2024 жылы Қазақстанда ангус тұқымының Үздік-10 репродукторы
Қазақстандық ангус бұқалары ел ішінде де, көрші мемлекеттерде де үлкен сұранысқа ие. ElDala.kz порталы 2024 жылы 1 санаттағы ангус бұқаларының ең көп санын сатқан репродукторлардың рейтингін жасады.
Angus Qazaqstan Республикалық палатасының директоры Дәурен Салықовтың айтуынша, Өзбекстаннан, сондай-ақ Қырғызстаннан келген сатып алушылар қара түсті бұқалар үшін басқа тұқымды жануарларға қарағанда көбірек төлеуге дайын. Ангустардың артықшылықтары тұтынушыларға белгілі – жеңіл төлдеу, тез салмақ қосу, жоғары сапалы мәрмәр сиыр еті.
Ангус тұқымының малдарын экспорттық тауар деп санауға болады, өйткені көрші мемлекеттердің оған деген сұранысы тұрақты жоғары, – деді Дәурен Салықов. – Бұл сұраныс төлемге қабілетті – сол өзбек сатып алушылары біздің фермерге қолма-қол ақшамен және жоғары мөлшерлемемен төлеуге дайын. Мысалы, 2024 жылы ангус бұқалары үшін 1 кг тірі салмақ үшін 1600 теңгеден төленді. Қазір баға көтеріліп, килограмға 2200 теңгеден басталады.
Бұл ретте Өзбекстанға да, Қырғызстанға да Қазақстанда мал сатып алу кезінде асыл тұқымды паспорттар қажет емес. Яғни, олар малды кейіннен бордақылау және сою үшін сатып алады.
Естеріңізге сала кетейік, қазіргі уақытта бұқаларды экспорттау Қазақстан тек квоталар шеңберінде мүмкін. 2024 жылдың қазан айында ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі жарты жылға 75 мың бас мөлшерінде квота белгіледі.
Бірақ Қазақстанның ішінде сұраныс құрылымы басқаша – мұнда 1-санатты асыл тұқымды бұқалар сұранысқа ие. Олардың фермерлері қолда бар малдың ет сипаттамаларын жақсарту мақсатында өз табындарының ішінде селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстарды жүргізу үшін сатып алады.
Егер шаруашылықта асыл тұқымды аналық мал болса, онда ол осы табында 1 санатты асыл тұқымды бұқаларды пайдалануға міндетті, – деп түсіндірді Дәурен Салықов. – 1 санаттағы мәртебе жас бұқаға, егер оның сапалы өндірушіден шыққандығы ДНҚ талдауымен расталған болса, беріледі. Біздің озық асыл тұқымды репродукторларымыз асылдандыру жұмыстарымен жоғары деңгейде айналысады – олар әлемнің үздік бұқаларының тұқымын әкеліп, аналық мал басына ұрпақ алып, содан кейін оны Қазақстан бойынша сатады. Мұндай бұқаларға сұраныс өте жоғары. Тарихи тұрғыдан алғанда, ангустың үздік генетикасы Қазақстанның солтүстік аймақтарында шоғырланған. Бұл шаруашылықтардың бұқалары жыл сайын көрмелерде бірінші орын алады.
1 санаттағы ангус бұқаларының бағасы 2024 жылы 850 мың теңгеден 1 млн 200 мың теңге аралығында болды. Қазір, 2025 жылдың көктеміне қарай олар өсіп, бағасы 1 млн 200 мың теңгеден басталады. Сонымен қатар, олар сатылымда қалмады – шағылыстыру маусымы сәуір-мамыр айларында өтеді, ал үздік бұқалар осы уақытқа дейін сатылып кетті.
