Депутаттар ұнды биржадағы саудадан алуды талап етті

«Ақ жол» фракциясы мәжілісінің депутаттары Сауда министрі Бақыт Сұлтановтан бірінші сұрыпты ұнды биржадағы тауарлар тізімінен шығаруды сұрады. Депутаттардың пікірінше, Қазақстан ұн экспорттап отырған соңғы ел Ауғанстаннан да айырылады, өйткені осындай себептерден Тәжікстан мен Өзбекстанның нарықтарын  жоғалтқан еді.

«Алдын ала есептеулер бойынша, ұнды биржа арқылы сату оның құнын 500 тоннаның бағасын $1 000 дейін көтеруге әкеліп соғады. Бұл қосымша ауыртпалық ауған нарығы үшін бәсекеде біздің диірменшілеріміз қарсы тұра алмай, өзбек және тәжік бәсекелестері жеңіп, солардың пайдасына шешілуі мүмкін», - деп айтылды хабарламады.

Тақырыпқа байланысты оқу: СҚО аймағындағы 70% диірмен банкрот болды

Бұрын «Ақ жол» партиясына астық өндірушілер қауымдастығы мен диірменшілер одағы өтініш білдірген болатын. Сарапшылардың пікірінше, бірінші сұрыпты ұн биржадағы сауда-саттық жасауға жарамайды, өйткені бұл әр компанияның бренді, болып табылады, сатып алушылар үнемі белгілі бір өндірушінің тауарларын алуға тырысады.

Сонымен қатар, ұнның сақтау мерзімі шектеулі, бар болғаны 3-5 ай, сондықтан тауарларды қоймада ұзақ уақыт ұстап тұруға келмейді, сатып алушыға асықпай жеткізу үшін биржалық сауда-саттық жасауға жарамайды.

Сонымен бірге, әлі күнге дейін қазақстандық ұнның негізгі сатып алушылары  ауғандық компаниялар болып табылады, олар Қазақстандағы биржалық сауда-саттыққа қатысуға техникалық мүмкіндіктері жоқ. Сондықтан, олар қазақстандық бидайдан дайындалған өзбек немесе тәжік ұнын сатып алу логистикалық тұрғыдан жеңілірек және қаржылық жағынан тиімді болады.

«Қазіргі кезде Қазақстан ұнның ірі экспорттаушысы бола отырып, бидайдан  пайда табудың орнына, әккі көршілерге жағдай жасап, табысты солар табуда. Шикізат өндіретін елден жай ғана ұн тасымалдаушыға айналуда. Бүгінде елдегі 1 300-ден астам диірменнің тек 270-і  ғана қалды, қалғандары сол Өзбекстан мен Тәжікстанға көші елдерге барып, нәпақа табуда», - деп атап көрсетілген өтініште.

Осыған байланысты «Ақ жол» партиясы Сауда министрлігіне ұнды биржалық тауарлар тізімінен шығаруды, сондай-ақ ұн тарту саласының экспорттық саясатын жүйелі қолдау және отандық ұн өндірушілерді қорғау бойынша шаралар қарастыратын бағдарламаны дайындауды талап етті.

 Тақырыпқа байланысты оқу: Қазақстандық ұн өндірушілер биржаға қатысқылары келмейді

Бұған дейін Астық одағының сарапшысы- ресми өкілі Евгений Карабанов хабарлағандай, ұнды биржалық тауарлар тізіміне енгізу нарық субъектілері үшін ешқандай пайдасы жоқ. Бұл ойында биржа мен брокерлер ұсынатын жаңа делдалдық құрылым ғана ұтады, өйткені нарық қатысушылары мәмілелерді тіркеу үшін қаражат төлеуі керек.

«ETS биржасы бізге хабарлағандай, бұл түскен пайданың 0,075% құрайды. Бірақ кез-келген жағдайда - бағаға қосылатын қосымша шығындар да бар. Сонымен қатар, қосымша әкімшілік құжаттарды толтыру қажет, өтініш беруді және тағы басқа қағаздар жазу керек болады», - деді ол.

Айта кетерлік жағдай, Қазақстанда өзіндік астық нарығы қалыптасқан және қатысушылардың көпшілігі жылдар бойы серіктес тапқан, бұл өте маңызды. Жаңа талаптар бұл жағдайларды қиындатады, өйткені сауда-саттық контр-анонимді аукцион режимінде өтеді.

«Бізде бұрыннан, 10-15 жылдан бері жұмыс істейтін сатып алушыларымыз бар, олар бізді біледі, біздің шарттарымызды, астығымыздың сапасын жақсы біледі. Олар бізден сатып алғысы келеді. Бірақ мұндай формат болған жағдайда, олар мұны істей алуы қиын болып тұр», - деп атап өтті Евгений Карабанов.