Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Қазақстан суармалы жобаларға 8,2 млрд теңге бөледі
03 ноября 2022
Бүгінгі таңда суармалы егіншілікті дамытуға арналған субсидиялар - барлық АӨК-дегі мемлекеттік қолдаудың ең тұрақты және дәйекті екпіні. Бұл фермерлер үшін де, суару жүйелері мен жабдықтарын жеткізушілер үшін де үлкен перспективалар ашады. Бұл туралы сарапшылар 3 қарашада Алматыда AgroWorld Qazaqstan 2022 көрмесінің іскерлік бағдарламасы аясында өткен «Қазақстанның оңтүстігіндегі суару мәселелері: су үнемдеу технологияларын қолдану» сессиясында талқылады.
- Қазақстанда дәл және екпінді суаруды дамыту дәуірі басталады, - деді сессияны ашқан Қазақстан картоп және көкөніс өсірушілер одағының төрағасы Қайрат Бисетаев. - Ауыл шаруашылығы министрлігі инвестициялық субсидиялардың 36 түрін төлейді, ал ең жоғарысы - суару бойынша, - деп атап өтті Қайрат Бисетаев. - Суаруды енгізу, сондай-ақ көкөніс пен жеміс қоймаларын салу бойынша жобалар ең жоғары мөлшерлемелерге ие. Бұл салалық министрлік суарудың үлкен перспективаларын түсінетінін көрсетеді. Мұны барлық фермерлер есте ұстауы керек.
Тақырып бойынша оқу: Ауыл шаруашылығы министрлігі жылыжай құрылысына субсидияларды қайта қарайды
Қазір Қазақстанда өсімдік шаруашылығына 1,4 млн га суармалы жер тартылған. Оның басым бөлігі (1,2 млн га) оңтүстік облыстарға тиесілі. Бұл ретте сектордың әлеуеті әлдеқайда жоғары. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, Үкімет алдында 610 мың га суармалы жерді айналымға қайтару міндеті тұр, олар қазір сумен жабдықтау көздерінің болмауына байланысты тәлімі жер ретінде пайдаланылады, сондай-ақ қосымша 1,5 млн га жаңа суармалы алқаптарды енгізу қажет.
Форум барысында сарапшылар Қасым-Жомарт Тоқаевтың бүгінгі күні ескірген магистралдық желілерде берілетін судың 40%-на дейін жоғалатыны туралы сөздерін есіне алды. Елдің оңтүстігі толығымен трансшекаралық өзендерге тәуелді екенін ескерсек, бұл ысырапшылдықты ел қалтасы көтермейді. Ал көршілер ағынның көлемін шектейді, өйткені олар өздерінің суармалы жерлерін дамытады.
Бұл жағдай осы уақытқа дейін кеңінен қолданылатын жер үсті суару әдісінің орнына заманауи суару әдістерін (бүрку, тамшылатып суару) енгізуді талап етеді.
Бұл ретте ҚР АШМ Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру және қайта өңдеу департаментінің директоры Азат Сұлтанов суарудың заманауи әдістеріне арналған жабдыққа субсидия алуға өтінімдер өте аз екенін айтты.
- Ауыл шаруашылығы министрі оңтүстік өңірлерді аралау барысында «Бәйтерек» холдингі қаражатының бір бөлігін ылғал үнемдейтін технологияларды енгізуді қаржыландыруға бағыттауды ұсынды, - деді Азат Сұлтанов. - Valmont компаниясымен бірлескен өндіріс бағдарламасы - бұл үкіметтің инвесторлармен қарым-қатынасының жеке бөлігі. Содан кейін біз жабдықтың шыққан еліне және өсірілетін дақылға қарамастан, ылғал үнемдейтін технологияларды енгізудің кең спектрі туралы айтып отырмыз. Біз бұл бағдарламаға 8,2 млрд теңге салуға дайынбыз. Бұл - субсидиялауды ескере отырып, 6-7% жеңілдікті мөлшерлемесі бар кредиттер. Алайда, өңірлердің осындай жобаларды қаржыландыруға қажеттілігі бойынша әкімдіктерден деректерді жинай отырып, біз небәрі 300 млн теңгеге өтінім алдық. Қазір біз басқа бағыттар (мысалы, сүт шаруашылығы) басымдықты деп танылады және барлық ақша сол жерге беріледі деп қорқамыз.
