Қазақстандағы 2020 жылы сүт өндіру мөлшері бойынша ТОП-50 сүт фермасы
«Сиыр қанша сүт береді?». Бұл сұраққа жауап беру үшін шаруашылықта малды асырау мен азықтандырудың барлық жүйесі қаншалықты дұрыс та сауатты түрде құрылғанын анықтау қажет. Иә,белгілі бір кезеңге дейін мал басын арттыру арқылы өндірістің көлемін өсіре отырып нәтижеге қол жеткізіп, экстенсивті даму жолымен жүруге болады. Алайда, еңбек өнімділігін арттыру үшін селекционерлер сауын сиырдың барлық гендік әлеуетін пайдаланған кезде тек жақсы жетістікке қол жеткізуге болады.
АгроКаравана Сүт 2021 іс-шарасы барысында ElDala.kz порталының командасы малды асырау мен азықтандырудың алдыңғы қатарлы тәжірибесіне назар аударды. Ал біздің серіктестеріміз - Сүтті және құрама ірі қара мал тұқымдары республикалық палатасы және «Мустанг Азия» компаниясы әр ферманың жақсы және әлсіз жақтарын түсінуге көмектесті.
Сонымен қатар, Қазақстан бойынша статистика көңіл көншітпейді, 2020 жылы бір сиырдың орташа сауымы 2 360 литрді құрады. Бұл - шаруашылықтардың барлық деңгейінде болды, оның ішінде ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, фермерлік шаруашылықтар мен жеке шаруа қожалықтары да бар.
Алайда, мұнда нәтиже ферманың ауқымына тәуелді екендігі байқалады. Ірі шаруашылықтар малды күтіп-бағу және азықтандыру технологияларына инновацияларды енгізуге мүмкіндіктері бар болғандықтан, олардың нәтижелері де жоғары болуда. Ал ауыл тұрғындары ескі әдіспен жұмыс істейтін шаруашылықтарда нәтижелер өте нашар.
Тақырыпқа байланысты оқу: Қазақстанда сүтті АгроКараван іс-шарасы басталады
Яғни, егер 2020 жылы Қазақстанның сүт кәсіпорындарында бір бас малға шаққандағы орташа сүт сауу мөлшері 4 864 литрді құраса, ал жеке шаруа қожалықтарында бұл көрсеткіш 2 424 литрді құрайды. Фермерлік шаруашылықтарда көрсеткіш одан да төмен, бір сиырдан 1 835 литр сүт сауылады. Бірақ бұл жерде жалпы жағдайға бірнеше құрғақ аймақтар (БҚО, Атырау, Маңғыстау) бойынша деректер әсер етті. Ал жалпы алғанда, жеке шаруа қожалықтар және ұсақ фермаларда бұл көрсеткіш салыстырмалы түрде төмен болуда, мұның өзі жемшөп, ветеринария және басқа да мәселелерге байланысты.
Сүт алудан көшбасшы компаниялар жайлы айтатын болсақ, олар ферманың жұмысын ұйымдастыру кезінде мамандардың ұсыныстарына құлақ асып, мал азығының рациондардын құрастыруда талаптарды орындау керектігін айтуда.
Атап айтқанда, рейтингте бірінші орына тұрған «Айс» компаниясы тұр олар қатал климатта Ақтөбеде бір сиырдан 12 292,4 литр мөлшерінде орташа көрсетікішке жете алды. Бұл нәтижеге шаруашылықтың өз суармалы жерлерінде өсірілген шырынды жемшөптерін қолдану, сиырлардың қора-жайларында қолайлы микроклиматты ұстап тұру, сиырларға дұрыс жемшөп қоспаларын беру арқылы, нақты есептелген сапалы да рациондарды құрастыру және бұзаулаған кезде стресстерді жеңуге көмектесу арқылы қол жеткізілді.
