«Кең дала 2» - АӨК несиелендірудің үздік бағдарламасы ма?

Аграрлық бизнес Қазақстанның бүкіл экономикасының өсуінің драйвері бола алады. Дегенмен, елдің ауыл шаруашылығы әлі күнге дейін ұзақ мерзімді жеткіліксіз қаржыландыру салдарынан бұл әлеуетті аша алмады. Фермерлердің несиелік ресурстарға қол жетімділігін жеңілдету үшін 2024 жылдың басында «Кең дала 2» бағдарламасы іске қосылды. Оның операторы "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингінің құрылымына кіретін Аграрлық несие корпорациясы болды.

Бұл өнімнің басқалардан түбегейлі айырмашылығы неде екенін ElDala.kz порталына АНК басқарма төрағасының орынбасары Тимур Аяпбергенов айтып берді.

Бейне форматындағы толық сұхбатты біздің youtube арнамыздан көріңіз:

- Аграрлық нарық сарапшылары «Кең дала 2» бағдарламасының іске қосылуын осы маусымның басты оқиғаларының бірі деп атайды. Ол фермерлер үшін неге соншалықты тартымды болды?

- «Кең дала 2» бағдарламасына енгізілген қаржыландырудың жаңа шарттары бұрын-соңды болмаған, бұл механизм фермерлер үшін бірқатар маңызды мәселелерді шешеді.

Біріншісі: қарыз алушылар үшін жылдық 5% деңгейінде жеңілдікті сыйақы мөлшерлемесі қамтамасыз етілді.

Бұрын фермерлер пайыздық мөлшерлемені төмендету үшін субсидия алу үшін жергілікті ауыл шаруашылығы басқармаларына жүгінуге мәжбүр болды. Олар жаңа міндеттемелерге қол қоюы керек, ақшалай қаражаттың бөлінуін күтуі керек еді, бұл олардың қаржылық әл-ауқатына қатты әсер етті. Енді бұл қажет емес, осы өнім аясында корпорация тиісті мемлекеттік субсидиялау Ережелеріне өзгерістер енгізуге бастамашы болды, соның арқасында фермерлер үшін барынша тиімді және ыңғайлы жағдайлар жасалды. Атап айтқанда: мөлшерлемені субсидиялау бойынша барлық жұмысты Аграрлық несие корпорациясы тұлғасында кредитор өз мойнына алды. Фермер қосымша операцияларды қажет етпестен арзандатылған мөлшерлемені алады.

Екінші: көбінесе АӨК субъектілері корпорацияға несие қаражатын алу үшін жүгінген кезде кепілмен қамтамасыз етудің жетіспеушілігі мәселесіне тап болады. Бұл мәселе туралы ауыл шаруашылығы саласының барлық кәсіпкерлері мен қоғамдық ұйымдары айтады.

Мемлекеттік қолдаудың жаңа тетігіне сәйкес «Кең дала 2» бағдарламасы бойынша фермерлердің қарыз сомасының 85%-на «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры кепілдік береді.

Осылайша, көктемгі егіс жұмыстарын жүргізуге қарыз алған кезде аграрийлерге барлық несиенің 15%-дан аспайтын сомаға кепіл беру жеткілікті.

Сонымен қатар, егер алдыңғы жылдары несиелер қысқа мерзімде берілсе және оларды 1 желтоқсанға дейін өтеу қажет болса, қазір қаржыландыру орта мерзімді болып табылады, өтеу мерзімі ұзартылды. Атап айтқанда: қарыздардың 50% өтеу 1 желтоқсанға дейін, қалған 50% – 1 наурызға дейін жүзеге асырылады. Бұл фермерлерге егінді жақсы бағамен сатуға мүмкіндік береді.

- Шынында да, жеңілдікті шарттар. Осы маусымда «Кең дала 2» бойынша қанша қаржыландыру көлемі берілді және келесі маусымға қанша жоспарлануда?

