Қазақстан үкіметі отставкаға кетті

Газ бағасының көтерілуіне қарсы жаппай наразылықтар аясында жағдай шиеленіскеннен кейін Қазақстан үкіметі отставкаға кетті. Премьер-Министрдің міндетін атқарушы болып Әлихан Смайылов тағайындалды. Бұл туралы Ақорданың баспасөз қызметі хабарлады.

Бүгін отырыс барысында ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев атқарушы биліктің басты міндеттерінің бірі - инфляцияны тежеу орындалмағанын мәлімдеді. Сонымен қатар, ол сұйытылған газ бағасының өсуіне байланысты наразылық ахуалына жол бергені үшін Үкіметте, атап айтқанда Энергетика министрлігінде, сондай-ақ "Қазмұнайгаз" және "Қазақгаз"компанияларында ерекше кінә бар екенін атап өтті.

Президент өткен жылдың маусым айында Маңғыстау облысында сұйытылған газ өндіретін ҚазГӨЗ базасында жаңа зауыт құрылысын жеделдетуді тапсырған өз тапсырмасының іске асырылу барысын сынға алды.

"Қазіргі уақытта тек техникалық-экономикалық негіздеме әзірленген. Жобаны қаржыландыру мәселесі шешілген жоқ", - деді ол.

Сондай-ақ, президент осы жылдың басынан бастап нәтижесінде ресурстың бағасы күрт көтерілген газдың электронды сауда-саттығына өтуінің жүзеге асырылуын сынға алды.

"Сұйытылған газ сауда-саттығын ұйымдастыру мен өткізудің қолданыстағы ережелері пысықталмаған. Электрондық сауда-саттық барысында бағаның өсуін шектеу тетіктері көзделмеген. Нәтижесінде Энергетика министрлігі электрондық сауда-саттыққа жедел әрекет ете алмады және оны тоқтата алмады", - деп атап өтті президент.

Тақырып бойынша оқу: Қазақстанда дизель отынының қымбаттауы жалғасуда

Қасым-Жомарт Тоқаев ағымдағы жағдайды тұрақтандыру үшін қабылданатын бірқатар бірінші кезектегі шараларды атап өтті. Атап айтқанда, монополияға қарсы органға сұйытылған газдың бағасын 180 күнтізбелік күн мерзімге уақытша бағалық реттеуді енгізу тапсырылды. Өңірлердегі халық үшін шекті бағалар өткен жылдың соңындағы баға деңгейінен аспауы тиіс.

Сондай-ақ Үкіметке сұйытылған газды электрондық сауда алаңдары мен биржалар арқылы өткізуге толық көшуді бір жылға ауыстыру тапсырылды. Осы кезеңде нормативтік-құқықтық базаны мұқият дайындау, сауда алаңдарының ашық жұмысын қамтамасыз ету және бағаның күрт өсуін шектеу тетіктерін енгізу қажет.

"Бас прокуратураға бәсекелестікті қорғау агенттігімен бірлесіп, бағалық сөз байласу мен өзге де бәсекелестікке қарсы іс-әрекеттерге қатысты тергеу жүргізуді тапсырамын. Тергеуді жедел жүргізіңіз. 20 күн ішінде есеп беріңіз", - деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Сонымен қатар, ол бензин мен дизель отынының бағасын 180 күн мерзімге мемлекеттік реттеуді енгізуді тапсырды.

Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына да мемлекеттік бағалық реттеу енгізіледі. Шешімді нақты өңірдегі әлеуметтік-экономикалық жағдайды ескере отырып, өңірлердің әкімдері қабылдайды.

Естеріңізге сала кетейік, 2021 жылы азық-түлік бағасының өсуі 10% - дан асты. Оның ішінде азық-түлік инфляциясына үлкен үлес ЖЖМ бағаларына тиесілі: егін жинау кезінде фермерлер дизель отынының тапшылығына тап болды және нәтижесінде оны көктемде 187 теңге/литрге қарағанда 316-317 теңге/литр бағамен сатып алуға мәжбүр болған еді. Сонымен қатар, бірнеше аймақта фермерлер астық кептіру қондырғылары жұмыс істейтін газ тапшылығына тап болды. Нәтижесінде дақылдың көп мөлшері бүліну қаупіне ұшырады.

Тақырып бойынша оқу: Қазақстандағы астық өнімі күйіп кетуі мүмкін

Бұған дейін жағдайды түсіндіре отырып, Президент Тоқаев елімізде дизель отынының тапшылығы жасанды түрде жасалғанына назар аударды.

Жалпы, фермерлер 2022 жылғы егіс 2021 жылға қарағанда екі есе қымбатқа түсетініне назар аударады.

Светлана Калинкина