Тақырыпқа байланысты оқу: Шөл даладағы «Айс». АгроКараван Сүт, 1 күн
Сондай-ақ, «Родина» агрофирмасында (10 040,8 литр), «РЗА» АҚ (9 515,3 литр), «Бек+» ЖШС (9 377,9 литр) және МДТШ (9 016,1 литр) барлық жұмыстар жоғары деңгейде ұйымдастырылды. Бұл көшбасшы бестікті ElDala.kz порталының командасы АгроКараван барысында көріп, оқырмандарға жоғары нәтижелерге қол жеткізу үшін фермаларда қандай жұмыс жасалатындығы туралы жан-жақты айтып берді.
Тақырыпқа байланысты оқу: Сүт өндірушілер рейтингін Зенченко и Ко және «Родина» Агрофирмасы бастап тұр
Әрине, көшбасшылар жоғары нәтижелерге қалай қол жеткізу қеректігі туралы құпияларымен бөлісуде. Табыстың кілті ең бастысы бар мәселе «Сиырдың тілімен не жесе, сүтінде сол болады» деген сөзден көрініс тапқан. Яғни, ең бастысы (генетикалық әлеуеттен басқа, әрине) - бұл азықтандыру рационы. Оның маңыздылығы туралы бізге Қазақстанның ірі сүт компанияларында малды азықтандыру және күтіп-бағу бойынша толық көмек көрсететуші «Мустанг Азия» компаниясының аға консультант-сарапшысы Михаил Морозов айтып берді.
- Бірінші кезекте, жүгері сүрлемі, бұршақ немесе дәнді дақылдардың (жоңышқа, эспарцет және тағы басқалар) сапасы маңызды, - деп атап өтті Михаил Морозов (суретте). - Мұның барлығы малды толыққанды азықтандыру үшін қажет. Егер фермада негізгі азық жетіспесе, онда рационды концентраттармен байытуға тура келеді. Бұл жерде қауіпті жағдайдың бірі - егер қандай да бір концентраттарды пайдалану шегінен асып кетсе, онда малдың метаболизмінің бұзылуын тудыруға әкеледі, бұл малдың түрлі ауруларына әкеп соғады. Бұл - бірінші. Екіншіден - жемшөп дайындау үшін барлық құрамдас бөліктердің болуы ғана емес, сонымен қатар сапалы миксер-жемшөп араластырғышты пайдалану да маңызды. Өйткені, рационды есептеу - жұмыстың бір бөлігі ғана және ол басты нәрсе емес. Табыстың кепілі - сапалы жасалған және тартылған жемшөпте. Барлық жемге қосылған азықтарды дұрыс араластырып, сиырға дұрыс беру керек. Сондықтан миксердің жұмыс істеу техникалық жағдайын бақылау маңызды. Бірақ бүгінде көбінесе жүзі сынып қалған пышақтары бар ескі құрал-жабдықтарды көреміз, ол жемді толыққанды араластыра алмайды. Қажетті пропорцияларды, компоненттерді дұрыс ұсақтап, үгіту қажеті - мұның бәрі өте маңызды.
Сондықтан да сүтті малды азықтандыру үдерісін бақылайтын-жасайтын мамандардың міндеті - жемшөп қоспаларының аудиті (total mixed ration). Олар жемшөпті рациондарды есептеп қана қоймай, миксерге компоненттерді белгілі бір пропорцияларда салу бойынша тапсырмаларды орындайды, сонымен қатар осы тапсырмалардың орындалуын да бақылайды. Алайда көптеген фермалардағы жұмысшыларының біліктілігі көңіл көншітпейді.
Тақырыпқа байланысты оқу: Дұрыс жасалған мал азығы сүт фермаларының тиімділігін қалай арттыруда
Сүт мөлшерін арттыруға қатысты жағдайда түрлі тәсілдер көмектеседі. Мысалы, «Родина» агрофирмасында және ««Галицкое» ЖШС-да немістің «Dairy Feeder» бағдарламасы орнатылған. Олар жемшөп қоспасын жасау кезінде жіберілген қателіктер мен дұрыс емес жақтарын анықтап,көрсетеді. Мұндай бақылау - табыстың кепілі.
