытқыш камералары бар әуежайлар. Әзірге елде оңтүстік аймақтардағы үш әуежай ғана бұл жұмысқа дайын. Сондай - ақ, ет комбинаттары барлық жерде жоқ - оларды Орталықта, Солтүстікте, Шығыста және Қазақстанның батысында салу қажет.
- Күн сайын әлемде 219 мың адам қосылады, - деп атап өтті Ербол Есенеев. - Яғни, Астана халқы әлемде небәрі бес күнде қосылып отыр. Әрине, бұл адамдардың барлығын тамақтандыру керек. Егер 50 жыл бұрын планетаның барлық тұрғындарын тамақтандыру үшін жылына шамамен 72 миллион тонна ет қажет болса, бүгінде 340 миллион тонна ет қажет. Етке деген сұраныс одан әрі артады.
Мәселе қозы етін – 16-22 кг салмақпен сойылатын жас малдың етін шығаруда. Қой тұқымы да маңызды. Бұл жерде Қазақстанның еділбай қойының өзіндік генетикасына сүйену мүмкіндігі бар. Оның асыл тұқымды басы 500 мыңнан асады. Бұл елдегі бүкіл мал басының сапасын жақсартуға және даму негізін құруға жеткілікті.
- Моңғолдар өз уақытында әртүрлі елдерден 15 қой тұқымын әкелді, - деді Ербол Есенеев. - 10 жылдан кейін тек біреуі ғана аман қалды - біздің қазақстандық еділбай қойлары. Біздің еділбай - әлемдегі number one. Еділбай күрт континенттік климат жағдайында ең жақсы өмір сүруді, жайылымдарымыздағы ең жақсы табыстарды береді. Ғалымдар бізге Қазақстанда қой басын өнеркәсіптік өсіру үшін тұқымдық түрлендіруді қалай жүргізу керектігін айтады. Бұл үш тұқымды шағылыстыру: бірінші кезеңде біздің асыл тұқымды емес малды еділбайлармен шағылыстыру, содан кейін мұндай шағылыстырудан алынған еділбайларды әлемдегі танымал ет тұқымдары - гемпширлер, суффолктар, иль-де-франспен шағылыстыру.
"Атамекен" сарапшыларды тартып, қой шаруашылығын дамытудың ұзақ мерзімді бағдарламасын әзірледі. Бұл бағдарламаны іске асыру жоспары да жоспарланған. Қазір құжаттар Үкіметтің қарауына берілді. Қой өсірумен айналысуға шешім қабылдаған фермерлерді қолдауға ел бюджетінен 100 млрд теңге бөлу көзделіп отыр. Олар бизнесті жеңілдетілген несиелендіруді қолданады.
