Qazaq aqbas бұқаларын ангус бағасымен қалай сатуға болады

«Мал болмаса, ауыл болмайды», - дейді қазақстандық фермерлер. Өйткені, маусымдық егін шаруашылығына қарағанда адамдарды жыл бойы жұмыспен мал шаруашылығы қамтамасыз етеді. Сондықтан «Агро Даму» ЖШС ауылшаруашылық бизнесінің бірден үш бағытын дамытуда: өсімдік шаруашылығы, сүт фермасы және етті мал шаруашылығы. Бағыттардың бұл өзара байланысы және олардың өзара қолдауы шаруашылыққа кез келген маусымда өзін сенімді сезінуге мүмкіндік береді – әртараптандыру тұрақтылықты қамтамасыз етеді.

ElDala.kz командасы осында, Павлодар облысының Федоровка ауылына, АгроКараван Ет 2023 тоғызыншы күні келді.

Әрине, барлығының негізі – азық-түлікпен қамтамасыз ететін егін шаруашылығы. Сүт фермасы – адамдарды жыл бойы жұмыспен қамту. Ал етті мал шаруашылығы дегеніміз – жайылымдық жерлерді қолдану (шаруашылықта оның 20 мың гектары бар) және сүт фермасынан қалған жем-шөпті қыста етті малды ұстау үшін пайдалану.

2010 жылы мұнда бірден асыл тұқымды етті бағыттағы ірі қара, «Бакауов» шаруа қожалығының qazaq aqbas құнажындары алынды. Бастапқыда 250 бас мал болса, бүгінде 504-ке жетті.Шаруашылықтағы жалпы ірі қара 800-ге жуық. Бұзау шығымы 90 пайызға жуық.

- Бірінші санаттағы бұқаларды сатуда бізде еш қиындық жоқ, - дейді «Агро Даму» ЖШС құрылтайшысы Руслан Смағұлов (басты суретте). «Олар үлкен сұранысқа ие». Өткен жылы 176 бас бұқаны сатуға қалдырдық. Екінші санатты бұқалар – 100 бас, бірінші санатты – 76 бас. Бірінші санатты наурызға дейін басына 700-800 мың бағамен саттық. Өте жақсы, математика оның тиімді екенін көрсетеді. Екінші санаттағы 100 бас бұқаның 50-і де сәуір айына дейін сатылды, ал қалғанын KazBeef  компаниясы өте жақсы бағамен бордақылау алаңына апарды. Біз үшін баға бойынша бұл асыл тұқымды сатумен бірдей болып шықты.

Биылғы жылы фермадағы асыл тұқымды сату жүйесі өзгерді: ең жақсы бұқалар сорғыштан алынып тасталды және сақталды. Ал қалғандары қыста ұстауға жұмсалмай, даладан тікелей сатылды. Оларды KazBeef бордақылау алаңына жіберіп, бір килограмм тірі салмаққа 1300 теңге алдық. Бұл ангус үшін берілетін бағамен бірдей. Қазақтың ақбас төлі оның параметрлері үшін жоғары бағаланды - жеті айда бұқалардың салмағы +230 кг болды.

Сату географиясына келетін болсақ, бірінші санатты бұқаларды Қарағанды, Ақмола, Батыс Қазақстан облыстары алады. Екінші санаттағы бұқаларды негізінен тауарлық мал өсіретін Павлодар облысының шаруа қожалықтары мал басын жақсарту мақсатымен сатып алады.

Қашарларға келетін болсақ, оларды сатуда қиындықтар бар. Оларды шешу үшін "Агро Даму" ЖШС сату схемасын өзгертті. Мақсаты - 13-14 айлық қашарларды наурыз-сәуір айларында, негізгі сату маусымы болған кезде алу. Сол кезде сату әлдеқайда жеңіл.

- Рас, қашарды сату бағасы бұқадан әлдеқайда төмен, және біз онымен ештеңе істей алмаймыз, - деді Руслан Смағұлов.

Тақырып бойынша оқу: Цифрландыру qazaq aqbas үздік бұқаларын анықтауға қалай көмектеседі?

Бұқаларды шаруашылық үшін өз өнімділігіне зерттеуді Қазақ мал шаруашылығы ҒЗИ орындайды, оның мамандары селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстарға да жетекшілік етеді. Мұнда табиғи жұптау да, жасанды ұрықтандыру да қолданылады, бұл отарға жаңа қан ағынын береді.

