ШҚО фермерлері шенеуніктердің кінәсінен субсидиясыз қалуы мүмкін

Шығыс Қазақстан облысының фермерлері ауыл шаруашылығы басқармасына жиналып, ведомство басшылығының отставкаға кетуін талап етті. Себебі субсидия алуға өтінімдері 2021 жылы резервке түскен ауыл шаруашылығы өндірушілері жылдың соңына дейін оны алып үлгермейді. Ал келесі жылы барлық бюджеттік рәсімдерден қайта өту уақыт алады.

ШҚО Кәсіпкерлер палатасының ақпараты бойынша, биылғы жылы мал шаруашылығын дамыту үшін мемлекеттік субсидия алуға күту парағында өңірден 2,2 мыңнан астам фермер тіркелген. Ауыл шаруашылығы министрлігі бюджеттен қосымша 4,6 млрд теңге бөлуді жоспарлады, бірақ субсидиялау бағдарламасының операторы болып табылатын АШБ оларды жыл соңына дейін төлей алмайтынын мәлімдеді.

Тақырып бойынша оқу: Ауыл шаруашылығы министрлігі жыл соңына дейін субсидиялар бойынша қарызды жабуды жоспарлап отыр

Фермерлермен кездесуде ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Владимир Гайламазян ведомство Ауыл шаруашылығы министрлігінің жаңа қағидаларына байланысты субсидиялар бойынша қарыздарын өтей алмайтынын мәлімдеді.

- Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 15 наурыздағы бұйрығымен бекітілген Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды субсидиялау қағидаларының 4-тарауының 17-тармағына сәйкес, резервке келіп түскен өтінімдер бойынша субсидиялар төлеу келесі қаржы жылында қосымша бюджет қаражатын бөлу кезінде өтінімдердің келіп түскен күні мен уақытына сәйкес кезекпен жүзеге асырылады, - деп мәлімдеді АШБ басшысы. - Яғни, биыл Сіз 4,8 млрд теңгеге өтінім бердіңіз. Осы тармаққа сәйкес, біз оны Сізге келесі жылы ғана бере аламыз және қосымша қаражат бөлінген жағдайда ғана. Яғни, біз оны келесі жылдың бюджетінен бұрынғыдай бере алмаймыз.

Тақырып бойынша оқу: АӨК-де субсидия ұрлау фактілері туралы 65 қылмыстық іс қозғалды

Палатаның ақпараты бойынша, бюджеттен қосымша қаражатты жедел бөлу үшін ШҚО әкімдігінің қаулысын шығару, содан кейін оны Ауыл шаруашылығы министрлігімен, кейіннен Әділет министрлігімен келісу қажет болады. Екі ведомствода да заң бойынша қарау мерзімі 10 күнді құрайды. Содан кейін құжат 10 күн бойы «Ашық НҚА» порталында жалпы қолжетімділікте болуы тиіс. Барлығы – бүкіл рәсім үшін кемінде 30 күн. Бірақ келісу тезірек өтсе де, Qoldau платформасы бар, онда өтінімдерді қабылдау 20 желтоқсанда аяқталады. АШБ қызметкерлері осы мерзімге дейін субсидияларға арналған барлық өтінімдерді өңдеп үлгермейді. Бұл жерде ШҚО әкімдігінің жыл соңына дейін бюджет қаражатын игермеу қаупі туындайды, ол үшін жауапты басшылар жазаланады.

Сыбайлас жемқорлық ізі

Қаражат әлі де бөлінетінін ескере отырып, мәселені саяси ерік болған жағдайда шешуге болады. Бірақ ешкім бастама көтеруге асықпайды. Оның себебі Владимир Гайламазянның одан әрі түсіндірулерінен белгілі болды.

- Барлық облыстарда, барлық ұйымдарда жаппай тексерулер жүріп жатқанын сіздер жақсы білесіздер, - деді ол. - Сіз, бәлкім, естіген боларсыз: Оралда біреуді тұтқындады, Ақмолада біреуді, тағы бір жерде әлдекімді тұтқындады. Құдайға шүкір, біздің басқармамызда әлі ешкім қамауға алынған жоқ, және біз қамауға алынбайды деп үміттенеміз, өйткені біз заң бұзушылыққа жол бермейміз. Біз барлығын осы жерде жазылған қағидаларға сәйкес орындаймыз. Бүгін олар маған: «Сен бұл қағидаларды бұзасың!» - дейді. Мен оларды бұзуым керек деп ойлайсыз ба?