- Фермада үш түрлі рацион болуы мүмкін, мысалы, зоотехник есептеп құрастыратын, жем-шөп таратушы араластырып беретін, ең соңында сиыр жейтін жемшөп болады, - деп атап өтті Михаил Морозов. - Яғни, қателік үш кезеңде де болуы мүмкін, ол - рационды жасау, араластыру, тарату кезінде. Ал егер сиыр зоотехник есептеген рационды жесе, онда нәтиже де жақсы болады.
Сергей Буянов
ЖОБА СЕРІКТЕСТЕРІ
ІРІ ҚАРА МАЛДЫҢ СҮТТІ ЖӘНЕ АРАЛАС ТҰҚЫМДЫ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ПАЛАТАСЫ
МУСТАНГ АЗИЯ
: 12292 «Айс» - сүт өңдеуге маманданған кәсіпорын.
«Айс» компаниясының шығаратын сүт өнімдерінің ассортименті:
Стерилденген сүт өнімдері;
Пастерленген және ерітілген сүт;
Ассортименттегі балмұздақ;
Қышқыл сүт өнімдері;
Бифидокультуралармен байытылған қышқыл сүт өнімі.
: 10041 "Родина» агрофирмасы" - өсімдік және мал шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеумен айналысатын көп салалы ауыл шаруашылығы компаниясы.
: 9515 «РЗА» - ІҚМ өсіруге және сүт өңдеуге маманданған кәсіпорын.
Сүт өнімдері:
сүт;
айран;
қаймақ;
сүзбе;
сары май;
құрт.
: 9378 «Бек +» - сүт бағытындағы ІҚМ өсірумен, сүт өндірумен, жемшөп дақылдарын өсірумен айналысатын компания.
: 9016 «Майлы дақылдардың тәжірибелік шаруашылығы» (МДТШ) - селекция мен тұқым шаруашылығымен, сондай-ақ сүтті мал шаруашылығымен айналысатын компания.
: 8337 «Адал» агроөнеркәсіптік компаниясы - кәсіпорын мал өнімдері мен шикізатын - сүт, сүт және қышқыл-сүт өнімдерін өндіреді, өңдейді және өткізеді.
Өнімдері:
сүт,
айран,
қаймақ,
сары май,
кілегей,
сүзбе,
ірімшік,
спред,
қаймақ өнімдері,
құрамында сүт бар өнім.
: 8170 Dinara-Ranch - етті бағыттағы ІҚМ өсіруге маманданған асыл тұқымды шаруашылық.
: 7951 «Тұрар» - ірі қара мал өсірумен, тұқым шаруашылығын және дәнді, бұршақты дақылдар өсірумен айналысатын компания.
: 7931 "ИМ. К.МАРКСА"- тұқым шаруашылығын және дәнді және бұршақты дақылдарды өсірумен, ІҚМ өсірумен айналысатын кәсіпорын.
: 7730 «Камышинское» - ірі қара мал өсіруге, сондай-ақ сүт өндіруге маманданған шаруа қожалығы.
: 7569 «Сарыағаш» - кәсіпорын «Арай Холдингінің» құрамына кіреді және жұмсақ және қатты сортты бидай өсіру, сүтті-етті бағыттағы асыл тұқымды ІҚМ өсіру сияқты аралас ауыл шаруашылығымен айналысады.
: 7406 Қазақ тамақтану академиясының «Амиран» зауыты - Қазақстандағы алғашқы және жалғыз зауыт.
«Амиран» сүт өңдеу зауыты
Зауыт тәулігіне 15 тонна сүт өңдейді және 6 айдан бастап балаларға арналған өнімнің 5 түрін шығарады:
Балаларға арналған ауыз сүт және ботқа дайындауға арналған сүт, 3,2%, 230 мл.
Балаларға арналған ашытылған сүт өнімі, 3,5%, 180 гр.
Балаларға арналған сүзбе пастасы, 9%, 100 гр.
Балаларға арналған дәнді сүзбе, 9%, 100 гр.
«Тірідей өнімдер» балалар йогурты, 2,8%, 180 гр.
Сондай-ақ ересектерге арналған өнімдер:
«Тірі» ашытылған сүт өнімі, 3,5%, 380 гр.