- 2024 жылы Аграрлық несие корпорациясы көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарына алдыңғы жылдары берілген 140 млрд теңгемен салыстырғанда 320 млрд теңге бағыттады.

ҚР Президентінің тапсырмасын орындау шеңберінде Үкіметтің қолдауымен 2025 жылғы көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарына 700 млрд теңгеге дейін бағытталатын болады, оның 560 млрд теңгесіне дейін «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ және Аграрлық несие корпорациясы нарықтық капитал көздерінен тартылатын болады.

Осы жылдың соңына дейін фермерлерді несиелеуге «Кең дала 2» бағдарламасы бойынша 100 млрд теңге бөлінді. Қазірдің өзінде 86,2 млрд теңге сомасына 713 АШТӨ-ден өтінімдер қабылданды. 41 фермер жалпы сомасы 2,3 млрд теңгеге несие алды.

Осылайша, ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер мемлекеттік қолдау шараларының арқасында барынша қолайлы жағдайлар бойынша жедел қаржылық қолдау ала алады.

- Дегенмен, фермерлерге ақша не үшін қажет? «Кең дала 2» бағдарламасы қаржыландыруды қандай мақсаттарға бөлуге мүмкіндік береді және фермерлер несиені нақты не үшін жұмсайды?

- Желтоқсан айында ЖЖМ, тұқымдар, тыңайтқыштар, қосалқы бөлшектер, гербицидтердің бағасы егіс басталғанға қарағанда әлдеқайда төмен екені жасырын емес. Сондықтан фермер үшін қазір несие алу және 2025 жылғы егіс үшін қажет нәрсенің бәрін сатып алу тиімдірек.

Бұл мүмкін болу үшін ағымдағы жылдан бастап алғаш рет қаржыландыру көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарын жүргізуден бұрын басталады. Бұл дегеніміз, фермерлер тұқымдар мен тыңайтқыштарды алдын-ала сатып алып, техниканы дайындай алады. Мұндай мүмкіндіктер бұрын-соңды болмаған мемлекеттік қолдау шаралары мен нарық көздерінен қаражат тартудың арқасында пайда болды. Бұл өте маңызды - өйткені барлық осы ресурстарды сатып алу агротехнологияны толығымен сақтауға мүмкіндік береді, нәтижесінде ол жоғары өнімділікке кепілдік береді, демек, шаруашылық табысты болады.

- Ең маңызды сұрақ: «Кең дала 2» бағдарламасына қатысу және қаржыландыру алу үшін фермерге қайда бару керек?

- Аграрлық несие корпорациясының филиалдары Қазақстанның 19 қаласында ұсынылған. Бізде 5353 нөмірі бойынша call-орталық жұмыс істейді. АНК интернет-порталы бар, онда несиелеудің барлық бағдарламасымен егжей-тегжейлі танысуға болады. Сондай-ақ, біз смартфонға жүктеуге және пайдалануға ыңғайлы мобильді қосымшаны іске қостық. Онда көптеген пайдалы ақпарат бар.

- «Кең дала 2» бағдарламасының іске қосылуы фермерлерге қажетті несие ресурстарын алуға және елдің аграрлық секторының толық әлеуетін ашуға көмектеседі деп үміттенеміз.

- Иә, мен ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге тағы да айтқым келетіні: ағымдағы күні «Кең дала 2» бағдарламасы ашық, біздің филиалдарға келуіңізді, шарттармен танысуыңызды, мамандарымызбен кеңесіп, несие алуға өтініш беруіңізді сұраймын. Біздің қызметкерлер барлық қажетті құжаттарды дайындауға көмектеседі. Қаражатты неғұрлым тез алсаңыз, келесі аграрлық маусымға соғұрлым жақсы дайындаласыз. Ал көктемде қаржы мәселесімен емес, жердегі жұмыстармен айналыса аласыз.