Қостанай облысында «Одета» сұрыпы 60 ц/га өнімділікті көрсетті

Мурат Уразбеков

Қазақстанның биылғы ауыл шаруашылығы маусымы астық түсімі мен сапасы бойынша орташа болды. Дегенмен, кейбір фермерлер көршілеріне қарағанда біршама жоғары көрсеткіштерге қол жеткізді. Қандай шешімдер мен агротехнологиялар табысқа жетуге көмектесті?

Бұл туралы ElDala.kz порталына «Уразбекова» ШҚ басшысы Мұрат Уразбеков айтып берді.

Оңтайлы дақылдар жиынтығы

Шаруашылық Қостанай облысы Сарыкөл ауданының Большие Дубравы кентінде орналасқан және келесі жылы өз жұмысының 30 жылдығын атап өтеді. Шаруашылықтың негізгі қызметі - дәнді және дәнді-бұршақты дақылдарды өсіру.

- Бәрінен аздап егеміз, - деді Мұрат Уразбеков. - «ЭкоНива-Семена» компаниясының жұмсақ бидай сұрыптары - біздің басты назарымызда. Сондай-ақ, сынақ мақсатында қатты сұрыпы сыналды. Бірақ ол болмады, енді оны екпейміз. Арпа да болмады, біз оны алып тастадық. Күнбағыс, рапс, бұршақ егеміз - олар ауыспалы егісте қажет.

Фермер түсіндіргендей, өндірістің тұрақтылығын арттыру үшін тұқым шаруашылығына инвестиция салу, тұрақты сұрыптарды енгізу, заманауи ауылшаруашылық техникасы, агромониторинг маңызды. Бұл үшін фермада маусым сайын мақсатты түрде жұмыс істейді. Ал биылғы жыл табиғаттың қажырлы еңбекті қолдаған кезде қандай жеміс алуға болатынын көрсетті.

- Көбінесе бізде болады: бір жағдайға дайындаласыз, бірақ ол мүлдем басқаша шығады. Бірақ осы маусымда әдеттен тыс нәрсе болған жоқ. Сондықтан біз биылғы жылды қолайлы деп бағалаймыз, - деп атап өтті Мұрат Уразбеков. - Ауа-райы қолайлы болды. Мамырдан тамызға дейін шамамен 280 мм жауын-шашын болды, бұл менің тәжірибемнің 30 жылында тарихта бірінші рет болды. Сондықтан шағымдану күнә. Бәрі жақсы өтті!

Аграрийлер ауруларға үйреніп қалған. Тот, фузариоз, септориоз - дәнді дақылдардың классикалық жауы, әсіресе жоғары ылғалдылық жағдайында. Зиянкестер (біте, астық қоңыздары) ыстық және ылғалды ауа-райында да өздерін сезінеді. Мұндағы іс-қимыл жоспары стандартты - фунгицидтер мен инсектицидтер, егістіктерді бақылау, себу алдында тұқымдарды өндеу.

«Одетаның» рекордтық өнімділігі

Әрине, маусым қиындықсыз болған жоқ: мамыр айында жауған жаңбыр көптеген шаруашылықтарда егіс барысын кешіктірді, ал «Уразбекова» ШҚ-да ерекшелік жоқ. Сондықтан оңтайлы мерзімге сәйкес келмеді және егу 3-4 маусымда аяқталды. Бірақ сұрыптарды дұрыс таңдау артта қалушылықты жоюға мүмкіндік берді, ал бидайдың өсіп-жетілу кезі ұзаққа созылмады. Егіннің көлемі де, сапасы да зардап шеккен жоқ. Бұл әсіресе осы маусымда өте маңызды, өйткені сапалы бидай аз.

- Біз «ЭкоНива-Семена» компаниясының сұрыптық жиынтығынан алатын сұрыптар бойынша желімшесі 28% құрады, - деп бөлісті Мұрат Уразбеков. - Бұл біздің аймақ үшін керемет, өйткені биылғы жылы облыс бойынша желімшесі орташа есеппен 15-20% құрайды. Біз «Тризо», «Одета», «Токката» сұрыптарын себеміз. «Одета» сұрыпында өнімділік көрсеткіші ең жоғары, ал сапасы стандартты. Биылғы жылы 30 жылда алғаш рет бір алаңда 60 ц/га өнім алдық. Шынымды айтсам, бұл туралы армандай алмадық. Бұған дейін шағын учаскелерде 53 ц/га алынды. «Одета» рекордтық 60 ц/га, «Токката» – 58 берді.

«Джекпоттың» соңына түсу

Ауыспалы егістегі бұршақ дақылдары дәнді дақылдар үшін жақсы алғы егіс болып табылады. Сонымен қатар, соңғы екі маусымда бұршақ өте жақсы тұрады, бұл фермерлерді табыстылықпен қуантады. Биылғы жылы шаруашылықта «ЭкоНива-Семена»-ның  – «Джекпот» және «Тренди» бұршақтарының екі түрі өсірілді.

- Бізде тұқымдар туралы алдын ала ойлайтындар аз, - деді Мұрат Уразбеков. - Ал мен өткен жылдың күзінен бастап дәл «Джекпоттың» соңына түстім. Сондықтан 2024 жылдың қыркүйегінде төлеп, жаңа жылға қарай алдық. Ол осы маусымда әртүрлі аймақтарда егілді. Бір аймақта жаңбыр кеш жауды, тек шілде айының басында. Бірақ топырақтың ылғал қоры жақсы болды және біз 28 ц/га өнімділікті алдық. Ал «Тренди» - жалпы 37 ц/га. Бұл керемет!

Тек «ЭкоНива»

Айта кету керек, «ЭкоНива-Семена» компаниясының мамандары фермерлерге тұқым себу материалдарын сатып қана қоймай, сонымен қатар аграрийлерге аймақтың ауа-райы мен топырақ жағдайларын ескере отырып, тиімді шешімдер ұсына отырып, нәтижелерге мониторинг жүргізеді. Биылғы жылы «ЭкоНива-Семена» шаруашылыққа 5 тонна жұмсақ жаздық бидайдың «Пексесо» сұрыпын сынауға ұсынды. Бұған дейін Қазақстанда ол әлі болған жоқ.

- Біз бұл сұрыппен бірінші болып жұмыс істедік, - деді Мұрат Уразбеков. - «ЭкоНива-Семена» бізге сенетіні жақсы болды. Биылғы жылы тәжірибе нәтижелерін бағалау үшін бізге «ЭкоНива-Семена» сарапшысы, агрономия докторы Вилли Древс келді. Ол нәтижеге риза болды.

Биылғы жылы «Уразбекова» ШҚ-да «элита» тұқыммен бидай егілді. Келесі жылы шаруашылықта астықтың өнімділігі мен сапасын жоғалтпау үшін жоғары репродукциялы тұқымдарды қайта сатып алу жоспарлануда. Таңдау, әрине,«ЭкоНива-Семена» қоржынындағы сұрыптарға түседі. Шаруашылықта шығымдылығы, сапасы немесе ауа-райының күйзелісі мен ауруға төзімділігі жағынан оларға балама көрмейді.

- Иә, биылғы жылы жаңбыр жинауға тағы да кедергі келтірді. Бірақ, соған қарамастан, біз қолымыздан келгенше далаға шығып, нәтиже алдық. Басқаша болуы мүмкін емес. Сондықтан - тек алға! - деп түйіндеді әңгімелесуші.

Валентин Шипунов