Сульфоаммофос бидайдың өнімділігі мен сапасына қалай әсер етеді

Қазақстандағы өнімділіктің негізгі шектеуші факторы ылғал болып табылатынына қарамастан, фермерлер табыстың барлық басқа компоненттері - агротехникалық іс-шараларды өткізу мерзімдерін сақтау, сорттар мен сапалы тұқымдарды дұрыс таңдау, өсімдіктерді стресс пен зиянкестерден қорғау, сондай-ақ топыраққа минералды тыңайтқыштар енгізу туралы ұмытпауы керек. Тұрақты нәтиже осы шарттардың барлығы орындалған жағдайда ғана келеді.

Әзірге Қазақстанда соңғысымен бәрі бірқалыпты емес. 2023 жылдың басында Үкімет отырысында ҚР премьер-министрі Әлихан Смайылов отандық аграршылар жыл сайын 10 млн тоннаға жуық жоғары сапалы астық алмайтынын, өйткені топыраққа тыңайтқыштардың жеткілікті мөлшерін енгізбейтінін атап өтті. Сарапшылар тыңайтқыштарды қолданудың қазіргі көлемін ғылыми қажеттіліктің 26%- ғана деп бағалайды.

Бидай өсіру кезінде тыңайтқыштардың ең танымал түрлерінің бірі - сульфоаммофос. Оны Қазақстанға құрамында фосфор бар тыңайтқыштардың әлемдегі ең ірі өндірушілердің бірі- «ФосАгро» тобына кіретін «ФосАгро-Регион» компаниясы жеткізеді. Тыңайтқыштың маркасы NP(S) 20:20(14). Өнімнің құрамына 20% азот, 20% фосфор және 14% күкірт кіреді. Бұл элементтердің арақатынасы бойынша оңтайлы және фосфордың тез ерігіштігін қамтамасыз етеді. Тыңайтқыш өсімдіктің ауа-райының күйзелісіне, соның ішінде ылғалдың жетіспеушілігіне төзімділігін арттырады, дәннің пісуін тездетеді және оның сапасын жақсартады. Сульфоаммофос технологиялық, оны фермада бар минералды тыңайтқыштар таратқыштармен және сепкіштермен қолдануға болады.

Мұның бәрін егу кезінде сульфоаммофос енгізу тәжірибесі бар қазақстандық фермерлердің өздері айтады.

- Биыл біз сульфоаммофос сатып алдық, оны көктемде тұқымдармен қатарларға қостық. Нәтижесі көп күттірмеді - дақылдардың дамуы өте жақсы болды. Келесі жылы біз осы тыңайтқышпен жұмыс істеуді жоспарлап отырмыз, өйткені біз оның әсерін көрдік. Әрине, қорытынды нәтижені күзгі жауын-шашын бүлдірді, бірақ қандай жағдай болмасын, біз жақсы өнім алдық, - деп «ЕрХанАгроСК» ЖШС директоры Орал Дастан өнім сапасы туралы пікірімен бөлісті.

Өз кезегінде «УАК и К» ЖШС агрономы Игорь Яковлев сульфоаммофосты дәнді және майлы дақылдарға қолданудың тамаша нәтижесін атап өтті.

- Егіс алдында бесінші мамырда тыңайтқыш енгізілді. Бұл ретте өнімнің тиімділігін бағалау және өнімділікті салыстыру үшін бақылау жер телімін бір егістікте қалдырдық. Нәтижесінде тыңайтқыштар жақсы нәтиже көрсетті, - деді ол. - Бұл күрделі тыңайтқыш болғандықтан, оның бір түйіршігінде азот, фосфор және күкірт теңдестірілген түрде болады, - деп атап өтті ол.

 «CemEx Engineering» ЖШС агрономы Кристина Хванның (суретте) айтуынша, минералды тыңайтқыш егу алдында немесе егумен бірге сепкіштермен немесе егу кешендерімен енгізіледі.

- Құрамында күкірт бар тыңайтқыштарды енгізу топырақтың агрохимиялық көрсеткіштері негізінде және дақылдың биологиялық ерекшеліктеріне сүйене отырып нақты нормалануы тиіс. Біздің компания оны ескереді, ауыл шаруашылығы өндірушілеріне топырақ, су және тыңайтқыштарды агрохимиялық талдау бойынша аккредиттелген зертхананың агрономиялық консультациялары мен қызметтері қажет, - деді Кристина Хван.

Тақырып бойынша оқу: Неліктен сульфоаммофос - ең дәмді тыңайтқыш

Ал «Найдоровское» ЖШС-де «ФосАгро» сульфоаммофос егіс алдында қолдану үшін ең жақсы бренд болып саналады.

- «ФосАгро» сульфоаммофосының құрамы да, ерігіштігі де дәнді дақылдарды қоректендіру үшін өте қолайлы, - дейді «Найдоровское» ЖШС директоры Павел Лущак. - Маған сульфоаммофосты жақсы сипаттайтын тұжырымдама өте ұнайды - «бұл өсімдіктерге арналған ең дәмді тыңайтқыш». Біз үшін бұл тыңайтқыш маңызды, өйткені бізде pH 8,1-8,2 сілтілі топырақ бар. Мұндай топырақты қышқылдандыру керек, бұл үшін сульфоаммофостағы азот пен күкірт жақсы қызмет етеді.

Сульфоаммофостың ғылым тұрғысынан өсімдіктердің дамуына қалай әсер ететіні туралы ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, А.И. Бараев атындағы АШҒӨО ЖШС агрохимия және тыңайтқыштар зертханасы меңгерушісінің міндетін атқарушы Яков Наздрачёв (суретте) айтты.

- Сульфоаммофос - күрделі тыңайтқыш. Ауыспалы егістерде оны кез - келген дақылға шектеусіз енгізуге болады, - деді Яков Наздрачёв.

Сонымен қатар, сарапшы сульфоаммофосты оның ең үлкен экономикалық тиімділігі үшін топыраққа енгізудің негізделген дозаларын таңдаудың маңыздылығын атап өтті.

Айта кету керек, күкірт өсімдіктердің азот пен көмірсулар алмасуына, тыныс алу процесіне қатысады, бұл дақылдардағы ақуыз мен майдың көбеюінің негізгі "тұтқасы" болып табылады. Күкірттің жетіспеушілігі өсімдіктердің әлсіз дамуына және нәтижесінде өнімділіктің төмендеуіне әкеледі. Күкірт барлық дақылдардың өсуі мен дамуы үшін қажет, ал көкөніс, майлы дақылдар, дәнді-бұршақты дақылдары, дәнді дақылдар оның жетіспеушілігіне өте сезімтал.

Данияр Садвакасов

Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.