 - Қолдан ұрықтандырудың артықшылықтарын көріп отырмыз, бұл әдіс көптеген мүмкіндіктер ашады, - деп атап өтті "Агро Даму" ЖШС директоры Руслан Букреев. - Біз ұрықты Asyl Tulik-те аламыз. Біз оны ет сипаттамалары мен салмағы бойынша жоғары әлеуетке ие ұрпақ алуға мүмкіндік беретін бұқалардан таңдаймыз. Qazaq aqbas бұқалары күшейтілген диетамен тәулігіне 1,5-1,6 кг салмақ қосады.

"Агро Даму" ЖШС-де өз егістік алқабы - шамамен 16 мың га. Негізінен дәнді дақылдар, сондай-ақ жемшөп үшін - судан шөбі, житняк, сүрлемге арналған жүгері өсіріледі. Жоспарда суаруды бастау бар, ол үшін ұңғымалар бұрғыланады: мұнда басқа су көзі жоқ. Сондай-ақ, жылдың жылы кезінде малды еркін жайылымда ұстайтын жайылымдық жерлер жеткілікті.

- Qazaq aqbas бізге өзінің көнбістігімен ұнайды, - деп түйіндеді Руслан Бөкеев. - Мұнда денсаулыққа қатысты ерекше мәселелер жоқ, мал ветеринарлардың назарын қажет етпейді. Ал, оның жылына жеті ай жайылымға шығуы күтіп-бағу мен азықтандырудан үнемдеу есебінен аз шығын береді. Мал жайлауға сәуірдің ортасында шығып, желтоқсанға дейін сонда қалады. Қазақтың ақбас тұқымының тағы бір артықшылығы – бұл мал көп қоректі.

Рас, осы маусым барлық фермерлер үшін қиын болды. Бір сәтте күн сәулесінен күйіп кеткен жайылымдар іс жүзінде шөпсіз қалғандықтан,  ақбастарды алғаш рет қосымша тамақтандыра бастады. Сүтті сиырларға дайындалған сүрлем жайылымға әкелінді. Айтпақшы, малдың өзі күтпеген жерден тапқыр болып шықты - бірігіп, бірнеше сиыр жайылымдағы кішкентай ағаштарды құлатып, жапырақтарды жеді.

Бірақ содан кейін тамыздың жауын-шашыны келіп, шөп жасылданды. Жағдай жақсарды. Қазір жайылымда шөп жақсы, ал қыстың алдында мал желтоқсан айында төлдеуді бастамас бұрын жақсы күш жинай алады.

- Бізде әр түрлі жылдар болды, - деп атап өтті Руслан Бөкеев. - Біз қыс бойы жем-шөпсіз жүрдік, тек судан шөптерінен шөп берген кез болды. Ал биылғы жылы жағдай керісінше болып отыр - шөп сатып алу үстеме, бірақ нарықта қазір 60 мың теңге/тоннаға берілетін арзан арпаның үлкен көлемі бар. Біз, мал өсірушілер, осы мүмкіндікті пайдалануымыз керек.

Осы уақытта қазақтың ақбас тұқымында сызықтарды жасау жұмыстары жүргізілуде. Олар малдың белгілі бір қасиеттерін бөліп көрсетуге және фермерлерге өз шаруашылықтарында асыл тұқымды өсіру үшін бұқаларды таңдауда көмектесуге мүмкіндік береді.

- Бүгінгі таңда бізде төрт сызықты тіркеу бойынша жұмыс жүріп жатыр, - деді қазақ Ақбас тұқымының республикалық палатасының директоры Бақтияр Өтелбаев - Олардың үшеуі - Батыс Қазақстан облысында, біреуі - Шығыс Қазақстан облысында. Әр сызықтың өзіндік бағыты мен өзіндік құндылығы бар. Мысалы, кейбір сызық  - малды далада ұстауға, ал кейбіреулері таулы жерлерде ұстауға қолайлы. Қазақстан - кең аумақ және барлық жерде жағдай әртүрлі. Әр сызықтың белгілі бір артықшылықтары болады. Бұл үшін селекционерлер жұмыс істейді.

Тақырып бойынша оқу: Мал экспортына тыйым салу Қазақстанның асыл тұқымды мал шаруашылығының дамуын тежейді

"Агро Даму" ЖШС-не барлық жоспарларды іске асыруда табыс тілейміз, ал өзіміз АгроКараван Ет 2023 бағыты бойынша әрі қарай жүреміз. Еске салайық, ElDala.kz командасы бұл жобаны Қазақтың ақбас тұқымының республикалық палатамен және BaiBolsyn.kz ашық аграрлық нарықпен бірлесіп жүзеге асыруда.

Сергей Буянов

Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.