Солтүстік Қазақстанда күздік бидайдың өнімі 30 ц/га-дан төмен емес деп болжануда

Сергей Окунев
Фото көзі: ElDala.kz

Мерген ауылына баратын жол оңай болған жоқ: желдің қатты болғаны сонша, көлік жолдан шығып кете жаздады. Бірақ ауылдың өзінде қонақтарды керемет көрініс - жаңа, жарық, заманауи үйлердің тұтас көшесі қарсы алды. Оларды өз жұмысшылары үшін жергілікті «Гермес Агро» ЖШС салған.

Кәсіпорын аумағының өзі де сондай ұқыпты және жақсы күтімді - қоймалар мен өндіріс орындарының бірдей қатарлары. Егістіктер де осындай тәртіпте – «Гермес Агро» ЖШС директоры Сергей Окунев оларды ElDala.kz командасына көрсетті.

Толық цикл өндірісі

Мерген ауылы Солтүстік Қазақстан облысы Шал Ақын ауданында орналасқан. Ол шағын, бірақ басқа жерлерден адамдарды тартады: баспана (сол жаңа үйлерде) және жұмыс бар. Сонымен қатар, жұмыс жыл бойы жүргізіледі, өйткені «Гермес Агро» ЖШС өсімдік шаруашылығын, мал шаруашылығын және ауыл шаруашылығы шикізатын өңдеуді дамытады. Бір сөзбен айтқанда, толық цикл.

Мұнда көптеген дақылдар (дәнді дақылдар, бұршақ дақылдары, майлы дақылдар) өсіріледі және асыл тұқымды бұқалар мен бордақыланған тауарлық малды сататын әулиекөл тұқымды етті малдың 1000 басына дейін ұсталады.

Өзінің шикізат қорын пайдалана отырып, ұн өндіріледі, одан нан және түрлі нан-тоқаш өнімдері пісіріледі, сондай-ақ еттен дайындалған жартылай дайын өнімдер шығарылады. Мұның бәрін СҚО бойынша да, көрші Қостанай облысына да күн сайын жеті «Газель» жеткізеді. Өз шикізатынан майды сығуды бастау жоспарда - бұл қосымша табыстылық пен жаңа жұмыс орындарын береді.

Солтүстік Қазақстанның күздік егісі

Сергей Окунев, негізінен, барлық жаңалыққа ашық. Осылайша, алты жыл бұрын ол «Эридон Қазақстан» компаниясының алғашқы клиенттерінің бірі болды. Қазір бұл толық агротехнология бойынша ынтымақтастық - тұқымдарды өңдеу, күйзеліске қарсы препараттар, стимуляторлар, өсімдіктерді қорғау құралдары, жапырақты қоректендіру.

Нәтижелер бар: өткен жылы, мысалы, қызыл жасымық гектардан 25 ц нәтиже берді, рапс гектардан 24 ц. Бұл туралы «Эридон Қазақстан» менеджері Игорь Бастраков айтып берді.

Өткен жылы «Гермес Агро» Солтүстік Қазақстан үшін қауіпті тағы бір тәжірибе жасауды ұйғарды - олар күздік бидай септі. Бірінші рет олар 300 га шағын жер телімін алды - оңтайлы сұрып таңдалып, агротехнология пысықталды. Негізінде, дақылдар жергілікті суықтан өле ме, жоқ па, сол бағаланды.

Өлген жоқ. Нәтижесі таң қалдырды - 2024 жылдың жазында күздік дақылдар (шілдеде жиналды) гектардан 30 ц берді. 3 сыныпты өнім алынды. Сондықтан күзде 900 га егілді, ал биыл көктемде олар егіннің қысты қайтадан жақсы өткізгеніне көз жеткізді. Қазір күздік бидай жақсы - жасыл және күшті. Топырақтағы ылғал қоры жазғы құрғақшылықтан қорықпау және жақсы өнім алу үшін жеткілікті. Бұйыртса, ол былтырғыдан төмен болмайды.

- Маған күздік дақылдарды себу идеясы ұнайды - біз іс жүзінде тәуекел етпейміз, - деп Сергей Окунев түсіндірді. - Ол қыста қатып қалса немесе көктемде суланса да, біз тек тұқым мен себуге ақша жоғалтамыз. Сонымен бірге біз көктемде егістікті қайта еге аламыз, жер бос тұрмайды. Ал күздік дақылдардың көптеген артықшылықтары бар. Ең бастысы - жазда егін жинау мүмкіндігі. Жинау оңайырақ, өйткені техника бос. Осы кезеңдегі астық бағасы әдеттегіден жоғары. Сонымен қатар, шілдеде күздік дақылдарды жинай отырып, біз ерте ақша аламыз - бұл негізгі егін жинау науқанына дайындық кезеңі, жанар-жағармай, қосалқы бөлшектер және басқаларын сатып алу қажет.