Сүт сарысуы, 0,2%, 500 мл.
Сүт сарысуы, 0,2%, 1 л.
Сүзбе, 9%, 450 гр.
Сүзбе, 9%, 220 гр.
Сүзбе, 0%, 450 гр.
Сүзбе, 0%, 220 гр.
Қаймақ, 20%, 1000 гр.
Қаймақ, 20%, 380 гр.
Қаймақ, 20%, 150 гр.
Сүт, 3,2%, 0,8 л.
Сүт, 2,5%, 0,8 л.
Айран, 3,2%, 0,5 л.
Айран, 2,5%, 0,5 л.
Ерітілген май, 99%, 900 гр.
: 7016 «Қазына-Жер LTD» - сүт ІҚМ өсіретін, сүт өнімдерін шығаратын, жем-шөп өндіретін ірі агроөнеркәсіптік компания.
: 6654 «Иван Зенченко» - ірі қара мал өсіруге, майлы дақылдар өсіруге маманданған компания.
: 6651 «Пахарь» - етті және сүтті ірі қара мал өсірумен, көкөніс, жемшөп және дәнді дақылдар өсірумен айналысатын шаруа қожалығы.
: 6619 «ТастобеАгроФуд» - компания сүтті мал шаруашылығымен және жемшөп жүгері өсірумен айналысады.
: 6538 «Сергей» ШҚ - дәнді және дәнді-бұршақты дақылдар, картоп, көкөніс өсірумен, ІҚМ өсірумен, сүт және ет өндірумен айналысатын шаруа қожалығы.
: 6534 «Үштерек и К» - ІҚМ өсірумен және сүт өнімдерін өндірумен айналысатын компания.
: 6415 «Мәмбетов и К» - астық өсіруге, тұқым сатуға, ІҚМ өсіруге және жылқы шаруашылығына маманданған компания.
: 6395 «Зенченко и Ко» - астық дақылдарын өсірумен және сүт өнімдерін өндірумен айналысатын сенімді серіктестігі.
Сүт өнімдері:
сүт;
айран;
ряжанка;
сүзбе;
қаймақ.
: 6390 «Победа» - ірі қара мал өсірумен және дәнді дақылдарды өсірумен айналысатын компания.
: 6384 «Тайынша-Астық» - астық өсірумен, сүт өндірумен, сүтті ІҚМ өсірумен айналысатын компания.
: 6294 «Олжа Садчиковское» - ІҚМ сүт тұқымдарын өсіруге және дәнді және бұршақты дақылдарды өсіруге маманданған компания.
: 6280 «Шаймерденов Б. А..» ұжымшар шаруашылығы ірі қара мал өсірумен айналысады.
: 6240 «Первомайский» БК - сүт өндіру мен өңдеумен, ІҚМ өсірумен айналысатын компания.
: 6053 «Агро-Даму» - ұн өндірумен, сүт бағытындағы ІҚМ өсірумен, сүт өндірумен, дәнді және майлы дақылдар өсірумен айналысатын компания.
: 5996 «Бөрте Милка» — компаниясы, Ірі қара мал және ұсақ қара мал өсірумен айналысады.
Өнімдері:
- сүт;
- йогурт;
- айран;
- қаймақ;
- май;
- құрт;
- ашыған айран
- балмұздақ.
: 5770 «Хильниченко и К» - сүтті мал шаруашылығына, қой шаруашылығына, жылқы шаруашылығына, астық және майлы дақылдарды өсіруге және оларды өңдеуге маманданған командиттік серіктестік.
: 5669 «Еңбек» - кәсіпорын дәнді және бұршақты дақылдарды өсірумен және тұқым шаруашылығымен, сүт өндірумен айналысады.
: 5662 «Белагаш» - «Агрофирма TNK» компаниялар тобына кіретін және астық өсіру мен өңдеумен, тұқым шаруашылығымен және ІҚМ өсірумен айналысатын ауыл шаруашылығы кәсіпорны.
: 5661 «Айдарбаев»- компаниясы ІҚМ сүт тұқымын өсірумен және сүт өндірумен айналысады.
