Қазақстанда қазақ ақбас малының ең үздік бұқасы таңдалды

Қазақстандық Jana Dala / Green Day '2023 Дала күні дәстүр бойынша Қазақстан мен алыс және жақын шет елдердің фермерлері мен ғалымдарын жинады. Іс-шара Ақмола облысының Ақкөл ауданында, «Еңбек» ЖШС алаңында өтті. Экспозицияның жеке бөлігін ірі қара мал көрсетілімі алды. Мұнда қазақтың ақбас, герефорд және әулиекөл тұқымдарының бұқалары таныстырылды. Ал 14 шілдеде Дала күні аясында Қазақтың ақбас тұқымының республикалық палатасы ұйымдастырған үздік бұқаға конкурс өтті.

Байқауға тоғыз шаруа қожалығының өкілдері тірі салмағы 450 кг болатын 13 айдан 18 айға дейінгі 25 асыл тұқымды бұқашықтарды әкелді.  Қазақтың ақбас тұқымының республикалық палатасы атқарушы директорының орынбасары Александр Мальчевскийдің айтуынша, палата сарапшылары көрсету үшін ең үздік малды таңдап алған.

- Көрмеге барлығы 20-ға жуық шаруа қожалығы қатысуға тілек білдірді, бірақ олардың барлық дерлік жануарлары мұндай маңызды байқауға дайын болмады, - деді Александр Мальчевский. - Мұнда қазақ ақбас тұқымының стандарттарына толық сәйкес келетін мал әкелінді: жақсы тірі массасы, фенотипі, денесінің дұрыс конституциясы бар, ақ шоқтығының болуы міндетті. Қазақстанда ірі қара малдың әр түрлі тұқымдарының, соның ішінде қазақтың ақбас тұқымдарының көрмелері өткізіледі, бірақ мұндай ауқымды жобаға біз алғаш рет қатысып отырмыз.

Тақырып бойынша оқу: Қазақстанда селекциялық-асыл тұқымды жұмыстың цифрлық платформасы құрылады

Көрмені ашқан герефорд және әулиекөл тұқымдарының бұқалары ақбастарды қолдауға келді. Көрермендердің қошеметіне ие бола отырып, олар қазақтың ақбас тұқымына жол берді. Байқаудың бас төрешісі АҚШ-тан келген Питер Джон Батлер болды. Бесінші буын фермері және ковбой, ол 30 жылдан астам уақыт бойы әр түрлі ірі қара тұқымдарын өсірумен айналысады, сонымен қатар бүкіл әлем бойынша көрмелер мен аукциондарда малдың ет тұқымын бағалайды.

- Қазақ ақбас малында мәрмәрлік, сүт, өсу бағаланбайды. Мұнда қазақтың ақбас өнімділігі тәуелді болатын сыртқы келбеті, дене салмағы, түсі мен құнарлылығы маңызды, - деді Питер Джон Батлер. - Төреші ретінде мен үшін пропорциялар маңызды - физиологияда, түсте, бұлшықет пен май массасында, гормоналды. Сонымен қатар, жеңімпазда ұзақ өмір мен құнарлылықтың барлық белгілері болуы керек.

25 қатысушының ішінен төреші ең үздік үш бұқашықты таңдады. Құрметті үшінші орын «Дәурен» ШҚ-дан Гаврюшаға бұйырды. Екінші орынды «Галицкое» ШҚ-дан Борн иеленді. Питер Джон Батлер атап өткендей, екі қатысушы да жақсы тірі салмақпен, әдемі аяқтарымен, басымен және мойнымен ерекшеленді.

Жеңімпаз және ең әдемі бұқа «Дәурен» ШҚ-дан Бублик болып танылды, төрешінің пікірінше, онда барлығы дерлік мінсіз.

Бублик пен Гаврюшаның иесі, «Дәурен» ШҚ басшысы Нұртуған Манапов (суретте) мойындағандай, ол екі бұқашық та финалға шығады деп күткен жоқ. Алайда, ол өз жануарларының бірінің жеңісіне сенімді болды.

- Біз қазақтың ақбас бас малын шамамен 10 жыл бойы өсіріп келеміз, - деп атап өтті Нұртуған Манапов. - Қазір бізде 500 бас ақбас бар. 2016 жылдан бастап біз әр түрлі көрмелерге қатысып, тіпті жеңіске жеттік, бірақ мұндай үлкен көрмедегі жеңіс ерекше сезім береді. Мен қатты толқып тұрымн және өте қуаныштымын.

Жүлде ретінде жеңімпаз өзімен бірге канадалық Hi-Hog гидравликалық бекіткіш станогын алып кетті.

Қазақ ақбас тұқымы негізінен конкурсқа қатысушылар келген Қазақстанның солтүстігінде, шығысында және орталығында өсіріледі. Мысалы, ШҚО Ұлан ауданынан «Багратион 2» ШҚ республикада алғашқылардың бірі болып ақбас өсірді. Шаруашылықтағы жануарларды бағалауды қазақтың ақбас басын жетілдірген белгілі ғалым Василий Соколов жүргізді.

- Шаруашылықта 950 ақбас бар, - деді «Багратион 2» ШҚ мал шаруашылығы бөлімінің басшысы Әнуар Жұманов. - Көрмеге қатысу үшін біз 18-19 айлық үш бұқаны әкелдік. Олар барлық сынақтардан өтті және оларды сенімді түрде өнімді деп атауға болады. Бұған қоса, бұл тұқым өте төзімді, біздің күрт континенталды климатымызға бейімделген, тез салмақ қосады, көнбіс. Ақбастар фермерлер арасында өте танымал.

Естеріңізге сала кетейік, Jańa Dala/Green Day '2023 көрмесі 13-14 шілдеде Ақмола облысында, «Еңбек» ЖШС алаңында өтті. Іс-шараның ұйымдастырушысы - EXPO TIME компаниясы.

Самал Ахметова

Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.