Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Неліктен субсидияларды алып тастауға болмайды. АгроКеруен Сүт 2022, 8-күн
Құрғақ климатта сүт өндіру өте қиын, онда ауа температурасы +50 градусқа дейін қызады. Мұндай жағдайда сүт фермасының қалай жұмыс істейтінін және қалай дамитынын білу үшін АгроКеруен Сүт еліміздің оңтүстік өлкесі – Түркістан облысына барды.
Өңірде тек үш ірі сүт фермасы жұмыс істейді. Олардың екеуінде ElDala.kz командасы өткен жылы болды - «Борте милка» және «Қазына Жер».
Ал осы жолы біз Сарыағаш ауданының Дарбаза ауылында болдық, онда Sharkul food сүт фермасы жұмыс істейді. Мұнда келуге бізге серіктестер - Hunland компаниясы және Ірі қара малдың сүт және аралас тұқымдарының республикалық палатасы қолду көрсетті.
Sharkul food сүт фермасы 2001 жылдан бері жұмыс істейді. Алдымен, мұнда әулиеата тұқымды жергілікті сиырлар ұсталды. Уақыт өте келе, сүт өнімділігін арттыру және генетиканы жақсарту үшін селекциямен айналысу туралы шешім қабылданды. 2015 жылы мұнда алғаш рет Украинаның Полтава облысынан голштин-фриз тұқымының 66 сиыры әкелінді.
- Сол кезде біз аздап шатасып, аптап ыстыққа тап болдық, - деді Sharkul food директорының орынбасары Ибрахим Досболов. - Сиырлар фермаға температура +50 градус болған кезде әкелінді. Бұл өте қиын болды, мұнда ешкім бұл тұқым туралы ештеңе білмеді. Малмен бірге жүрген дәрігер бізге бір нәрсені түсіндірді, бірақ бәрібір қателіктер көп болды, қарапайым оларды немен азықтандыруды білмедік. Жергілікті сиырлар өте көнбіс, ал бұларға барлық ережелерді сақтай отырып, бәрін беріңіз.
Кейін фермаға Голландиядан консультант шақырылды, ол кейіннен Sharkul food үшін сауу залының жабдығын құрастырған Қазақстан-Голландия бірлескен фирмасында жұмыс істеді. Компания қызметкерлері рацион құрастыруға көмектесті. Олардың кеңестерінің арқасында іс орнынан қозғалып, компания қажетті жем-шөп дайындай бастады.
Тақырып бойынша оқу: АӨК дамыту бағдарламаларының құлдырауына кім кінәлі?
Ферманың шамамен 1000 га жері бар. Қыста бидай, көктемде арпа егіледі. Арпаны жинау шілде айында аяқталады, пішендеме салынады. Сабан да жиналады, өйткені қыста ол малға төсем ретінде қолданылады, сонымен қатар жемге қосылады. Содан кейін бидай жинау басталады. Нәтижесінде сиырлардың рационы 5-6 компоненттен тұрады, олардың негізгілері - арпа, бидай, жүгері сүрлемі, пішендеме.
Сондай-ақ шаруашылықта сүрлемге жүгері өсіретін 80 га суармалы жер бар. Жүгері дәнге өсірілмейді, дайын сатып алынады, өйткені бәріне жер жетіспейді. Өткен жылы құрғақшылық пен бағаның тым жоғары болуына байланысты тіпті сатып алу мүмкін болмады.
Биылғы жылы жемге қатысты жағдай әлдеқайда жақсы - жақсы арпа өнді, шамамен 10 кг/га.
- Биыл бидай егілмеді, біз оны көрші шаруа қожалығынан сатып аламыз, - деп түсіндірді Ибрахим Досболов. - Сондай-ақ рапс, рапс күнжарасын және премикстер сатып аламыз. Премикстерді «Кормовик» ЖШС-дан, рапсты «Эфко» бірлескен Ресей-Қазақстан кәсіпорнынан аламыз. Жалпы, рацион жаман емес. Қыста бізде сауын жақсы, тәулігіне 24-25 литр, ең шыңы - наурыз. Наурыз айынан бастап ыстық басталып, бізде барлық негізгі жемдер таусылады. Жануарлардың да тәбеті төмендейді, ал бізде қорлар бар. Мұнда бастысы - жаңа егінге дейін шыдау, егін жиналғаннан кейін біз рационды қайтадан көтере бастаймыз. Бір сиырдан жылына орта есеппен 5-6 тонна сүт аламыз.
Тақырып бойынша оқу: Неліктен әдемі сиыр көбірек сүт береді
Ыстыққа қарсы тұру - осы климаттағы негізгі міндеттердің бірі. Голландиялық мамандар сиырларды желдеткіштермен және су тұманын тудыратын салқындату жүйесімен жабдықтауды ұсынды.
- Жылу стресімен күресу үшін су салқындату жүйесі мен желдеткіштерді пайдаланамыз, бұл үй-жайдағы температураны 5-10 градусқа төмендетуге мүмкіндік береді, - деді Sharkul food зоотехнигі Мирас Қаржауов.
Ферманың өзіндік жерасты ұңғымасы бар, соның арқасында бөлмелерді салқындату үшін су беруге болады. Егер сыртта +50 градус болса, онда сарайда +40 болуы мүмкін.