: 5643 «НұрСен Агро» - ет және сүт бағытындағы ІҚМ өсірумен, сүт өнімдерін өндірумен айналысатын компания.
: 5626 «Гамбург» - сүт бағытындағы ІҚМ өсірумен, шұжық өнімдерін өндірумен, шошқа өсірумен, етті қайта өңдеумен, дәнді, бұршақ және майлы дақылдарды өсірумен айналысатын компания.
: 5583 «Камышинское 2» - кәсіпорын тұқым шаруашылығы, ІҚМ сүт тұқымдарын өсіруді және дәнді, дәнді-бұршақты, майлы, жемшөп дақылдарын өсірумен айналысады.
: 5561 «Байсерке-Агро»- етті және сүтті бағыттағы асыл тұқымды ІҚМ өсірумен, қой шаруашылығымен, жылқы шаруашылығымен, түйе шаруашылығымен, өсімдік шаруашылығымен, ара шаруашылығымен, балық шаруашылығымен, инновациялық құрама жем зауытында жем өндірумен және ауыл шаруашылығының өзге де салаларымен айналысатын көп салалы агрохолдинг.
«Байсерке-Агро» «РАЗИЯ» брендімен сүт және сүт өнімдерін - айран, йогурт, қаймақ, сүзбе және ірімшіктің бірнеше түрін шығарады және сатады.
«Байсерке-Агро» сүт өңдеу зауытының қуаты жылына 10 мың тонна өнімді құрайды.
«Байсерке-Агро» сүт фермасы Алматы облысы Талғар ауданы Арқабай кентінде орналасқан. Роботталған сүт кешенінде 2013-2014 жылдары Канададан әкелінген голштиндік қара-пестра тұқымды асыл тұқымды мал ұсталады.
: 5305 «Алматы асыл тұқымды мал зауыты» майлы дақылдар мен олардың тұқымдарын өсірумен, сүтті бағыттағы ірі қара малды өсірумен, қой мен ешкі өсірумен айналысады.
: 5294 «Ертic» — шаруа қожалығы, сүт бағытындағы ірі қара мал өсірумен айналысады.
: 5238 «Астана Өнім» — компаниясы, ІҚМ өсірумен, сүт өндіру және жылқы шаруашылығымен айналысады.
: 4962 «Викторовское»- астық, дәнді-бұршақ және майлы дақылдарды өсірумен және ІҚМ сүт тұқымдарын өсірумен айналысатын кәсіпорын.
: 4891 «Галицкое» — компания занимается разведением КРС, выращиванием зерновых, зернобобовых и масличных культур, производством комбикорма.
: 4828 Агрофирма «АКАС» — компания, которая занимается производством и переработкой молока, разведением КРС и птицы, производством яиц, выращиванием зерновых, зернобобовых и кормовых культур, включая семеноводство.
: 4788 «Заря» — компания, которая занимается выращиванием зерновых и зернобобовых культур, семеноводством.
: 4638 «Жана Кала» — крестьянское хозяйство, которое занимается разведением КРС молочного направления.
Предприятие «Жана Кала» имеет собственyую молочно-товарную ферму КРС. Проектная мощность новой МТФ составляет 2,8 тыс. тонн молока в г.
: 4591 «Луганск» — производственный кооператив, который занимается разведением КРС молочного направления.
: 4430 «Петерфельд-Агро» — компания специализируется на животноводстве и занимается производством мяса и молока.
: 4364 «Какпатас-Кордай» — предприятие, которое специализируется на коневодстве и разведении КРС мясных и молочных пород.
Ежедневные надои молока «Какпатас-Кордай» составляют около 25 литров.
: 4258 «Нежинка-Ерке» — компания, которая занимается разведением КРС, выращиванием зерновых культур.
: 3993 «Шеминовка» — компания, которая занимается выращиванием зерновых культур и разведением КРС.
: 3929 «Бекет» — предприятие, специализирующееся на разведении КРС и переработке молока.
: 3616 «Баталинское» — компаниясы, астық тұқымдарын өсірумен, ІҚМ бағумен айналысады.
