Қостанай облысында «Ликамеро» сұрыпы гектарына 63 центнер бидай берді

Серик Омаров

«Орлан 2004» ЖШС негізін қалаушы Серік Омаров ElDala.kz порталына берген сұхбатында «ЭкоНива-Семена» компаниясының Солтүстік Қазақстан үшін оңтайлы дақыл сұрыптарын өз қоржынынан қалай таңдауға көмектескені туралы айтып берді.

Қостанай облысының Мендіқара ауданындағы Қасқат ауылында жұмыс істейтін шаруашылық дәнді дақылдар, майлы және бұршақ тұқымдастарды — бидай, зығыр, жасымық, ал биылғы маусымнан бастап майбұршақ өсірумен айналысады. Олар 2025 жылғы аграрлық маусымының нәтижелеріне риза.

Үлкен өнім, лайықты сапа

«ЭкоНивамен» «Орлан 2004» ЖШС 2017 жылдан бастап жұмыс істейді. Бидайдың көптеген сұрыптары сыналды – «Ликамеро», «Тризо», «Одета», «Флоренс», «Корнетто», «Токката». Биыл «Ликамеро», «Одета» және «Корнетто» егілді. Ең жоғары көрсеткіш «Ликамеро» бойынша алынды, жеке учаскеде ол 63 ц/га берді. Шаруашылықтағы орташа өнімділік шамалы төмен - 53 ц/га.

- Әр аграрлық маусымның өзіндік нюанстары бар, бұл да ерекшелік емес, - деп бөлісті Серік Омаров. - Егіс оңтайлы мерзімде өтті: 11 мамырда бастап, 24 мамырда аяқтадық. Мамыр айының соңында жаңбыр жақсы жауды, ал маусым жауын-шашынсыз болды. Шілденің алғашқы 10 күнінде тағы да жақсы жауын-шашын болды.

Шаруашылықта жинау жұмыстары азды-көпті бірқалыпты өтті, себебі соңғы бес жылда олар тек кептіру әдісін қолданып келеді. Яғни, тұқым учаскелерінен басқа барлық бидай 80% пісіп жетілген кезде десиканттармен өңделеді. Бұл пісуді тездетуге, вегетациялық кезеңді тоқтатуға, дақылдардың ылғалдылығын теңестіруге және дақылдарды жинауға дайындауға мүмкіндік береді.

Фермерлер глифосат және дикват сияқты десиканттарды пайдаланады. Глифосат жүйелі түрде әрекет етеді: ол өсімдіктердің жер бетіндегі бөлігінің де, тамыр жүйесінің де дамуын тоқтатады. Дикват өз кезегінде тек жасыл тіндерге әсер етіп, тамырларды бүтін қалдырады. 

- Нәтижесінде біз төртінші сыныпты бидай алдық, бұл біздің жоғары өнімділігімізді — гектарына орта есеппен 53 центнерді ескерсек, таңқаларлық емес», — деп атап өтті Серік Омаров. - Бірақ биыл солтүстік аймақта ешкімде үшінші сыныпты бидай жоқ — күн шуақты күндер жеткіліксіз болды. Желімше мөлшеріміз 20-дан 24%-ға дейін, бұл өте жақсы көрсеткіш.

Қиындықсыз майбұршақ

Майбұршақ жылуды жақсы көретін дақыл. Дегенмен, оны Солтүстік Қазақстанда да өсіруге болады. Мұндағы жаз айлары жылы, бірақ өсу маусымы қысқа — 100–130 күн.

Шаруашылық аймақтың жағдайларына сәйкес келетін дұрыс сұрып таңдауының және жермен сауатты жұмыстың арқасында мұнда ешқандай қиындыққа тап болған жоқ. Тиісті қоректік заттарды (әсіресе фосфор, калий және микроэлементтер) қамтамасыз ету және арамшөптерді бақылау да маңызды — бастапқы өсу кезеңінде майбұршақ арамшөптермен нашар бәсекелеседі.

Сұрыпты таңдауға келетін болсақ, солтүстікте температураның күрт өзгеруіне және аязға төзімді ерте пісетін сұрыптар қажет.

– «ЭкоНива-Семена» бізге «ЭН Аргумент» деп аталатын жақсы сұрыпты ұсынды, - деді Серік Омаров. Оның өсу маусымы қысқа, 100-105 күнде піседі. Бұл сұрып біздің климатымызға өте қолайлы болды. Біз оны біраз уақыт бойы бақылап, көршілес егістіктерімізде оның қалай өсетінін бақылап, қорытынды жасадық. Сөйтіп, жақсы нәтижелерге қол жеткіздік. «Аргумент» өз атына сай болды!

Өнім, әрине, оңтүстік аймақтарға қарағанда төмен, бірақ дұрыс агротехнологиямен қолайлы жағдайларда 1,8-ден 2,5 т/га-ға дейін экономикалық тұрғыдан негізделген.

Нарық тепе-теңдікті іздейді

Енді егін жинау аяқталғаннан кейін, фермердің бір міндеті - ауылшаруашылық өнімдерін тиімді сатуға болатын сәтті таңдау. Кейбір дақылдарға күзде сұраныс жоғары болады; олар Аграрлық несие корпорациясына қарыздарын өтеу үшін мерзімінен бұрын сатылады. Кейбір дақылдарды көктемге дейін ұстанған дұрыс, нарық қалпына келіп, бағалар әділ деңгейге жетеді деп күткен дұрыс. Жаңа аграрлық маусымға толық дайындалу үшін лайықты табыс табу маңызды. Соның ішінде жоғары сапалы тұқым қорын толтыру қажет.

Валентин Шипунов