- Украинада сатып алынған сиырлардың алғашқы ұрпағы үшін біздің ыстығымыз өте ауыр тиді, - деп еске алды Ибрахим Досболов. - Содан бері біз сол сиырлардан үшінші және төртінші буын алдық. Олар ыстықты әлдеқайда жеңіл көтереді. Бұл сиырлар осында туылып, өсіп, біз көріп отырғанымыздай бейімделді.
2015 жылы фермаға Украинадан алғашқы мал әкелінгеннен кейін, бір жылдан кейін Ресейден тағы 100 голштин әкелінді. 2017 және 2019 жылы мал Қазақстанда, Ақтөбедегі «Айс» ЖШС-дан сатып алынды. Sharkul food одан әрі мал сатып алуды жоспарламайды - енді жеке жас малды өсіру керек.
Шаруашылықта ұрықтандыру тек жасанды түрде қолданылады. Тек американдық асыл тұқымды малдың тұқымы сатып алынады, аға дәрігер іріктеумен айналысады, сонымен қатар Ірі қара малдың сүт және аралас тұқымдарының республикалық палатасы өз ұсынымдарын береді.
- Әрбір өндіруші бұқада оның барлық ерекшеліктері көрсетілген карточка бар, сондықтан біздің осалдығымызға, табында нені жақсарту керектігіне байланысты, біз бұқаларды таңдаймыз, генетиканы жақсартамыз, - деп түсіндірді Ибрахим Досболов. - Біз 2-3 жыл ішінде кем дегенде 1-2 бұқаны өзгертпеу үшін ұстап тұруға тырысамыз. Қиындықтар әлі де бар, өйткені жеткілікті бағамен жақсы бұқалар көп емес, біз бір жылға тұқым алуға тырысамыз. Көктемде біз әдетте тұқымның 500 дозасын аламыз, біздің мал басына әдетте бір жылға жеткілікті.
Бұқашықтар мұнда өздігінен семіреді, ет өз тұтынуына кетеді. Егер сатып алушылар хабарласса, олар сатады.
Тақырып бойынша оқу: Агробизнес Ауыл шаруашылығы министрлігінен не күтеді
Жақын арада Sharkul food-да мал басын көбейту жоспарланбайды. Қазір мұнда 400 бас сауын табыны бар және жергілікті жем-шөп базасы мал басын көбейтуге мүмкіндік бермейді. Ол бұрыннан бар малға жеткілікті.
Сүтті қайта өңдеу бойынша Sharkul food Food Master компаниясымен күн сайын ынтымақтасады. Сүт таситын танкерлер бұл жерден күніне орта есеппен 4 тонна сүт алады. Егер бұзауды және ферманың басқа қажеттіліктерін азықтандыру үшін пайдаланылатын сүтті қоссаңыз, онда күнделікті сүт өнімділігі күніне 5 тоннадан асады.
Фермада Ирландияда өндірілген Dairymaster сауу жабдығы, 12-ге 2 Swing over параллелі орнатылған. Ол сегізінші жылдан бері жұмыс істеп келеді, сапаға қатысты шағымдар болған жоқ, бірақ шығыс материалдарымен проблема бар, өйткені қазір әлемде логистика қиын. Ирландиядан қосалқы бөлшектер өте ұзақ уақыт кетеді, тапсырыс беріп, ақша аударғаннан кейін 1-1, 5 айдан кейін жетеді.
Тақырып бойынша оқу: Симментал тұқымын голштинге қалай айналдыруға болады
Алайда, бүгінгі таңда Sharkul food-тағы басты проблема сүт өндірісін субсидиялаудағы жоспарланған өзгерістер болып саналады.
- Міне бізде 400 бас сауын табыны бар, біз 1 литр сүтке 30 теңге субсидия аламыз, - деп атап өтті Ибрахим Досболов. – Осы жылы сол күйінде қалды, бірақ болашақ заң жобасында 400 бас сауын табынына дейінгі өндіріс литріне субсидияны 20 теңгеге дейін азайтады деп болжануда. Мен елордадағы Сүт палатасы жиналысының қатысушысы болдым, онда барлық мәселелер көтерілді. Барлығы қазіргі субсидияларды бұрынғы деңгейде қалдыру туралы Үкіметке өтінішін қолдады. Біздің жем-шөп базамыз 600 бас сауын табын ұстауға мүмкіндік бермейді, 400 бас - бүгінгі таңда біздің шегіміз. Егер субсидиялар азайса, бұл бізді түбегейлі құртады. Онсыз да әрең шыдап-бағудамыз! Мұндай ыстық құрғақ климатта жем-шөптің қазіргі деңгейін қамтамасыз ету өте қиын. Асыра беру - бұл өте көп. Сондықтан, Ауыл шаруашылығы министрлігіне үлкен өтініш - көбейту туралы айтпағанда, кем дегенде, бүгінгі субсидияларды қалдыру. Сол бір литрге 30 теңге.
Сондай-ақ, мемлекеттік қолдау проблемасы бюджетте ақшаның үнемі жетіспеуі болып табылады. Яғни, егер субсидиялар заң бойынша фермерге тиесілі болса, бұл оны алады дегенді білдірмейді. Өйткені, егер төлем үшін қазынада ақша болмаса, өтінімдер жай ғана қабылданбайды. Осылайша, тек инвестициялық субсидиялар бойынша Sharkul food үш жабдықты сатып алу арқылы ішінара өтемақы ала алмайды. Басқа да төлемдер іркілді.
Билік бар жүйені кезекті рет қайта жасамай, осыны шешуі тиіс.