Айналымдағы қырық сұрып

Сергей Окунев биылғы маусымдағы егіс жұмыстарын ерекше деп бағалайды, өйткені жылы көктемге байланысты егістікке әдеттегіден ертерек шығуға тура келді.

- Біз ерте егудің жақтаушылары емеспіз, егудің орташа немесе тіпті кеш мерзімдерін ұстанамыз, - деді Сергей Окунев. - Бірақ биыл 10 мамырда бастадық, бірақ біз әдетте 18-і бастаймыз. Сондықтан біз егіннің ерте пісуін күтеміз. Бұл ерте егіннің көлемі қандай болатынын уақыт көрсетеді.

«Гермес Агро» жалпы егіс алаңы шамамен 12 мың га құрайды. Дақылдар жиынтығына келетін болсақ, үшінші жылы қатарынан шаруашылық егістіктің тек 40%-на астық егеді, тағы 40%-ын майлы дақылдар (рапс және зығыр) және 20%-ын бұршақ дақылдары (қызыл және жасыл жасымық, сиыржоңышка және бұршақ) алады. Мұндай әртараптандыру экономикаға үлкен экономикалық тұрақтылық береді.

- Дақылдар біз үшін жаңа, сондықтан өсіруде қызықты, - деп атап өтті Сергей Окунев. - Мұнда өсімдіктерді қоректендіру және қорғау бойынша жаңа тәжірибе жинақтау әрқашан пайдалы. Ал егінге қарасақ, жетістікке жетіп жатырмыз.

Шаруашылықтағы топырақ әр түрлі - құмнан қара топыраққа дейін. Тиісінше, мұнда оларды өңдеуге және тыңайтқыштарды қолдануға әртүрлі тәсілдермен келеді. Бір жерде жыртады, ал бір жерде минималды технологияны қолданады, бір жерде өздерінің мал фермасынан органикалық заттарды енгізеді, ал бір жерде минералды тыңайтқыштар мен жапырақты қоректендіру қолданылады.

- Биыл біз үшін жаңа тәсілді - NRB әдісімен қосарланған тыңайтқышты енгізуді игеріп жатырмыз. Яғни, тұқыммен бірге себу кезінде біз бастапқы тыңайтқыштарды береміз, сонымен қатар тамыр жүйесін дамыту үшін тыңайтқыштарды 2-3 сантиметрге тереңірек енгіземіз. Мұны бізге рапс сияқты жоғары табысты ұсақ тұқымды дақылдар үшін арнайы сатып алған Case дискілі егіс кешені жасауға мүмкіндік береді.

«Гермес Агро» ауыспалы егісінде әртүрлі дақылдардың 40-тан астам сұрыптары мен будандары бар. Бидай бойынша, мысалы, бұл Қостанай («Любава 5» сұрыпы) немесе Түмен селекциясы («Тингер» сұрыпы). Тұтастай алғанда, шаруашылық үнемі жаңа өнімдерді іздеуде, оларды тәжірибе алаңдарында сынап көреді. Өзін жақсы көрсеткендер - өндіріс алқаптарында егіледі.

Беделді тұқым өсірушілер

Айтпақшы, 2024 жылдан бастап «Гермес Агро» элиталық тұқым шаруашылығы болып табылады. Кәсіпорын бұл мәртебеге егістіктегі көп жылғы адал еңбектің арқасында қалыптасқан беделінің және қуатты инфрақұрылымның құрылуының арқасында қол жеткізді: шаруашылықта тұқымдарды тазарту және өңдеу үшін толық циклді тұқым желісі орнатылды. Енді бірнеше тәжірибелік станциялармен бірлесе отырып, олар суперэлита мен элитаны алады, оларды тауарлы бірінші репродукцияны алу үшін көбейтеді.

ElDala.kz командасы Сергей Окуневке және «Гермес Агро» ЖШС ұжымына қолайлы аграрлық маусым тілейді. Ал біз жобаның серіктестері - «Эридон Қазақстан» және EVS Group компанияларының қолдауымен АгроКеруен Егістік 2025 бағыты бойынша әрі қарай жүреміз.

Сергей Буянов