АШМ кепілге қойылған ауыл шаруашылық жерлерін банктерден алу мәселесін талқылайды

Ауылдық жердегі халықты елді мекендердің маңындағы жайылымдармен қамтамасыз ету үшін әкімдіктер жерді пайдаланушылардан тиісті өтемақы алуға, сондай-ақ банктерден - егер бұл учаскелер кепілге қойылған болса, алып қоюға заңды  түрде құқы бар. Қазіргі уақытта бұл тәсіл кейбір жерлерде қолданылады, сондықтан осы жұмыс келесі аптадан бастап жанданатын болады, бұл шара жер комиссиясының отырысында мұқият талқыланатын болады. Бұл туралы ауыл шаруашылығы вице-министрі Рүстем Құрманов, бүгін өткен парламент мәжілісінде жер қатынастары туралы заң жобасын талқылай отырып мәлімдеді.

Вице-министр атап өткендей, тұрғындарды елді мекендердің айналасындағы жайылымдық жерлермен қамтамасыз ету әсіресе оңтүстік облыстарда өте маңызды болып тұр. Жақын арада жүргізілген сараптама жұмыстары көрсеткендей, жайылымдарға шамадан тыс екі есе артық көлемде мал жайылуда.

«Қолданыстағы Жер кодексіндегі тәртіп бойынша, әкімдіктер жайылымдық жерлерді мемлекет мұқтаждығы үшін алып қоюға мүмкіндіктері бар. Бұл нені білдіреді? Олар елді мекенге жер учаскесі жақын орналасқан адамдарға басқа жер ұсына отырып, жақын жердегі жерді ала алады немесе одан осы учаскенің құнын төлеп, сатып алады. Тіпті әкімдіктер халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін елді мекендердің жанындағы жерлерді тартып алған  жағдайлар да кездеседі. Бірақ бұл тәжірибе белсенді түрде қолданылмайды, яғни барлық әкімдіктер бұл жолмен жүрмейді», - деп атап өтті Рүстем Құрманов.

Тақырыпқа байланысты оқу: ҚР-да жайылымдық жер мәселесімен айналысатын жұмыс тобы құрылуда

Оның айтуынша, әкімдіктер тарапынан мұндай әрекеттердің заңдылығын прокуратура растаған және бұл жағдайда жер тапшылығы мәселесі туындаған кезде әкімдіктер әрекет етуі керек, яғни жерді тартып алуға құқы бар.

Алайда мәселе тағы да көптеген учаскелердің екінші деңгейлі банктерде кепілдікте тұруында. Вице-министрдің айтуы бойынша, әкімдіктер мұндай жерлерді мемлекет мұқтажы үшін алуға құқылы, бірақ бұл ереже іс жүзінде қолданылмайды. АШМ бұл мәселені Жер комиссиясының жұмысында жан-жақты талқылауды ұсынады.

«Жалдау құқығы бойынша мемлекеттен сатып алмай тұрып, иеліктен шығару мәселесін жер комиссиясы талқылайды. Бұл ереже 2016 жылы қабылданды және қазір мораторий жарияланды. Егер бұл тәртіпті комиссия қолдаса, ол күшіне енсе, жер пайдаланушы жалға алу мерзімі аяқталғанға дейін өзінің жер пайдалану құқығын басқа жер пайдаланушыға сата алады, кепілге қоя алады. Бұл мәселе, банктермен де шешілетін болады. Қазір іс жүзінде жағдай былай болып тұр: егер әкімдіктер белсенді жұмыс істесе, ол Жер кодексіне сілтей отырып, сотқа жүгінеді де, кепілге қойылған жерді банктен ала алады. Әрине, банк өкілдері несиені төлеу қажеттігін айтады, бірақ бұл жағдайда әкімдіктер оларды шығын ретінде есептен шығаруды ұсынады. Бірақ барлық әкімдіктер белсенді емес, сондықтан да жер мүлдем алынбай банктерде тұр. Менің ойымша, жер комиссиясы отырысында бұл мәселені алдымен банктерге қатысты шешу керек, өйткені қазір бұл аграрлық секторға қаржы салуға кедергі болып отыр», - деп түйіндеді сөзін Рүстем Құрманов.