Тақырып бойынша оқу: Агросубсидияларды ұрлау ісі бойынша шығын 2,6 млрд теңгеден асты

Экономика үшін жауаптылар

Ал фермерлерді рәсімдер де, экономиканың тұрақтылығы үшін бастама мен жауапкершілікті нақты кім қабылдауы керек екендігі де қызықтырмайды. Олар үшін мемлекет оларға субсидияларды уәде еткені маңызды, олар қазір бұрынғыдан да маңызды. Инфляция, жанар-жағар май, жем-шөп және басқа да өндіріс құралдарына бағаның тез өсуі, экспортқа шектеулер - осының бәрі агробизнеске үлкен қысым жасайды. Көптеген адамдар үшін субсидияларды уақтылы алу - бұл аман қалу мүмкіндігі.  «Бұл - жан айқайы!» - дейді фермерлер кездесуде.

Бірақ олар мемлекеттік қолдаудың орнына бюрократиялық рәсімдердің күрделілігі туралы түсінік алады.

«Астана-Бизнес» аграрлық холдингінің директоры және облыстық мәслихаттың депутаты Фарид Абитаевтың айтуынша, ол Владимир Гайламазянға нақты кім – қандай адам және қандай ведомство жедел қаражат бөлуге кедергі келтіретіні туралы сұрақпен жеке жүгінгенін айтты.

- Біз үшін, өндірушілер үшін, қаражатты кім беретіні, алу тетігі қандай екені маңызды емес. Біз үшін барлығы бір тұлға – мемлекет: бағдарлама операторы ретінде сіз, әділет, қаржы министрлігісі және т.б. Біздің кәсіпорында барлығы үшін бір директор жауапты болғандықтан, біз сізден - бағдарлама операторынан осы ақшаны беруіңізді сұраймыз, - деп атап өтті ол. - Бізге алгоритм беріңіз: кім кінәлі, кім кедергі келтіруде, қай кезеңде, біз осы мәселені облыс әкіміне дейін жеткізіп, шешетін боламыз. Қажет болса, біз Астанада шешетін боламыз. Бірақ мен сізден бүгін осы ақшаны алуға кедергі жасайтын кім екенін жазуды өтіндім.  Қандай министрлік және т.б.? Біз үшін сіз, Әділет министрлігі, мемлекет - бір тұлға. Біз сізге құжаттарды тапсырдық - енді бізге ақша беріңіз. Баға мәселесі әркім үшін әр түрлі, масштаб әр түрлі, бірақ бәрінің проблемасы бір. Егер сіз бағдарлама операторы ретінде біз үшін күреспесеңіз, онда бізде сұрақ туындайды: бүгін өз орнында отырып, біздің субсидияға қол жеткізуіміз үшін қол ұшын да тигізгісі келмейтін басшымыздың болғаны дұрыс па?

Сөз соңында…

Кездесу соңында ШҚО әкімінің орынбасары Ержан Нұрбаев фермерлерге қаражат бөлу рәсімін жылдамдату үшін қолдан келгеннің бәрін жасауға уәде берді.

Тақырып бойынша оқу: Агробизнес субсидиялау жүйесін өзгертуді сұрайды

Сонымен қатар, ШҚО Кәсіпкерлер палатасының директоры Қайрат Мамырбаев фермерлерге Qoldau порталына өтінім беруге көмек көрсету үшін Палатаның аудандық және қалалық филиалдарына жүгінуді ұсынды. Бұл көптеген адамдарға қажет, өйткені ауылдарда қарапайым әлсіз интернет бұл рәсімнен тез өтуге мүмкіндік бермейді.

Сонымен бірге субсидиялардың ағымдағы жылы игерілетініне ешкім кепілдік бере алмайды. Бұл мәселені көптеген қағидалармен байланысты АШБ басшысы ғана емес, сонымен қатар бірқатар министрліктердің уәкілетті тұлғаларымен өзара іс-қимыл жасай отырып, өңір басшылығы да шешуі тиіс.

Светлана Калинкина