Осыған байланысты Азат Сұлтанов бизнес-қоғамдастықтан фермерлерге осы мүмкіндіктер туралы ақпарат беруде көмек сұрады.
Қайрат Бисетаев бұл проблеманы фермерлердің мемлекеттік қолдау алу мүмкіндіктері туралы нашар хабардар болуынан көреді. Сонымен қатар, біз оңтүстік аймақтар туралы айтып отырмыз, онда фермерлер өте көп, бірақ олар әлсіз ұйымдасқан. Сарапшы салалық одақты, сондай-ақ суаруда әр түрлі дақылдарды өсірумен айналысатын әр түрлі шаруашылықтарды біріктіретін және фермерлерді өзекті мәселелер бойынша ақпараттандыру және мемлекеттік органдарда олардың мүдделерін қорғау функцияларын атқаратын өңірлік қауымдастықтарды құруды ең жақсы жол деп атады.
- Міне, оңтүстікте 1,2 млн га суармалы жер - Қазақстанның барлық суармалы алқаптарының көп бөлігі, - деді Қайрат Бисетаев. - Бірақ суару бойынша салалық одақ жоқ. Оны ауыл шаруашылығы министрлігімен, экология министрлігімен қалыпты сөйлесу және өз мүдделерін шоғырландыру үшін құру қажет.
Тақырып бойынша оқу: Субсидияланатын азық-түлік 20%-ға қымбаттады - Смайылов
Бұл ретте мүмкіндіктер мемлекеттік қолдауды алудан және суармалы егіншіліктің кейінгі перспективаларынан тұрады. Бұған «Казгипроводхоз» жобалау институтының бас директоры Анатолий Рябцев өз сөзінде назар аударды.
Сарапшының мәліметінше, қазір Қазақстанда суару алаңы небәрі 1,41 млн га немесе елдің барлық егістік алқабының 6,8%-ын құрайды (тәлімі жер - 19,2 млн га). Бұл ретте суаруға өндірілген ауыл шаруашылығы өнімдерін сатудан түскен жалпы түсім 850 млрд теңге немесе барлық өсімдік шаруашылығының 45%-ын (богара-1 трлн теңге) береді.
- Яғни, суармалы алқаптардың 7%-ы өсімдік шаруашылығындағы жалпы өндірістің жартысына жуығын береді, - деп атап өтті Анатолий Рябцев. - Сондықтан біз суаруды дамытумен айналысуға міндеттіміз. Біз тәлімі жерді жыртуға, егуге, топырақпен жұмыс істеуге көп күш жұмсаймыз, ал суаруға қарағанда бірнеше есе аз пайда аламыз.
Бұған қоса, қазірдің өзінде пайдаланылған суармалы егістікте өнімділіктің өсу әлеуеті бар. Қазір Қазақстандағы бұл жерлер дүние жүзіндегі орташа өнімнен екі есе аз өнім береді. Мысалы, Қазақстанда суарудағы жүгерінің орташа өнімділігі - гектарына 5,7 тонна, ал алдыңғы қатарлы елдерде - гектарына 9,7 тонна. Көкөністер - әлемдегі 85 т/га қарсы 41 , қант қызылшасы -65,7 т/га қарсы 35.
Себептері - сапасыз тұқымдарды пайдалану, тыңайтқыштарды енгізу бойынша ұсынымдарды сақтамау және т.б. Бұл мәселелермен ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі де, салалық қауымдастықтар да жұмыс істеп, фермерлерден жұмыста тиімділікке қол жеткізген жөн.
