Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Qazaq aqbas еркін жайылымда қандай салмақ қосады?
Сиыр етін өндіру 2010 жылы Қазақстанның агроөнеркәсібінің басым бағыты болды. Дәл осы кезде «Новокиенка» ЖШС бұрынғы сүт бағытын етке ауыстырды. Бірақ елдегі көптеген шаруашылықтардан айырмашылығы, олар шетелдік тұқымды емес, qazaq aqbas ірі қарасын таңдады. Олар осы жылдар бойы ұлттық брендті табысты дамытып келеді.
ElDala.kz тобы Ақмола облысының Новокиенка ауылына АгроКараван Ет 2023 бесінші күнінде келді.
«Новокиенка» ЖШС 2004 жылы құрылған және бастапқыда өсімдік шаруашылығы мен сүтті мал шаруашылығына маманданған. Олар 24 мың га егіс алқабымен бүгінгі күнге дейін түрлі дақылдарды (оның ішінде мал азығын да) өсіруді жалғастыруда. Бірақ 2010 жылы мал шаруашылығы сүттен ет бағытындағы мамандандыруды өзгертті.
Шаруашылықта жайылымдар жеткілікті болғандықтан, мәселе тек тұқымды таңдауда болды. Мұнда олар дұрыс таңдау жасап, қазақтың ақ басына тоқталды.
«2011 жылы 15 асыл тұқымды qazaq aqbas сиырларын әкелдік», - дейді «Новокиенка» ЖШС директоры Ренат Шалкембаев (негізгі суретте). – Осы малдардан қазақтың ақбас тұқымын өсіру «Новокиенка» ЖШС-де басталды. Қазақтың ақбас тұқымды бұқаларын Қазақстан мен Ресейдің үздік өндірушілерінен сатып алдық. Қазір 393 бас аналық малымыз бар, жалпы qazaq aqbas асыл тұқымды мал саны 895 бас. Біздің бұзау шығымы өте жақсы, шамамен 90%. Бұл жеке мал басын көбейтіп, жыл сайын бұқалар мен құнажындарды сатуға мүмкіндік береді.
Қазақтың ақбас тұқымын таңдауға малдың тар жайылымдарға көнбістігі себеп болды: qazaq aqbas малы жемшөп қоры аз жерлерге арнайы өсірілетіндіктен, олардың рационында талғампаздық болмайды. Сондай-ақ, қазақтың ақбас малы ауруға төзімділігін және температураның ыстықтан суыққа дейін күрт өзгеруіне шыдамдылығын көрсетеді.
Qazaq aqbas пайдасына тағы бір маңызды дәлел - ерекше дәмі бар мәрмәр еті. «Новокиенка» ЖШС-де асыл тұқымды мал өсірумен қатар тауарлық мал ұсталатын бордақылау алаңы да бар. Қазірдің өзінде бордақыланған бұқаларды сою үшін шаруашылықта заманауи санитарлық қауіпсіздік нормалары бойынша жұмыс істеуге қажетті барлық жағдайлар жасалынған мал сою алаңы салынды.
Шаруашылық асыл тұқымды аналықтарды 800 басқа дейін көбейтіп, мал басын одан әрі көбейтуді жоспарлап отыр.
Оның үстіне бордақылауда 3000 басқа дейін бар. Ол үшін барлық жағдай бар – шаруашылықта жемшөп жеткілікті мөлшерде өндіріледі, әдетте бір жарым жылдық қоры бар. Бұл маусым барлық күрделілігіне қарамастан ерекшелік болмады. Фермада жем жаздың ортасында жиналады, ол кезде ауа-райы азды-көпті қолайлы болды және жұмысқа ештеңе кедергі келтірмеді.
Пішендеме дайындау үшін үш компонентті астық қоспасы бар дақылдар бар, оған биыл 1 600 гектар жер берілді. Пішендік үшін көпжылдық шөптердің дақылдары (бидай, бром, эспарцет, жоңышқа) жыл сайын жаңартылып, бір жылдық шөптер де егіледі. Шаруашылықтың егістік жері жеткілікті болғандықтан, мал азығынан еш қиындық жоқ.
Азық қоспаларын дайындау үшін шаруашылық жем зауытының қызметтерін пайдаланады, мұнда барлығы рецепт бойынша жасалады. Азық таратқышы тек дайын қоспаны азықтандыру үстеліне жеткізуі керек.
Ірі қара қазан айының аяғынан мамырдың басына дейін іргеде болады. Қыста ұстау үшін ескі сүт фермасы негізінде қайта қалпына келтірілген сиыр қоралары және желден қорғайтын модульдері бар іргелес кең серуендеу алаңдары бар. Мал қыстың көп бөлігін таза ауада өткізеді, онда ол өзін жайлы сезінеді.
Қазақтың ақбас тұқымының ірі қарасы жылдың жылы мезгілін жайылымда еркін бағып, қосымша азықтандыруды қажет етпейді. Оның үстіне ақбастың салмақ қосуы өте жақсы, тәулігіне 1-1,5 кг.
- Бұл qazaq aqbas-тың үлкен артықшылығы, өйткені бұл жағдайда еттің құны малды қорада бағудан әлдеқайда төмен, деп атап өтті Ренат Шалкембаев.
Дегенмен, шаруашылықтың негізгі өнімі ет емес, асыл тұқымды мал. Жыл сайын бірінші дәрежелі шаруа қожалықтарына жататын «Новокиенка» ЖШС 200-ге жуық жас малды, оның ішінде 40-қа дейін бірінші сортты бұқаларды өткізеді. Сатып алушылар еліміздің түкпір-түкпірінен келеді.
Ал олардың төлін көбейтуге келетін болсақ, «Новокиенка» ЖШС Қазақтың ақбас тұқымының республикалық палатасының қолдауымен соңғы екі жылда үздік бұқалардан алынған материалды қолдан ұрықтандырумен өте байыпты айналыса бастады. Тұқым Асыл Түлік асыл тұқымды орталығынан таңдалады. Әрине, табиғи жұптау бар - сонымен қатар үнемі жаңартылатын жақсы бұқалармен.
Тақырып бойынша оқу: Qazaq aqbas чемпион бұқалары қалай өсіріледі?
Ренат Шалкембаевқа және оның шаруа қожалығына барлық жоспарларды жүзеге асыруда табыс тілей отырып, біз АгроКараван Ет 2023 бағыты бойынша әрі қарай жолға шықтық. Естеріңізге сала кетейік, ElDala.kz ұжымы бұл жобаны Қазақ ақбас тұқымының республикалық палатасымен және BaiBolsyn.kz ашық аграрлық нарықпен бірлесіп жүзеге асыруда.
