Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Қазақстанда күзде картоп 120 теңгеден болады деп күтілуде
01 июня 2025
2025 жылдың күзінде фермерлер үшін жаңа өнімнің картопына қолайлы баға тоннасына 120 теңге болады. Осы аралықта қала тұрғындарының қыстың қамын жасайтын кезі, өйткені көктемде объективті себептерге байланысты бағаның өсуі орын алады. Бұл туралы ElDala.kz командасына «Найдоровское» ЖШС директоры Павел Лущак айтып берді. Шаруашылық Қарағанды облысында 20 мың га жерді өңдейді. Соның ішінде биыл суаруға 600 га картоп отырғызылды.
Бейне форматындағы толық сұхбатты біздің youtube арнамыздан көріңіз:
Неліктен тапшылық пайда болды
Қазақстанда суармалы егістік алқаптары жылдан жылға өсіп келеді, оның ішінде мемлекеттің жаңбырлату жабдықтарын орнату және тамшылатып суару жобаларын белсенді қолдауының арқасында. Сумен жабдықтау (өзендер, ұңғымалар, еріген сулардың жиналуы) мәселесін шеше алған шаруашылықтар жылдам қарқынмен өсе алады. Мысалы, «Найдоровское» он жыл ішінде суару алаңын 73-тен 600 гектарға дейін ұлғайтты. Сонымен бірге барлық ілеспе инфрақұрылым құрылды - мамандандырылған техника сатып алынды, агротехнология пысықталды, қоймалар салынды.
Алайда, барлық шаруашылықтар мұндай үдемелі ойластырылған жолмен жүрмейді. Суару бірден үлкен аумақтарға енгізіліп, сақтау мәселесі шешілмейтін мысалдар бар. Бұл ферманы күзде экспортқа немесе сауда желілері мен делдалдардың қоймаларына кететін барлық өнімді бірден нарыққа шығаруға мәжбүр етеді. Ал көктемде (немесе тіпті қыста) фермерлерде картоптың бос көлемі аз болады. Нарықтағы картоптың бұл біркелкі жеткізілмеуі осы маусымда біз көрген бағаның құбылуына әкеліп соқтырады: күзде картоптың келісі 100-120 теңге болса, қаңтарда 450-600-ге дейін көтерілді.
- Бағаның өсуінде өткен жылдың табиғи-климаттық жағдайлары маңызды рөл атқарды, - деп Павел Лущак түсіндірді. - Әдетте күзде-қыста Ресейден картоптың үлкен көлемі Қазақстанның солтүстік аймақтарына келеді. Бірақ күзде Ресей Федерациясының шекаралас аудандары қатты жаңбырға тап болғандықтан, олардың өнімі зардап шекті және олар Қазақстанға картоптың әдеттегі көлемін жеткізе алмады. Осы тапшылықтың аясында баға көтерілді.
Өзіндік құны қалай өсуде
Негізінде Қазақстан өз қажеттілігін өтеуге жеткілікті көлемде картоп өндіреді, ұйымдасқан шаруашылықтар оны 2 млн тоннаға дейін өсіріп, гектарына 350-500 центнерден өнім алуда. Бірақ мәселе көлемнің маусым бойынша біркелкі бөлінбеуінде: күзде ол тығыз, ал көктемде ол бос. Демек, өзара айырбас орын алады – күзде Қазақстан өзінің қазіргі уақытта пайдалана алмайтын артығын экспортқа жөнелтеді, ал жетіспеушілік кезеңдерінде қажетті көлемді шетелден: Ресейден, Өзбекстаннан, Пәкістаннан, Египеттен импорттайды. Әрине, сырттан әкелінетін картоп қымбатырақ, бірақ Павел Лущак бұдан қиындық тудырмауға шақырады.
- Өзіміздің картоптың тапшылығы екі-үш айға созылады, - деп түсіндірді ол. - Бұл ретте бір адамға айына картопты тұтыну нормасы 5 кг құрайды, тіпті картоптың құны 400 теңге болады делік. Бұл айына 2 мың теңге. Бұл қазіргі уақытта дабыл қағуға тұрарлық отбасылық бюджетке жүктеме ме? Бұл жерде фермерлер бағаның өсуінен ақша таппайтынын түсіну керек - дегенмен олар бізді жиі кінәлайды. Біздің шаруа қожалығы сұраныс шыңында картопты килограмына 190 теңгеден жоғары сатқан жоқ. Иә, бұл баға біз 120-дан сатқан күзге қарағанда жоғары болды. Бірақ қыста картоптың құны сақтау есебінен өсетінін түсіну керек - электр энергиясына шығындар өте үлкен, айтпақшы, ол біз үшін 30% қымбаттады. Сондай-ақ, сақтау кезінде егіннің бір бөлігінің бұзылуы сөзсіз. Мұның бәрі бағаға әсер етеді.
Бағаның тұрақтылығына қалай қол жеткізуге болады
Қазақстанда климатты реттейтін қоймаларды – тоңазытқыш жабдықтары бар қоймаларды салу (тек суық мезгілде тиімді болатын стандартты қоймалардағы мәжбүрлі желдетуден басқа) – баға жағдайын тұрақты ете алады.
Бірақ, тағы да, бұл өнім бағасын арттыру арқылы өтелуі қажет инвестицияларды талап етеді. Ал мұндай қоймалар электр энергиясын көбірек тұтынады. Осындай шешімнің экономикалық тиімділігін бағалау үшін Найдоровское қойманың бір бөлігін тоңазытқыш жабдықтармен жабдықтап, содан кейін салқындатқыш қоймаларды кеңейтудің орындылығы туралы шешім қабылдайды.
Жалпы, бағаның тұрақтылығы фермерлердің өздеріне де тиімді болар еді. Картопты терең өңдеуді дамыту оны қамтамасыз етуге көмектеседі. Мұндай жобалар Қазақстанда қарастырылуда. Атап айтқанда, «Найдоровское» чипсы өндіру үшін картоп өсіруге дайындалып жатыр. Бұл белгілі бір қант мөлшері мен салмағы бар арнайы сұрыпты өсіруді қажет етеді. Сондай-ақ, егінді мұқият жинауға және сақтауға қатаң талаптар қойылады.
- Бірақ мұндай картоп үшін өңдеушілер жақсы төлейді, форвардтық келісімшарттар жасайды, алдын-ала төлем жасайды, сондықтан мұндай ынтымақтастықтың мәні бар, - деп атап өтті Павел Лущак.
ElDala.kz командасы «Найдоровское» ЖШС ұжымына мол өнім мен жоғары сапалы картоп, сондай-ақ өнімнің қолайлы бағасын тілейді! Фермерлерге жоғары сапалы өнім өсіру бойынша агротехнологияларды қолдануға АгроКеруен Егістік 2025 жобасының серіктестері - «Эридон Қазақстан» компаниясы, ал топырақ өңдеуге арналған тұқымдар мен құралдарды жеткізуде - EVS Group компаниясы көмектесуге дайын.
