Ауа райына байланысты фермерлер 100 млрд теңгені ала алмаған

Әлемдегі климаттың жылынуы нәтижесінде Қазақстан аумағындағы ауа температурасы соңғы 100 жылда 2 градусқа өсті. Биылғы құрғақшылық жылы ҚР-дағы ауыл шаруашылығының ауа райына тәуелді екендігін көрсетті. Сондықтан елде  ауа райына бейімделген тәуекелдерді басқару жүйесі қажет. Бұл туралы премьер-министрдің атына берген депутаттық сауалында сенат депутаты Ақылбек Күрішбаев мәлімдеді.

Депутаттың пікірінше, бірінші кезекте еліміздің гидрометео қызметін жаңарту жұмыстарын аяқтау қажет.

«Ауа райының нақты болжамы болмағандықтан, біздің шаруалар егін егудегі оңтайлы мерзімді анықтай алмайды. Біздің есептеуімізше, биылғы жылы Қазақстанның солтүстік облыстарында дәнді дақылдардың ерте егілуінен біз астықтың үштен бір бөлігін жоғалтып алдық, ал бұл қазіргі бағамен фермерлер ала алмаған табыстың 100 млрд теңгесін құрайды. Бұл ауыл шаруашылығына қатысты ауа райын болжау жүйесінің жетілмегендігі туралы бір ғана мысал», - деп мәлімдеді сенатор.

Тақырыпқа байланысты оқу: «Қазақстан фермерлері суару жүйесінсіз жұмыс істей алмайды»

Сонымен қатар, отандық селекцияның жақсы деңгейде дамымауы астықтың төмен болуына және құрғақшылық кезінде олардың ысырап болуына әкеп соғады. Молекулярлық биологияның қазіргі заманғы әдістері негізінде құрғақшылыққа төзімді сорттар жасау қажет. Бірақ мұндай зерттеулерді қажетті көлемде қаржыландыру мәселесі шешілмеген.

Сондай-ақ, сенатор өңірлердің топырақ-климаттық әлеуетіне негізделген егіншілікпен айналысуға шақырды. Себебі қазір фермерлер «кім не істей алады» деген ұстанымға сүйеніп, жұмыс істейді. Мал шаруашылығының азықтық базасы шектеулі аудандарда ғана дамуда, қарқынды өсетін дақылдар құрғақшылық аймақта егіледі және т.б.

Түсімнің төмендігі топырақтың сарқылуына және минералды тыңайтқыштардың жеткіліксіз қосылуына байланысты. ҚР-да нақты егіншілік технологиясын кеңінен енгізу қажет, бірақ ол үшін егістіктің егжей-тегжейлі агрохимиялық картограммасы қажет.

«Еліміздегі мемлекеттік агрохимиялық қызмет бұл жұмысты қамтамасыз етпейді. Республикалық ғылыми-әдiстемелiк қызмет көрсету орталығы қолданатын топырақ талдаулары әдiстемелерi және тұтастай алғанда агрохимиялық тексеру жүйесi қазiргi заманғы талаптарға сәйкес келмейдi. Есеп комитетіне РҒӘҚКО ұстауға жұмсалатын бюджет қаражатының жыл сайын бөлінетін 400 млн теңге қаншалықты тиімді жұмсалатынын мұқият анықтауды ұсынамыз», - деп атап өтті Ақылбек Күрішбаев.

 Тақырыпқа байланысты оқу: Ауыл шаруашылығы министрлігі міндетті картограмманы енгізуді 2023 жылға дейін қалдырады

Қазақстанның АӨК-тегі тағы бір шешуін таппаған мәселе - егістікті суару. Мамандардың мәліметінше, елдегі гидроқұрылыстардың пайдалы әсер коэффициенті 0,45-0,55-тен аспайды, яғни суармалы судың 40% -дан астамы ағып жайдан-жай жоғалады. ҚР-да мал шаруашылығының кепілдендірілген азық базасын құру үшін жемшөп өндірісін кемінде екі есеге ұлғайту қажет.

«Бүгінде еліміздегі жайылымдардың 48% -ы судың жоқтығынан пайдаланылмайды. Жайылымдарды суландыру үшін құдықтар қазуды ұйымдастыру жөніндегі жоспарлардың орындалмау себептерінің бірі жер асты су ресурстары қорларының жеткіліксіз зерттелуі және жайылымдық мал шаруашылығының өндірістік инфрақұрылымының болмауы болып табылады», - деп көрсетілді сауалда.

Сенатор сондай-ақ фермерлерді оқыту үшін аграрлық білімді беретін орталықтарды барлық жерде ұйымдастыруға шақырды.

Депутат көтерілген барлық мәселелерді алдағы перспективадағы АӨК-тің басым негізгі міндеттері ретінде айқындауды сұрады.