2024 жылы Қазақстандағы герефорд бұқаларының Үздік-10 репродукторы
Герефорд - әлемдегі ең көп таралған етті мал тұқымы. Сонымен қатар, оның әсері басқа тұқымдарға да әсер етті. Атап айтқанда, Уругвайдан әкелінген герефорд бұқалары қазақтың ақбас тұқымын шығаруға қатысты.
Бүгінде Қазақстанда асыл тұқымды мәртебесі бар герефордтар саны 78 мыңды құрайды, олар еліміздің көптеген өңірлерінде өсіріледі. Әсіресе Батыс Қазақстан облысында, Ақтөбе, Павлодар, Ақмола, Абай, Солтүстік Қазақстан, Қарағанды және Ұлытау облыстарында көптеген асыл тұқымды шаруашылықтар бар.
Фермерлер бұл малды төзімділігі, әртүрлі климаттық жағдайларға бейімделуі және керемет ет сипаттамалары үшін таңдайды.
— Герефордтардың орташа тәуліктік салмақ қосуы - 1,5-тен 2 кг-ға дейін, - деді Қазақстанның герефорд тұқымының республикалық палатасының директоры Ләззат Ыдырысова. — 6 айда бұқалардың салмағы 300 кг-ға дейін жетеді. 12 айда олар 500-550 кг-ға дейін өседі, бұл қазірдің өзінде сою салмағы, еттің орташа өнімділігі — 60% дейін. Герефордтың тағы бір үлкен плюсы — оның сабырлы мінезі, бұл фермерді осы малға күтім жасау кезінде аз күйзеліске ұшыратады.
Герефордтардың генетикалық ақаулары жоқ екендігі өте маңызды.
Төлдеудің оңайлығына келетін болсақ, мұнда селекциямен мұқият жұмыс қажет: индексті бағалауды ескере отырып, бұқаларды немесе ұрықты таңдау керек, дәл осы параметрге назар аудару керек. Содан кейін ешқандай мәселелер болмайды.
Қазақстандағы герефорд тұқымы бойынша 1-сыныпты асыл тұқымды репродукторлар «Акселеу» ЖШС және «Свободное» ЖШС болып табылады. 2024 жылы олардың 1-санатты бұқаларының бағасы 750 мың теңгеден 1 млн 100 мың теңгеге дейін құрады. Жыл сайын Қазақстанда 1-ші санаттағы 300-350-ге жуық герефорд бұқалары сатылады, оларды негізінен асыл тұқымды шаруашылықтар сатып алады.
Сондай-ақ, көптеген шаруашылықтар 2-ші санаттағы бұқаларды сатады. Олардың бағасы 2024 жылы 600-650 мың теңгені құрады.
2024 жылы герефорд тұқымының 1-ші және 2-ші санатындағы бұқалардың жалпы сатылымы біздің рейтингте келтірілген.
— Қазір 1-ші санаттағы бұқалар сатылымда қалмады, барлығы шағылыстыру кезеңнің басында сатылды, - деп атап өтті Ләззат Ыдырысова. — Биылғы жылы Канададан үздік герефорд бұқаларының ұрығын әкелу жоспарланып отырғанын қосқым келеді. Мұндай ұрықтың бір дозасының бағасы 60 долларға жетуі мүмкін, ал қатарлы бұқаның ұрығы 10 доллар тұрады. Бұл Қазақстандағы герефорд тұқымының генетикасын айтарлықтай жақсартады.
Сондай-ақ, эмбриондарды әкелу жоспарлануда. Бұл жағдайда индекстік бағалау бойынша ұрпақтардың әкесі де, анасы да таңдалады, бұл берілген сипаттамалары бар жануарларды - әр шаруашылықтың қажеттіліктеріне алуға мүмкіндік береді.
